Esas No: 2003/49
Karar No: 2003/53
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü 2003/49 Esas 2003/53 Karar Sayılı İlamı
Hukuk Bölümü 2003/49 E. , 2003/53 K.- 2247 SAYILI YASA’NIN 14. MADDESINDE ÖNGÖRÜLEN KOŞULLARI TAŞIMAYAN BAŞVURUNUN, AYNI YASA’NIN 27. MADDESI UYARINCA REDDİ
- İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU (2577) Madde 9
"İçtihat Metni" Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca hazırlanmıştır. İzinsiz olarak kopyalanması ve dağıtılması hukuki sorumluluk gerektirir.
Davacı : G. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. Davalı : T.C. Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı, Halkalı Gümrük Müdürlüğü O L A Y : Adıgeçen Şirkete ait 15.3.1999 gün ve 23210 sayılı giriş beyannamesi kapsamı eşyadan fazladan tahsil edilen 645.210.000.-TL. gümrük vergisi 24.1.2000 gününde iade edilmiş olup, davacı Şirketçe, iadenin gecikmesi nedeniyle yasal faizinin davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 15.5.2000 gününde adli yargı yerinde alacak davası açılmıştır. İSTANBUL 6. SULH HUKUK MAHKEMESİ; 4.10.2000 gün ve E: 2000/532, K:2000/974 sayı ile, davacının, belirtilen miktardaki paranın haksız tutulduğu kanaati ile faiz isteminde bulunduğu; idarenin eylem ve işleminden dolayı zarara uğranıldığı ve bunun ödenmesi gerektiği iddiasına göre yargılama yerinin idare mahkemeleri olduğu gerekçesiyle Mahkemenin görevsizliğine, karar kesinleştiğinde ve yasal sürede başvuru olduğunda dosyanın görevli idare mahkemesine gönderilmesine karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. (Dosyanın gönderildiği İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nce, 12.2.2001 gün ve E:2000/1484, K:2001/153 sayı ile, 2576 sayılı Yasa’nın 6/a. maddesine göre uyuşmazlığın vergi mahkemelerinin görevine girdiği nedeniyle 2577 sayılı İYUK.’nun 15/1-a. maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddi ile dosyanın görevli vergi mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.) İSTANBUL 7. VERGİ MAHKEMESİ; 31.5.2001 gün ve E:2001/806, K:2001/820 sayı ile, 2577 sayılı İ.Y.U.K."nun 9/1. maddesinde, çözümlenmesi Danıştay’ın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceğinin hükme bağlandığı; Sulh Hukuk Mahkemesi’nin görevsizlik kararı ve davacının isteği üzerine dava dosyası gönderilmiş ise de, Mahkemelerinde açılan bir dava olmadığından incelenme imkanı bulunmayan dosyanın Mahkemesine iadesine karar vermiştir. Davacının, görevli mahkemenin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi yolundaki dilekçesi üzerine dava dosyası, İstanbul 6. Sulh Hukuk Hakimliğince Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmiştir. İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler: Yılmaz DERME, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Ayla ALKIVILCIM, Ahmet BAŞPINAR, Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR ve Hıfzı ÇUBUKLU’nun katılımlarıyla yapılan 16.6.2003 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Tülin ÖZGENÇ’in başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: USULE İLİŞKİN İNCELEME : Hukuk uyuşmazlıklarında, görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesi ancak aynı yargı düzeni içinde yer alan mahkemeler arasında olanaklı olup; bu hususa ilişkin H.M.U.K’nun 27. maddesiyle İ.Y.U.K.’nun 15. maddesinin 1. fıkrası (a) bendinin ikinci cümlesinde yer alan “görev” kuralları, aynı yargı düzeni içindeki mahkemelerin işbölümü esasına ilişkin düzenlemelerdir. Oysa yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda , görevli olduğundan bahisle farklı bir yargı düzeninde yer alan mahkemeye dava dosyasının gönderilebilmesine olanak tanıyan bir düzenleme bulunmamaktadır. Göreve ilişkin kararın, işbölümü esasına göre veya yargı yolu bakımından verilmiş olması farklı sonuçlar doğurmaktadır. Şöyle ki; işbölümü esasına göre verilen görevsizlik kararı sonucu dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesi durumunda; dava başvuru tarihi itibariyle görevli mahkemede açılmış sayılmaktadır. Yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda ise; görevli olduğu işaret edilen yargı yerinde, bu yargı yerinin uyguladığı usul kurallarına uygun olarak yeniden dava açılması zorunlu bulunmaktadır. Olay kısmında belirtildiği üzere, adli yargı yerince görevsizlik kararı verilerek davacının isteği nedeniyle dava dosyasının idari yargı yerine gönderilmesi üzerine, bu yargı yerince, İ.Y.U.K.’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen usule uygun şekilde Mahkemelerinde açılmış bir dava bulunmadığı nedeniyle adli yargı yerine ait dava dosyasının Mahkemesine iade edilmiş olması, yukarıda yapılan tespite uygun düşmektedir. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanunun 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararın kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir. Olayda, İstanbul 6. Sulh Hukuk Mahkemesince verilmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta ise de; İstanbul 7. Vergi Mahkemesinin kararı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen usul ve yönteme uygun şekilde dava açılmadığı nedeniyle dosyanın Mahkemesine iadesi yolunda olup, ortada olumsuz görev uyuşmazlığı doğmasına neden olacak şekilde idari yargı yerince göreve ilişkin olarak verilmiş bir karar bulunmamaktadır. Belirtilen nedenlerle, 2247 sayılı Yasanın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmektedir. SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 16.6.2003 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.