Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2021/5373 Esas 2022/2457 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı kadın, fırın ve vekâlet ücreti yönünden temyiz ettiği davada, mahkeme tarafından fırın işletmesi yönündeki talebi reddedilmişti. Ancak, mahkeme tarafından yapılan hukuki nitelendirme hatalı bulunarak, fırının işletme değeri yönünden hesaplanacak artık değere katılma alacağına karar verilmesi gerektiği karara bağlandı. Bu kapsamda, davacının dava dilekçesinde sadece fırının işletmesi değeri yönünden artık değere katılma alacağı talebi olduğu kabul edildi. Kararda, davacının TMK madde 227 kapsamında bir talebi olmadığı, fırın işletmesinin davalının abisi tarafından açıldığı ve davacının işletmeden elde edilen gelir yönünden bir talebi olmadığı belirtildi. Ayrıca, TMK madde 222 gereğince bir eşin bütün malları edinilmiş mal olarak kabul edildiği ve aksini ispat etme yükünün davalı erkekte olduğu vurgulandı. Kararda geçen kanun maddeleri şöyle: TMK madde 227, TMK madde 222, TMK madde 236/1, TMK madde 6, HMK madde 190.

MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Katılma Alacağı

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı kadın tarafından tasfiyeye konu fırın ve vekâlet ücreti yönünden temyiz edilerek; temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmekle; duruşma için belirlenen 15.03.2022 günü temyiz eden davacı ... ve vekili ile karşı taraf davalı ... ve vekilleri gelmediler. Davalı ... vekili Av. ...'nun mazeret dilekçesi gönderdiği görüldü. Mazereti yerinde görülmedi. İşin incelenerek karara bağlanması için duruşmadan sonraya bırakılması uygun görüldü. Bugün dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Somut olayda, mahkemece, fırın işletmesinin davalının abisi tarafından açıldığı, davacının TMK 227. maddesi kapsamında bir talebi bulunmadığı ve fırın işletmesinin edinilmesine katkısı olmadığı gerekçesiyle fırın işletmesi yönünden talebin reddine karar verilmiş ise de, mahkemece yapılan hukuki nitelendirme ile ispat yükünün davacıda olduğuna yönelik kabulü hatalı olmuştur. Şöyle ki, öncelikle, maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime ait olup (6100 sayılı HMK mad. 33), tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapma zorunluluğu olmadığına, fırın işletmesinin 01.06.2005 tarihinden itibaren davalı erkek adına vergi kaydı bulunduğuna, işletmenin kuruluş tarihi itibariyle edinilmiş mal ( TMK mad. 222 ) olduğuna ve her eşin diğer eşin artık değerinin yarısı üzerinde kanunen hakkı (TMK mad. 236/1) olduğuna göre, davacının dava dilekçesinde beyanları ile ön inceleme duruşmasındaki beyanları birlikte değerlendirildiğinde tasfiyeye konu fırın yönünden davacının işletmeden elde edilen gelir (kar, kazanç, vb.) yönünden bir talebinin olmadığı, sadece fırının işletmesi değeri yönünden artık değere katılma alacağı talebinin olduğunun kabulü gerekir.
Diğer yandan, TMK 222. maddesi gereğince bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal olup, aksini yani kişisel mal olduğunu ispatlama yükü davalı erkektedir (TMK mad.6, HMK mad. 190). O halde, davalı erkek tarafından süresinde kişisel mal savunmasında da bulunulmadığına göre, mahkemece, fırınının işletme değeri yönünden hesaplanacak artık değere katılma alacağına karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeplerle BOZULMASINA, bozma sebebine göre davacı kadının diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcın istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.15.03.2022 (Salı)