Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/2523 Esas 2022/902 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, sözleşme kapsamında imal edilen bir yolun 1. kat sathi asfalt kaplama işinin yapılmadığı gerekçesiyle idareden talep ettiği alacak bedelini talep etmiştir. Mahkeme, davayı reddetmiştir. Ancak Yargıtay'ın bozma ilamına uyulmasına rağmen gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Yüklenicinin alacak istemi yeniden oluşturulan bilirkişi kurulu tarafından incelenmiş ve kabul edilmemiştir. Ayrıca, bedele ek olarak hakedişe bağlanan iş bedeli de incelenmeden reddedilmiştir. Bu nedenle, mahkemece yeniden bilirkişi kurulu oluşturularak, çelişkilerin giderilmesi amacıyla raporlar alınması ve davanın yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Kanun Maddeleri:
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 281/3. maddesi: Bozma ilamına uyulduğu takdirde, Yargıtay tarafından belirtilen hususlar yararına olan taraf için usuli kazanılmış hak teşkil eder. Bozma ilamı uyarınca inceleme yapılması zorunludur.
- İçtihadı Birleştirme Kararı: Yargıtay bozma ilamına uyulmakla birlikte, bozma ilamının belirttiği hususların yerine getirilmemesi halinde, usuli kazanılmış hak doğacağından bozma ilamının gereği eksiksiz yerine getirilmelidir.

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkin olup, mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine dair verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 03.05.2007 tarihli sözleşme ile davacı “II. Grup (...) ilçeleri muhtelif köy yolları 1. kat sathi asfalt kaplama yapım işi” ni üstlenmiştir. Davacı yüklenici, davalı idare iş sahibidir.
Davada sözleşme kapsamında imalâtı yapılan ... köy yolunun 1. kat sathi asfalt kaplama işinin fen ve sanat kaidelerine uygun yapılmadığı için idare tarafından geçici kabulünün yapılmadığı, oysa işin sözleşme ve eki şartnameler ile fen ve sanat kaidelerine uygun olarak imal edildiği ve halen kullanılmaya devam edildiği belirtilerek bu işin imalât bedeli ile sözleşme konusu iş dahilinde hakedişe bağlandığı, geçici ve kesin kabulleri yapıldığı halde ödenmeyen alacak bedeli talep edilmiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 22.03.2018 tarih, 2016/5811 esas, 2018/1112 karar sayılı ilamı ile “Davanın açılmasından önce davacının mahkemede yaptırdığı tespit dosyasında bilirkişi tarafından düzenlenen 21.05.2009 tarihli rapor ve mahkemece yargılama sırasında alınan 18.10.2011 tarihli rapor ile hükme esas alınan 23.07.2012 havale tarihli rapor arasında ... köy yolunun sözleşmeye, eki şartnamelere ve fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadığı, davacının bedele hak kazanıp kazanmadığı konusunda çelişki bulunduğu açıktır. Mahkemece bu çelişki giderilmeden ve çelişkiyi giderici rapor alınmaksızın karar verilmiştir. Çelişkili raporlara göre karar verilemez. Yine davada ... köy yolu sathi asfalt kaplama işinin imalât bedeli yanında ‘Sözleşme konusu iş dahilinde hakedişe bağlandığı, geçici ve kesin kabulleri yapıldığı halde ödenmeyen iş bedeli’ de istendiği halde bu konuda herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın talebin reddine karar verilmesi de doğru olmamıştır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş HMK’nın 281/3. maddesi gereğince, yeniden oluşturulacak konusunda uzman bilirkişi kurulundan, dosya kapsamında mevcut delillere, iddia ve savunmaya göre davacının isteyebileceği alacak miktarları konusunda gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilerek oluşacak kanaate göre hüküm kurmaktan ibaret olmalıdır.” gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilamına mahkemece uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, yerel mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyulmakla bozma ilamında belirtilen hususlar yararına olan taraf için usuli kazanılmış hak teşkil edeceğinden bozma ilamı uyarınca inceleme yapılıp karar verilmesi zorunlu hale gelir. Somut olayda usuli kazanılmış hakkın istisnaları
bulunmamaktadır. Mahkemece bozma ilamına uyularak yeniden oluşturulan bilirkişi kurulundan 16.12.2019 tarihli rapor alınmış, raporda, yol yapım tarihinden itibaren kısa süre içinde yolda oluşan bozulmaların davacı şirket tarafından uygulama sırasında gerekli şartların sağlanmamasından kaynaklandığı, gerekli altyapı çalışması yapılıp hazır olmayan bir yolda asfalt çalışması yapması nedeniyle davacı yüklenici şirketin hak ettiği bedelden %30 kesintiye gidilmesi gerektiği, %30 kesintiden sonra yüklenicinin yol yapım bedeli karşılığı alacak miktarının 89.662,70 TL olarak hesaplandığı belirtilmiştir.
Mahkemece taraf vekillerinin rapora itirazı üzerine bilirkişi kurulundan ek rapor alınmış, bilirkişiler kök rapordaki kanaatlerinde değişiklik olmadığını bildirmişler, taraf vekillerinin ek rapora da itiraz etmeleri üzerine mahkemece yeni bir bilirkişi kurulu oluşturularak 22.11.2020 tarihli bilirkişi raporu alınmıştır. Bu raporda ise bilirkişiler “Dava konusu yoldaki bozulmaların asıl nedeninin davacının eksik ve kusurlu imalatlarından kaynaklandığını, idarenin altyapı eksikliklerinin giderilmesinden sorumlu olacağını ancak yoldaki bozulmaların kısa sürede olması nedeniyle bozulmaların altyapıdan kaynaklanmayacağını bu nedenle de idarenin herhengi bir sorumluluğu olmadığı” sonucuna varmışlardır.
Mahkemece bozma ilamından sonra alınan 22.11.2020 tarihli bilirkişi raporundaki görüş benimsenerek yüklenicinin alacak istemi yerinde görülmemiş ve ayrıca ... köy yolu işi dahilinde hakedişe bağlanıp geçici ve kesin kabulleri yapılan herhangi bir kısım bulunmadığından dava dilekçesindeki bu kalem alacak isteminin de reddine karar verilmiştir.
Hükmüne uyulan 15. Hukuk Dairesinin 22.03.2018 tarihli bozma ilamında, bozma ilamından önce alınan raporlar arasında çelişki olduğu, çelişkili raporlara göre karar verilemeyeceği belirtilmiştir. Bozmadan sonra alınan bilirkişi raporları çelişkiyi giderici nitelikte değildir. Bu durumda bozma uyarınca inceleme yapıldığının ve bozma gereğinin yerine getirildiğinin kabulü mümkün değildir. Yine bozma ilamında belirtildiği halde, bilirkişi raporlarında ... köy yolu sathi asfalt kaplama işinin bedelinden ayrı olarak talep edilen “sözleşme konusu iş dahilinde hakedişe bağlandığı, geçici ve kesin kabulleri yapıldığı halde ödenmeyen iş bedeli” yönünden de herhangi bir inceleme değerlendirme yapılmamıştır.
O halde mahkemece yapılacak iş, bozma ilamında belirtildiği gibi, bozma ilamından önce alınan raporlar arasındaki çelişkiyi giderici nitelikte yeniden oluşturulacak konusunda uzman bilirkişi kurulundan gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınarak davadaki alacak kalemleri konusunda sonucuna uygun karar verilmesinden ibaret olmalıdır.
Bozma ilamına uyulmakla karşı taraf yararına usuli kazanılmış hak doğacağından ve bozma gereklerinin yerine getirilmesi zorunlu olduğundan bozma ilamının gereği eksiksiz yerine getirilmek üzere kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 17.02.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.