Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3990 Esas 2022/2064 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, davacışirketin ekonomik durgunluktan etkilendiğini ileri sürerek, İİK'nın 285. ve TTK'nun 286. maddeleri hükümleri gereği konkordato geçici mühleti verilmesini ve konkordatonun tasdikini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince, şirketin projede öngörülen ödeme planını gerçekleştirmesinin imkansız hale geldiği, malvarlığını hızla kaybettiği gerekçesiyle, talebin reddi ile davacının iflasının açılmasına dair verilen karar hakkındaki davacı vekilinin istinaf başvurusu, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi tarafından, davacı borçlunun malvarlığının korunması için borca batıklık araştırması yapılmasına gerek olmaksızın re'sen iflas kararı verilebileceği gerekçesiyle, esastan reddedilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, İİK’nın 285. vd. maddeleri uyarınca geçici ve kesin mühlet kararları verilmesi ve konkordato projesinin tasdiki istemine ilişkindir.
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Konkordato ile alacaklılar, alacaklarının bir kısmından vazgeçerler ve/veya borçluya, ödeme konusunda belirli bir vade tanırlar. Bu durumdaki bir borçlunun iflas etmesi, faaliyetlerinin tümüyle sona ermesine ve alacaklıların alacaklarını büyük oranda tahsil edememelerine neden olur. İçinde bulunduğu mali koşullara göre borçluya borçlarını belirli bir oran veya vadeyle ödeme imkanı verilmesi hem borçlu bakımından ve hem de alacaklılar bakımından olumlu sonuçlar doğurur. Alacaklılar arasında eşitlik esasına dayalı bir ödeme sağlanır ve borçlu iktisadi faaliyetlerine devam eder. Böylece borçlu, piyasadaki varlığını sürdürürken, piyasadaki istikrar ve istihdam imkanları da korunmuş olur.
Konkordato projesinde tasdik aşamasına geçilmeden önce alacaklıların borçlunun projesini müzakere etmek üzere biraraya geldikleri bir toplantı yapılır. Toplantı yapılmasındaki amaç, katılan alacaklıları borçlunun projesi hakkında bilgilendirmek; borçlunun malvarlığı hakkında alacaklıları aydınlatmak ve mümkünse onların konkordatoya muvafakatini sağlamaktır. Komiser alacaklılar toplantısına borçlunun konkordato teklifi hakkında bir rapor sunar, alacaklıları aydınlatır ve ayrıca toplantıya başkanlık eder. Toplantı salonunda bir tutanak tutulur ve konkordato projesine onay verenler bu tutanağı imzalar. Alacaklılar toplantıyı takip eden 7 gün içinde iltihak etmek suretiyle de projeye muvafakat ettiklerini bildirebilirler (İİK md. 302/son). Projeye muvafakat eden alacaklıların daha sonra bu beyanlarını geri almaları mümkün değildir.
Alacaklılar toplantısına her ne kadar alacaklı olduğunu bildiren herkes katılabilirse de, toplantı sonunda tanzim edilen tutanağı sadece yazdırdığı alacağı borçlu tarafından kabul edilenler ile alacağı borçlu tarafından reddedilmekle birlikte asliye ticaret mahkemesi kararıyla hesaba katılmasına karar verilenler imzalayabilir. Konkordatonun alacaklılar tarafından kabul edilmesi için, yasanın 302. maddesinde belirtilen oranlarda, hem alacak hem de alacaklı çoğunluğunun sağlanması gerekir.
Konkordatonun kabulü için; borçlunun durumu, hesaplarının hali, işlerindeki doğruluk derecesi, taahhütlerini yerine getirmesine engel olan sebepler gözönünde tutularak projenin alacaklıları zarara sokmak kastından ari ve borçlunun mevcudu ile mütenasip ve en az yüzde elliyi ödemeye yeterli bulunması lazımdır. Bu şartları haiz konkordato, Yasa'nın 302. maddesinde belirtilen oranlarda, hem alacak hem de alacaklı çoğunluğu tarafından kabul edilmiş ise, Ticaret Mahkemesince tasdiki gerekir. Ayrıca İİK’nın 292 ve 293. maddelerinde aranan tasdik şartları kamu düzeniyle ilgili olup, mahkeme bu şartların varlığını re’sen araştırmakla yükümlüdür.
Konkordato talepleri; dava teorisinden farklı olarak, son durumun da dikkate alınması suretiyle, karar tarihine en yakın veriler nazara alınarak sonuca bağlanması gereken taleplerdir.
Somut olayda mahkemece; yukarıda yapılan açıklamalara aykırı şekilde, borca batık olmadığı tespit edilen ve alacaklılarını zarara uğratma maksatlı iş ve işlemleri bulunmayan davacı şirketin konkordato istemine yönelik yargılama esnasında, alacaklılar toplantısı dahi yapılmaksızın, pandemi koşulları da dikkate alınmadan, cirolarının azalmış olmasına ve karar tarihi itibariyla yıldızlı dönemini yaşamakta olan tarım sektörüne ilişkin isabetli bulunmayan tespitlere dayalı olarak, davacının iflasına karar verilmesi doğru olmamıştır.
Bu durumda mahkemece, borçlunun projesini müzakere etmek üzere, İİK’nın 301 ve 302. maddesinde yazılı usullere uygun şekilde alacaklılar toplantısının icra edilmesi ve toplantı neticesinde oluşacak sonuca göre karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Adana Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin, 31.12.2020 tarihli, 2020/1169 Esas, 2020/1274 Karar sayılı kararı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya iadesine,
HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.04.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.