I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, bir sosyal güvenlik ödemesinin değer kaybına uğratılarak ödenmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 12/2/2019 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu, Türk Silahlı Kuvvetlerinde Emekli Sandığına tabi olarak görev yapmakta iken albay rütbesiyle 19/10/2012 tarihinde emekliye ayrılmış ve kendisine söz konusu tarih itibarıyla 30 yıl hizmet karşılığı olarak emekli ikramiyesi ödenmiş ancak 30 yılın üzerindeki hizmet süresinin karşılığı ödenmemiştir.

9. Anayasa Mahkemesi, 25/12/2014 tarih ve E:2013/111, K:2014/195 sayılı kararı ile 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu"nun 89. maddesinde yer alan “verilecek emekli ikramiyesinin hesabında 30 fiili hizmet yılından fazla süreler” ibaresini, Anayasa"nın 2., 10. ve 60. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmiştir. Bu karar 7/1/2015 tarihli Resmî Gazete"de yayımlanmıştır.

10. Bunun üzerine başvurucu 6/6/2016 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumundan (SGK), Emekli Sandığına tabi olarak çalıştığı 30 yılın üzerindeki hizmet süresi için de kendisine emekli ikramiyesi ödenmesini talep etmiştir. İdare cevap vermemek suretiyle başvuruyu zımnen reddetmiştir.

A. İlk Dava Süreci

11. Başvurucu 12/8/2016 tarihinde Ankara 5. İdare Mahkemesinde, SGK"nın işleminin iptali ve 30 yıldan fazla hizmet süresine göre hesaplanacak emekli ikramiyesinin yasal faiziyle birlikte kendisine ödenmesi istemiyle dava açmıştır.

12. Mahkeme 24/11/2016 tarihinde davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir. Mahkemece emekli aylığının bağlandığı tarihte yürürlükte bulunan katsayılar dikkate alınarak 30 hizmet yılından fazla geçen hizmet süresine ilişkin emekli ikramiyesinin başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.

13. Söz konusu karara karşı SGK tarafından yapılan itiraz üzerine, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 11. İdari Dava Dairesinin (Daire) 17/4/2017 tarihli kararıyla itiraz başvurusundan vazgeçilmiş sayılmasına hükmedilmiştir. Kararın gerekçesinde, 5434 sayılı Kanun"a 6770 sayılı Kanun"un 1. maddesiyle eklenen geçici 226. maddesinde, 30 yıldan fazla emekli ikramiyesine müstahak hizmet süreleri bulunmasına rağmen 30 tam hizmet yılı üzerinden emekli ikramiyesi ödenenlere, 30 yılı aşan her tam hizmet yılı için de ikramiye ödemesinde bulunulacağı, Mahkemelerce bu istemle açılmış olan davalarda ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında SGK tarafından kanun yollarına başvurulmayacağı ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan itiraz veya temyiz başvurularından vazgeçilmiş sayılacağı hükmüne yer verildiği belirtilmiştir.

14. Mahkemenin idari işlemin iptaline dair mezkur kararı üzerine başvurucunun 30 yıl üstü fiili hizmet karşılığı olan emekli ikramiyesi 2017 yılının Ocak ayında yasal faizi ile birlikte ödenmiş, ancak ikramiyenin ödenmesinde ödeme tarihindeki katsayılar yerine emekli olunan tarihteki katsayı üzerinden hesaplama yapılmıştır.

B. İkinci Dava Süreci

15. Başvurucu bu defa, emekli olduğu tarih ile ödeme tarihi arasındaki enflasyon oranındaki yıllara sâri artış nedeniyle alacağının kayba uğradığını iddia ederek mezkûr yargı kararına istinaden tarafına ödenen emekli ikramiyesi tutarının Merkez Bankası verileri kullanılarak enflasyon karşısında değer kaybı giderilmiş karşılığının hesaplanarak yasal faizi ile birlikte ödenmesi için 6/10/2017 tarihinde SGK"ya idari başvuruda bulunmuştur. İdare cevap vermemek suretiyle başvuruyu zımnen reddetmiştir.

16. Başvurucu 28/12/2017 tarihinde Ankara 1. İdare Mahkemesinde (Mahkeme) işlemin iptali ve yoksun kaldığı emekli ikramiyesi farkının yasal faizi ile birlikte ödenmesi talebiyle dava açmıştır. Başvurucu, dava dilekçesinde yukarıda aktarılan olayları anlatarak zımnen reddedilen işlemin hukuka aykırı olduğunu belirtmiştir.

17. Mahkemece 29/6/2019 tarihinde davanın reddine karar verilmiştir. Kararın gerekçesinde, ikramiyenin emeklilik tarihindeki katsayılar üzerinden ödeneceğine dair ilk yargı kararının kesinleşmiş olduğu ve güncel tutarlara göre ödeme yapılmasının kanuni bir dayanağının bulunmadığı ifade edilmiştir.

18. Başvurucunun itirazı üzerine, Daire 17/1/2019 tarihinde istinaf başvurusunun kesin olarak reddine karar vermiştir.

19. Nihai karar 31/1/2019 tarihinde tebliğ edilmiştir.

20. Başvurucu 12/2/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

21. Anayasa Mahkemesinin 23/11/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

22. Başvurucu, emekli ikramiyesinin ödeme tarihindeki katsayılar esas alınarak ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Başvurucuya göre ikramiye ödemesinde ödeme tarihi yerine emekli aylığının bağlandığı tarihin esas alınması, alacağın değer kaybetmesine yol açmaktadır.

B. Değerlendirme

23. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü"nün (İçtüzük) 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.

24. Başvuruya konu somut olayda başvurucu, SGK"dan 30 yılın üzerindeki hizmeti karşılığında emekli ikramiyesi ödenmesi isteğinde bulunmuş ve bu isteğin reddine karar verilmesi üzerine işlemin iptali talebiyle açtığı ilk davanın kabulüne dair karar, Dairenin 17/4/2017 tarihli itiraz başvurusundan vazgeçilmiş sayılması kararıyla kesinleşmiştir. Davanın kabulüyle 2017 yılı Ocak ayında başvurucuya talep ettiği emekli ikramiyesi faiziyle birlikte ödenmiştir.

25. Anayasa Mahkemesi daha önce Ferda Yeşiltepe ([GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017) kararında; bir sosyal güvenlik alacağının değer kaybına uğratıldığı yönündeki şikâyeti, mülkiyet hakkı kapsamında esas bakımından incelemiştir. Ancak söz konusu başvuruda başvurucunun değer kaybına yönelik iddiasını derece mahkemeleri önünde dile getirdiği ve olağan kanun yollarını da yöntemince tükettikten sonra bireysel başvuruda bulunduğu tespit edilerek başvuru kabul edilebilir bulunmuştur.

26. Bireysel başvuruya konu olayda başvurucu, her ne kadar 30 yılın üzerindeki hizmetine ilişkin emekli ikramiyesi alacağının emekli olduğu 2012 yılı katsayılarına göre ödendiğini belirterek bu alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğramasını şikâyet etmekte ise de bu emekli ikramiyesi talebi, Ankara 5. İdare Mahkemesince kabul edilmiştir. Söz konusu mahkeme kararında ikramiyenin emekli olunan tarihteki katsayılar üzerinden ödeneceği kararlaştırılmış ve karar kesinleşmiştir. Ancak mahkeme kararı uyarınca yapılan hesaplama sonucu tespit edilen ikramiye ve faizi başvurucu tarafından tatmin edici bulunmadığından ikinci kez yargı yoluna müracaat edilmiş ve derece mahkemeleri de önceki mahkeme kararı uyarınca işlem yapıldığından davayı reddetmiştir.

27. Bu itibarla bireysel başvuruya konu olay Ferda Yeşiltepe kararına konu yargılama sürecinden farklı özellikler taşımaktadır. Şöyle ki ilk yargı sürecinde emekli ikramiyesinin aylık bağlama tarihindeki katsayılar esas alınarak ödenmesine ilişkin karar gereğince idare tarafından yapılan hesaplama sonucunda belirli bir miktar emekli ikramiyesi ve faiz ödenmesine ilişkin işleme karşı ikinci kez yargı yoluna gitmiş olup bu işlem üzerine değer kaybına yönelik iddiasını dile getirmesinin idari ve yargısal yolları canlandırmaya yönelik olduğu kabul edilmelidir. 6216 sayılı Kanun ve İçtüzük"ün hükümleri daha önce tamamlanmış olan bir sürece yönelik yeni bir başvuru hakkı imkânı tanımamaktadır (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. Turhan Kanaoğlu, B. No: 2016/11436, 21/3/2019, § 25).

28. Bu durumda başvurucunun, emekli ikramiyesi alacağını enflasyon karşısında değer kaybına uğratıldığı iddiası nedeniyle ilk davada verilen karara ilişkin Dairenin 17/4/2017 tarihli nihai kararını öğrendiği tarihten itibaren otuz günlük başvuru süresi içinde bireysel başvuruda bulunması gereklidir. Başvuru formu ve eki belgelerden ilk davadaki nihai kararın hangi tarihte öğrenildiği anlaşılamasa da başvurucunun kararın içeriğinden en geç tarafına ödenen emekli ikramiyesi tutarının Merkez Bankası verileri kullanılarak enflasyon karşısında değer kaybı giderilmiş karşılığının hesaplanarak revize edilmiş haliyle yasal faizi ile birlikte ödenmesi için SGK"ya yapmış olduğu idari başvuru tarihi olan 6/10/2017 tarihinde öğrendiği kabul edilmelidir. Buna göre başvurucu bu süre geçtikten sonra 12/2/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

29. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 23/11/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.