Esas No: 2016/9432
Karar No: 2016/9432
Karar Tarihi: 24/3/2021
AYM 2016/9432 Başvuru Numaralı F.B. VE MERYEM MUHAMMED Başvurusuna İlişkin Karar
TÜRKİYE CUMHURİYETİ |
ANAYASA MAHKEMESİ |
|
|
İKİNCİ BÖLÜM |
|
KARAR |
|
F.B. VE MERYEM MUHAMMED BAŞVURUSU |
(Başvuru Numarası: 2016/9432) |
|
Karar Tarihi: 24/3/2021 |
|
İKİNCİ BÖLÜM |
|
KARAR |
|
GİZLİLİK TALEBİ KABUL
Başkan |
: |
Kadir ÖZKAYA |
Üyeler |
: |
Celal Mümtaz AKINCI |
|
|
M. Emin KUZ |
|
|
Yıldız SEFERİNOĞLU |
|
|
Basri BAĞCI |
Raportör |
: |
Sinan ARMAĞAN |
Başvurucular |
: |
1. F.B |
|
|
2. Meryem MUHAMMED |
Vekilleri |
: |
1. Av. Ayşegül YILMAZ |
|
|
2. Av. Ahmet UYGUR |
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma riski bulunan ülkeye sınır dışı etme kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Komisyonlarca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölümler tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
3. Bölümler tarafından başvurucular hakkındaki sınır dışı etme işlemlerinin geçici olarak (tedbiren) durdurulmasına karar verilmiştir.
4. 2019/42968 numaralı bireysel başvuru dosyasının konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2016/9432 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmesine, incelemenin 2016/9432 başvuru numaralı dosya üzerinden yürütülmesine karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
5. Başvuru formları ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
6. Başvurucular hakkında farklı tarihlerde 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi kapsamında ilgili valilikler tarafından sınır dışı etme kararı tesis edilmiştir.
7. Başvurucular sınır dışı etme işlemi yönünden etkili bir iç hukuk yolu bulunmadığını belirterek değişik tarihlerde bireysel başvurularda bulunmuştur.
8. Birinci başvurucu gönderdiği dilekçeyle bireysel başvurusundan feragat ettiğini ve gönüllü olarak ülkeden ayrılmak istediğini belirtmiştir. Diğer başvurucu hakkındaki sınır dışı etme kararının ise Hatay 1. İdare Mahkemesinin 7/1/2020 tarihli kararıyla kesin olarak iptal edildiği anlaşılmıştır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
9. Mahkemenin 24/3/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Adli Yardım Talepleri Yönünden
10. Başvurucular bireysel başvuru harç ve masraflarını karşılama imkânlarının bulunmadığını belirterek adli yardım talebinde bulunmuştur.
11. Adli yardım talebinde bulunan başvurucuların başvuru giderlerini karşılayabilecek ölçüde mal varlıklarının bulunmadığı ve taleplerinin dayanaktan yoksun olmadığı anlaşılmış olup 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 334. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca adli yardım taleplerinin kabulü ile yargılama giderlerini ödemekten geçici olarak muaf tutulmalarına karar verilmesi gerekir.
B. İhlal İddiaları
1. Başvurucuların İddiaları
12. Başvurucular, sınır dışı etme kararları nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
2. Değerlendirme
13. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun"un “Kararlar” kenar başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:
“Davadan feragat hâlinde, düşme kararı verilir.”
14. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü"nün “Düşme kararı” kenar başlıklı 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının ilgili kısımları ve (2) numaralı fıkrası şöyledir:
“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:
a) Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi
…
c) İhlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması.”
(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”
15. Kişinin yaşamının tehlikeye girebileceğine veya kötü muameleye tabi tutulacağına dair risk bulunan bir ülkeye sınır dışı edilmesine karar verildiği durumlarda bu kapsamdaki ihlal iddialarının incelenebilmesi için sınır dışı kararının uygulanmış olması ya da uygulanmasının önünde bir engel bulunmaması gerekir.
16. İkinci başvurucu hakkında alınan sınır dışı etme kararının ilgili idare mahkemesi tarafından iptal edildiği görülmüştür (bkz. § 8). Dolayısıyla bireysel başvuruya konu edilen sınır dışı etme kararının uygulanma ihtimalinin ortadan kalktığı anlaşılmıştır.
17. Öte yandan birinci başvurucu, Anayasa Mahkemesine yaptığı bireysel başvurudan feragat ettiğini belirtmiştir. Başvurudan feragat edilmesine rağmen başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini gerekli kılan bir neden bulunmamaktadır.
18. Açıklanan gerekçelerle başvuruların kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin düşmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Birinci başvurucunun kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,
B. Adli yardım talebinde bulunan başvurucuların taleplerinin KABULÜNE,
C. Başvuruların DÜŞMESİNE,
D. Sınır dışı etme işlemine ilişkin olarak verilen tedbir kararlarının SONLANDIRILMASINA,
E. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyete neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucuların yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMALARINA,
F. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 24/3/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.