Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/2946 Esas 2022/2575 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesine göre Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından resen terkin edilen kooperatifin ihyası ile yeniden Ticaret Siciline tescili için açılan davada, ilk derece mahkemesince davanın hukuki yarar yokluğundan reddedildiği ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi'nin de bu kararı onadığı ancak temyiz inceleme safhasında Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrasındaki hükümler araştırılmadan karar verilmesinin hatalı olduğu sonucuna vararak kararı bozmuştur. Bu maddeye göre tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatifin malvarlığı, silinme tarihinden itibaren on yıl boyunca unvanı silinen kooperatifin uhdesinde kalmaya devam edecektir. Ayrıca, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 98. maddesi yollaması ile Türk Ticaret Kanunu'nun 547. maddesi gereğince tasfiye yapılıp kapanmış olsa dahi ek tasfiye işlemlerinin yapılması zorunlu olduğu hallerde kooperatifin ek tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için yeniden Ticaret Siciline tescili istenebileceğine göre, malvarlığında yeraltı suyu sulama tesisi bulunduğu iddia edilen dava dışı Sınırlı Sorumlu Elifli Köyü Sulama Kooperetifi hakkında açıklanan yasal düzenlemeler ve belirtilen ilkeler ışığında ek tasfiye gerektiren işlemler bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Kararda bahsi geçen kanun maddeleri, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 98. maddesi olarak belirtilmiştir.

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İLK DRC. MHK. : Bayındır Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -

Davacı vekilleri dava dilekçesinde özetle; DSİ 2. Bölge Müdürlüğü ile Sınırlı Sorumlu Elifli Köyü Sulama Kooperatifi arasında 14.11.1994 tarihinde imzalanan ön sözleşme doğrultusunda yeraltı suyu sulama tesisinin 6200 ve 167 sayılı Kanunlar çerçevesinde idare tarafından tamamlanarak Kooperatife teslim edildiğini, Kooperatifin bakiye 35.704,11 TL borcu kaldığını, Kooperatifin 28.10.2013 tarihinde Ticaret Sicilinden resen silindiğini ve bu durumun 01.11.2013 tarih ve 8434 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde tescil ve ilan edildiğini, Genel Müdürlüklerinin 12.09.2018 tarih ve 624588 sayılı "YAS Sulama Kooperatiflerinin Tesis Borçlarının 7139 sayılı Kanun Kapsamında Düzenlenmesi" Genelgesi uyarınca işlemlerin İdarelerince yapılabilmesi için taraf teşkilinin sağlanması gerektiğini belirterek, Sınırlı Sorumlu Elifli Köyü Kooperatifinin ihyasına, Kooperatifinin son tasfiye memurları veya yeni bir veya birkaç kişinin tasfiye memuru olarak atanmasına, keyfiyetin Ticaret Sicilinde tescil ve ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı cevap dilekçesinde özetle; Sınırlı Sorumlu Elifli Köyü Sulama Kooperatifin 28.10.2013 tarihi itibari ile Ticaret Sicilinden resen silinmesinin ve bu durumun 01.11.2013 tarih ve 8434 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edilmesinin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesince; davacı İdarenin alacağının herhangi bir dava veya icra dosyasına dayanmadığı, davacının alacağını somutlaştırmadığı, alacak hususunda tarafların mutabık olduğu bir belgenin dosyada bulunmadığı, Kooperatifin ihyası durumunda hangi şartlarda ve ne kadar sürede sicilde kayıtlı kalacağı konusunda belirsizlik bulunduğu gerekçeleri ile davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiş, verilen karara karşı davacı vekili tarafından İstinaf Kanun Yoluna başvurulması üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi tarafından 2020/1778 Esas, 2021/57 sayılı ve 18/01/2021 tarihli kararı ile ilk derece mahkemesince verilen kararın resen kaldırılmasına, davanın hak düşürücü süreye ilişkin dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesine göre Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından resen terkin edilen kooperatifin ihyası ile yeniden Ticaret Siciline tescili istemine ilişkindir
Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrası; "Bu maddede düzenlenmeyen hususlarda ilgili kanun ve esas sözleşmelerde öngörülen usullere göre hareket edilir. Bu madde gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen şirket veya kooperatiflerin ortaya çıkabilecek malvarlığı, unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal eder. Hazine bu şirket ve kooperatiflerin borçlarından sorumlu tutulmaz. Tasfiye memurlarının sorumlulukları konusunda, özel kanunlardaki sorumluluğa ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun veya Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanır. Ticaret Sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklinde olup, bu düzenlemede tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatiflerin, ortaya çıkabilecek malvarlığının unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği Kanun koyucu tarafından açıkça hükme bağlanmıştır. Başka bir anlatımla Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatifin malvarlığı, unvanına ilişkin kaydı silinmesine rağmen silinme tarihinden itibaren on yıl boyunca unvanı silinen kooperatifin uhdesinde kalmaya devam edecektir.
Hâl böyle olunca da; Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrasının son cümlesinde yer alan; "... bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklindeki düzenlemede mevcut beş yıllık sürenin tasfiye edilmeksizin unvanı silinen ve fakat hâlen malvarlığı bulunan şirket ve kooperatifler dışındaki şirket ve kooperatifler yönünden uygulanması gerektiği, ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanun'un 98. maddesi yollaması ile Türk Ticaret Kanun'un 547. maddesi gereğince tasfiye yapılıp kapanmış olsa dahi ek tasfiye işlemlerinin yapılması zorunlu olduğu hallerde kooperatifin ek tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için yeniden Ticaret Siciline tescili istenebileceğine göre malvarlığında yeraltı suyu sulama tesisi bulunduğu iddia edilen dava dışı Sınırlı Sorumlu Elifli Köyü Sulama Kooperetifi hakkında açıklanan yasal düzenlemeler ve belirtilen ilkeler ışığında ek tasfiye gerektiren işlemler bulunup bulunmadığı araştırılmadan yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu anlaşılmış, bu sebeple İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 18.01.2021 tarih, 2020/1778 Esas, 2021/57 Karar sayılı kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 10.05.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.