Esas No: 2019/674
Karar No: 2019/707
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü 2019/674 Esas 2019/707 Karar Sayılı İlamı
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/674 KARAR NO : 2019/707 KARAR TR : 21/10/2019 |
ÖZET: Davacının tutuklu olarakbulunduğu ceza infaz kurumundan başka bir ceza infaz kurumuna nakledilmesine yönelik talebinin zımnen reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün işleminin iptaliistemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : A. C. G.
Davalı : Adalet Bakanlığı
O L A Y :Davacı özetle; Yozgat E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu olup, 08.08.2018 tarihli Samsun İl veya ilçelerinden herhangi birine sağlık sebebi ile nakil edilmeyi talep ettiğini, bu talebe Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünce cevap verilmeyerek zımnen ret cevabı verilmiş olduğunu ileri sürerek işlemin iptali istemiyle idari yargı yerine müracaat etmiştir.
YOZGAT İDARE MAHKEMESİ: 12.12.2018 gün ve E:2018/912, K:2018/1010 sayı ile “4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu"nun "amaç ve kapsam" başlıklı 1.maddesinde; "Bu Kanunun amacı, infaz hâkimliklerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usullerini düzenlemektir. Bu Kanun, ceza infaz kurumlan ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuldular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere yönelik şikâyetleri incelemek, karara bağlamak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere kurulan infaz hâkimliklerine ilişkin hükümleri kapsar." düzenlemesine, "infaz hâkimliklerinin görevleri" başlıklı 4.maddesinde "İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır: 1.Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak 2.Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. 3.Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. 4.Ceza infaz kurumlan ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumlan ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek. 5.Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak. Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, Yozgat E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu olan davacı tarafından, Samsun İl veya ilçelerinden herhangi birine sağlık sebebi ile nakil edilme talebine ilişkin 08.08.2018 tarihli başvurunun, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünce cevap verilmeyerek gerçekleştirilmemesi üzerine, idarenin bu haksız uygulamasına son verilerek Samsun İline nakil edilmesi yönünde karar verilmesi istemiyle iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, Yozgat E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu bulunan davacının sağlık sebebiyle Samsun İline naklinin yapılması talebiyle açılan davada, uyuşmazlığın esas itibariyle davacının Samsun İlindeki bir Ceza İnfaz Kurumuna naklinin davalı idarece gerçekleştirilmemesi üzerine davacı tarafından yapılan şikayet başvurusundan kaynaklandığı, söz konusu şikayeti değerlendirme görevinin ise İnfaz Hakimliği"nde olduğu anlaşılmakta olup, uyuşmazlığın çözümü yukarıda yer verilen 4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılacağından iş bu davanın görüm ve çözümü adli yargı yerlerine ait bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15/1-a.maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine" dair verdiği karar istinaf edilmeksizin 29/01/2019 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacı bu kez aynı taleple adli yargı yerinde dava açmıştır.
YOZGAT İNFAZ HÂKİMLİĞİ: 07/08/2019 gün, E:2019/342, K:2019/364 sayı ile " Hükümlülerin yerleştirileceği ceza infaz kuramlarını belirleme görevinin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’ne ait bulunduğu, bu bağlamda hükümlülerin farklı gerekçeli nakil taleplerinin de aynı birim tarafından değerlendirildiği, davalı idarenin bu görevin bir yargı faaliyeti olarak değil idari işlem veya eylem olarak yürüttüğü, dolayısıyla davacının kalacağı ceza infaz kurumunun belirlenmesi, bu nedenle yapılan nakil işlemleri ile idarenin uygulamalarından kaynaklandığı iddia edilen uyuşmazlığın idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği açıktır. Bu itibarla kamu hizmetini yürütmekle görevli kılınmış kamu kurumunun, anılan hizmetin yürütülmesi sırasında tesis ettiği işlemin iptali istemiyle açılan davanın görülmesi ve kamu hizmetinin yöntemince yapılıp yapılmadığının tespitinin idari yargı yerinin görevine girdiği" gerekçesiyle davada 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun"un 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına" karar vererek her iki dava dosyasını 21/11/2018 gün, 2018/1934 esas sayılı üst yazı ile mahkememize göndermiş, başvuru 29/11/2018 günü kayıt altına alınmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE :
Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, Başkan Hicabi DURSUN, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN"ın katılımlarıyla yapılan 21/10/2019 günlü toplantısında:
l-İLK İNCELEME :
Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İnfaz Hâkimliğince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, dava dosyalarının Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hâkim Engin SELİMOĞLU"nun davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ve Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, tutuklu olarak Yozgat Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda bulunan davacının, Samsun"da bulunan bir ceza infaz kurumuna nakledilmesine yönelik talebinin zımnen reddine ilişkin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Konuya ilişkin mevzuat incelendiğinde;
5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun:
Hükümlülerin Nakilleri başlığı altındaki 9. Bölümünde yer alan "Nakiller" başlıklı 53. Maddesi; "Hükümlüler, kendi istekleri veya toplu sevk, disiplin, asayiş ve güvenlik, hastalık, eğitim, öğretim, suç ve yargılama yeri nedenleriyle başka bir kuruma nakledilebilirler"
4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununun:
İnfaz hâkimliklerinin görevleri başlıklı 4. Maddesi; "İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır :...2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak...
Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır."
Hükümlerini içermektedir.
Ayrıca, Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında; “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmü,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2.maddesinde, “1. İdari dava türleri şunlardır:
a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2.İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.
3.Cumhurbaşkanının doğrudan doğruya yaptığı işlemler idari yargı denetimi dışındadır.”
Hükümleri yer almıştır.
Yukarıda yer alan mevzuatın irdelenmesinden, 5275 sayılı Kanunun hükümlülerin nakline cevaz verdiği, tutukluların nakli ile ilgili herhangi bir düzenleme getirmediği görülmektedir. Buna paralel olarak da 4675 sayılı Kanunda infaz hâkimliklerinin görevleri arasında hükümlülerin nakillerine ilişkin şikâyetlere bakmak yer almış, tutukluların nakilleri konusu kanun içeriğinde yer almamıştır. Buna karşın tutuklu nakillerinin Bakanlık Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün 05/06/2015 tarih ve 2015-685 sayılı 167 no"lu genelgenin 22/6 maddesi uyarınca yapıldığı anlaşılmaktadır.
Buna göre; İnfaz Hâkimliklerinin tutuklu nakillerine ilişkin şikâyetleri karara bağlama yetkileri bulunmamaktadır.
Konuya ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte irdelendiğinde, hükümlülerin (olayımızda tutuklunun) yerleştirileceği ceza infaz kurumlarını belirleme görevinin Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne ait bulunduğu; bu bağlamda farklı gerekçeli nakil taleplerinin de aynı birim tarafından değerlendirildiği; davalı idarenin bu görevini bir yargı faaliyeti olarak değil idari işlem veya eylem olarak yürüttüğü; Bakanlık işleminin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca idari yargı yerinin görev alanına girdiği açıktır.
Açıklanan nedenlerle, Yozgat İnfaz Hâkimliğinin başvurusunun kabulü ile Yozgat İdare Mahkemesinin 12.12.2018 gün ve E:2018/912, K:2018/1010 sayılı davanın görev yönünden reddine dair kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir.
S O N U Ç :Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Yozgat İnfaz Hâkimliğinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Yozgat İdare Mahkemesinin 12.12.2018 gün ve E:2018/912, K:2018/1010 sayılı davanın GÖREV YÖNÜNDEN REDDİNE DAİR KARARININ KALDIRILMASINA 21/10/2019 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Hicabi Şükrü Mehmet Birol
DURSUN BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN