Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/2646 Esas 2022/2651 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı idarenin hukuka aykırı olarak slot cezası uygulamasından dolayı aldığı para cezasını icra tehdidi altında ödemeye zorlandığını iddia ederek, ödediği parayın faiziyle birlikte geri alınması için istirdat davası açmıştır. Mahkeme, yapılan bilirkişi raporu sonucuna göre davalının davacıya kestiği slot ihlaline ilişkin faturaların yerinde olduğuna karar vermiş ve davayı reddetmiştir. Ancak Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi, daha önce verdiği bir kararda zamlı konaklama ücretlerinin slot saatinden sapma sürelerinin makul olup olmadığının da değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle, mahkemenin ek rapor alınmadan vermiş olduğu kararın bozulmasına karar verilmiştir.
2920 sayılı Kanun'un 37. maddesi; hava taşımacılığı yapan veya yaptıranların, hava taşıtlarının inmesi, alçalması, yatay uçuşa geçmesi, iniş-kalkış unsurlarında uyulacak kuralları belirleyen tebliğ, talimat, düzenleme ve benzeri hukuki belgeleri uymaları gerektiğini belirtmektedir.
Slot Uygulama Prensipleri Talimatı'nın 31/ç maddesi; slot ihlallerinde zamlı konaklama ücreti uygulamasının olmadığını belirtmektedir.

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik verilen hüküm süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davalı idarenin hukuka aykırı olarak slot cezası uyguladığını, bu husustaki işlemin iptali için açılan idari davanın derdest olduğunu, davalının müvekkiline hukuka aykırı olarak ceza keserek fatura ettiğini, ancak faturada bir açıklama bulunmadığını, müvekkilinin davalı tarafından verilen para cezasını icra tehdidi altında ödemek zorunda kaldığını ileri sürerek, müvekkilince ödenen 39.710,00 TL'nin 20.05.2009 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle davalıdan istirdadını talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, cevap dilekçesinde özetle, davanın Ankara mahkemelerinde açılması gerektiğini, bu nedenle davanın yetki yönünden reddinin gerektiğini, davacı hakkında bakanlık onayı ile yürürlüğe giren 2009 yılı ücret tarifesi gereğince işlem yapıldığını, davacının ödediği zamlı konaklama ücretinin istirdadını talep edemeyeceğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davanın reddine dair verilen kararın Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin 16.06.2016 tarihli 2015/6609 E. 2016/3688 K. sayılı ilamı ile dava konusu zamlı konaklama ücretlerinin Slot Uygulama Prensipleri Talimatının 33. maddesinin yürürlükten kaldırıldığı 01.07.2009 tarihinden öncesine ait olduğu anlaşıldığından davalı yanca zamlı konaklama ücreti talep edilebileceği, davaya konu slot ihlâlinin bulunup bulunmadığı, ihlâllerin sebebinin hangi tarih ve saatlerde meydana geldiğinin, süresinin ne kadar olduğunun, ileri sürülen ihlâllerin cezayı gerektirip gerektirmediğinin, ceza gerektirmesi halinde ceza miktarının ne kadar olduğu hususlarında açıklamalı, gerekçeli denetime elverişli bir şekilde uzman bilirkişi raporu alınarak sonuca göre karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada iddia, savunma ve bozma gerekçelerine göre alınan bilirkişi raporuna göre davalının davacıya kestiği slot ihlaline ilişkin faturaların yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davacının, davalıya ait hava limanındaki slot uygulamasına aykırı davranışları nedeniyle ödemiş olduğu zamlı konaklama ücretinin isirdatına ilişkindir.
Dairemizin (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesinin 30.12.2020 tarih 2018/2439 E. 2020/4584 K. sayılı ilamına konu dosya (Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2015/549 E. 2018/325 K.) kapsamında alınan 11.02.2018 tarihli bilirkişi heyeti raporunda “...Dava dosyası ekinde bulunan Kredili Tahsilat Tahakkuk Formlarında yapılan incelemede davacı havayolu uçaklarına tahakkuk ettirilen zamlı konaklam ücretlerinin önemli bir bölümünün alınan slot saatinden bir ya da birkaç daikalık sapmalarla ihlalde bulunduğu görüldüğünden, davacı ... yolunun verilen slot zamanına uygun iniş kalkış yapabilmek için gayret gösterdiği,...davalı idare tarafından İç Hat ve Uluslararası Konma Konaklama Ücret Tarifelerine göre yapılan ve davaya konu olan zamlı tahakkukun 2920 sayılı kanunun 37. maddesine uygun görüldüğü ancak İç Hat ve Uluslararası Konma Konaklama Ücret Tarifelerindeki zamlı konaklama faturası uygulamasının mesnedini teşkil eden Slot Uygulama Prensipleri Talimatının 31. maddesi davacı THY ıçakları (uçuş) operasyonel ve meteorolojik nedenlerle planlanan saatte kalkamayacak ise talep ettii yeni saati, slot zamanı sona ermeden gerekçesini de belgeleyerek Operasyonel Slot Ünitesinden saat değişiklii talebinde bulunabileceğini belirtmekte ise de; Davacı THY uçaklarının sağlık, gümrük, güvenlik, pasaport polisi, yolcu ve kargo yükleme ile yer hizmetleri kuruluşlarıyla ilişkiler, kabul edilmeyen yolcu problemleri gibi nedenlerle ortaya çıkan ve gecikmeler sonucu slot ihlaline sebep olan birçok durumun, davalı DHMİ İç Hatlar Koruma Konaklama Tarifesi ile Uluslararası Konma Konaklama Tarifesinde mücbir neden olarak kabul edilmemesi; tarifelerde davacı havayoluna ait bir uçağının slot ihlali yapması (gecikmesi) durumunda bu uçağın bunu takip eden diğer uçuşlarında da kaçınılmaz olarak yaşayacağı zincirleme ihlallerinden oluşan zamlı konaklama ücretine, slot koordinasyon merkezinin şartına bağlı olarak muafiyet getirilmesi nedenleriyle, davacı havayolu uçaklarının 2006 yılının Nisan Mayıs, 2007 yılı Haziran Temmuz ve 2008 yılının Eylül aylarında gerçekleştirilen seferlerde mücbir şartlar nedeniyle yürürlükte olan İç Hat ve Uluslararası Konma Konaklama Tarifeleri Hükümlerine göre slot ihlali yapmak zorunda kalındığının düşünüldüğü, davacı havayolunun bu nedenle 2006 yılında slot ihlaline neden olan şartların netleştirilmesi ve nasıl belgeleneceğinin tanımlanması konusunda davalı DHMİ nezdinde itirazlarda bulunduğu, ancak davalı idare tarafından bu haklı talep ve itirazın cevapsız bırakıldığı, davalı DHMİ tarafından 2006,2007, 2008 yılı İç Hat ve Uluslararası Konma Konaklama Ücret Tarifelerine göre davacı havayolu uçaklarına slot uygulanan havalimanlarına intikallerinde ve kalkışlarında slot süresinden yaptıkları 20 dakikalık sapmalar nedeniyle bu uçakların havalimanındaki kalış sürelerine ilave konaklama ücreti uygulanmasının haksızlığa neden olduğu ve davacı havayolu istirdat talebinin yerinde olduğu,..” yönünde görüş bildirildiği ve ayrıca diğer emsal dosyalarımızda(Yargıtay Kapatılan 23. Hukuk Dairesi 2016/7585 E. 2019/4728 K., 2018/1300 E. 2020/3637 K. 2016/7581 E. 2019/4727 K sayılı ilamlar) ülkemizdeki hava limanlarının işletilmesi, meydan kullanım taleplerinin değerlendirilmesi verilen hizmetlerin karşılığında Ulaştırma Bakanlığı'nın onayı ile yürürlüğe giren tarife gereğince ücret alınması, verilen hizmetin ücretlendirilmesinde hangi esasların benimseneceği, meydan kullanımı esnasında kural ihlali yapılıp yapılmadığı, kullanıcı hava yolunun varsa ihlalinin bir müeyyide gerektirip gerektirmediğine dair işlemlerin davalı tarafından yerine getirildiği, zamlı konaklama ücretinin konma ve konaklamanın havayolu şirketince alınan slot saatleri içerisinde yapılmamasından kaynaklanan zamlı ücret uygulaması olduğu, ceza olarak nitelendirilemeyeceği ancak havayolu şirketine verilen ek bir hizmetin karşılığı da olmadığı, hava limanının ihtiyaca cevap vermemesi ve havayolu trafiğinin yoğunluğunun davalının sorumluluğunda olduğu uçakların iniş-kalkış saatlerinin belirlenmesi veya değiştirilmesinin havayolu şirketlerinden kaynaklı olmadığı, Slot Uygulama Prensipleri Talimatının"İstisnai Durumlar" başlıklı 31/ç maddesi gereğince slot ihlallerinde zamlı konaklama ücreti uygulamasının söz konusu olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda eldeki davada verilen kararla Dairemizce incelenen aynı tür dosyalar arasında çelişki meydana gelmiştir.
O halde mahkemece yapılacak iş; havayolu uçaklarına tahakkuk ettirilen zamlı konaklama ücretlerinin slot saatinden sapma sürelerinin makul olup olmadığı da değerlendirilerek raporlar arasında oluşan çelişkileri giderecek şekilde ek rapor alınarak bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş olup, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 11.05.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.