Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2021/5709 Esas 2022/2228 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi tarafından verilen 2021/5709 E. ve 2022/2228 K. sayılı kararda, evlat edinme davasına ilişkin bir hüküm verilmiştir. Davacılar, evlat edinme şartlarının gerçekleştiğini ileri sürerek birlikte evlat edinmeye karar verilmesini talep etmişlerdir. Mahkeme, yasal şartların gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulü ile birlikte evlat edinmeye karar vermiştir. Ancak, davacıların istinaf kanun yoluna başvurulması sonucu istinaf incelemesi yapan bölge adliye mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Kararda belirtilen kanun maddeleri ise şöyledir: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun \"Birlikte Evlat Edinme\" başlıklı maddesi 306 ve 307. madde, yetki açısından ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 74. maddesi. Ayrıca, evlat edinme başvurusundan sonra evlat edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi durumunda karar verilemeyeceğine ilişkin TMK m. 315/2 ve evlat edinen ve edinilenin mahkemece dinlenmesi zorunluluğuna ilişkin TMK m. 316/1 de kararda açıklanan diğer kanun maddelerindendir.

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Evlat Edinme

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı ...'ın bir kısım mirasçıları tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, birlikte evlat edinme istemine ilişkindir. Davacılar, evlat edinme şartlarının gerçekleştiğini ileri sürerek birlikte evlat edinmeye karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Mahkemece, yasal şartların gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kabulü ile birlikte evlat edinmeye karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı ...’ın bir kısım mirasçıları tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. İstinaf incelemesi yapan bölge adliye mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
4721 sayılı TMK'nin "Birlikte evlât edinme" başlıklı m. 306’da eşlerin, ancak birlikte evlât edinebilecekleri, evli olmayanların birlikte evlât edinemeyecekleri ana kural olarak belirlenmiş, eşlerin birlikte evlât edinme zorunluluğunun istisnalarından birisi, maddenin ikinci fıkrasında düzenlenmiş ve eşlerden birinin, en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlât edinebileceği hükme bağlanmıştır. Yani bir eşin, diğerinin çocuğunu evlat edinmesi birlikte evlat edinme ana kuralı kapsamında kabul edilmiş olup, m. 307’de düzenlenen tek başına evlat edinme ve diğer eşin sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması ve sayılan diğer hallerle sınırlı olarak tek başına evlat edinmenin istisnaları kapsamında değerlendirilmemiştir.
Açıkça yetki verilmemiş ise vekil, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarla ilgili davaları açamaz ve takip edemez (HMK m. 74). TMK'nin 306. maddesine göre, eşler birlikte evlat edinebilirler. Bunu sağlayan dava ise evlat edinme davasıdır. Evlat edinme davası, şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hakkın kullanımı niteliğindedir. Dosya içerisinde müteveffa Şaban’ın vekiline verdiği vekaletnamede “evlat edinme” davasını açabilmesi için özel yetkisi bulunmamaktadır.
Evlat edinme başvurusundan sonra evlat edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi, diğer koşullar bundan etkilenmediği taktirde evlat edinmeye engel olmaz. (TMK.m.315/2) Buna göre, evlat edinme başvurusunda bulunan davacı ...’ın ölümü, kural olarak davayı konusuz hale getirmez. Evlat edinenin ölümü, evlat edinmeye ilişkin diğer şartları etkiliyorsa evlat edinmeye karar verilemeyecektir. Yasaya göre, evlat edinmeye ancak evlat edinen ile edinilenin dinlenmelerinden sonra karar verilir. (TMK.m.316/1) Şu halde, karardan önce evlat edinenin ve edinilenin mahkemece dinlenmiş olması zorunludur. Dava 03/04/2018 tarihinde açılmış, evlat edinme başvurusunda bulunan davacı ..., dava açıldıktan sonra 29/07/2018 tarihinde vefat etmiştir. Bu durumda evlat edinme başvurusunda bulunan davacı ...’ın mahkemece dinlenmesi olanağı kalmamıştır. Öyleyse, dava açılması için özel vekaletname vermeyen ve mahkemece dinlenilmeyen davacı ...’ın dinlenilme olanağı kalmadığından, eşlerin de ancak birlikte evlat edinmesi gerektiğinden davanın reddi gerekirken, kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan sebeple bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatıranlara geri verilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine karardan bir örneğinin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine, oy birliğiyle karar verildi.09.03.2022(Çrş.)