I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, kanser hastasının tedavisinde gerekli ilacın ithali için ödemesinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından reddedilmesi nedeniyle maddi ve manevi varlığın korunması hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 22/1/2021 tarihinde yapılmıştır.

3. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

4. Başvurucu, tedavisi süresince ilaç bedelinin ilacın ithalinde yetkili kuruluşa Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenmesi yönünde tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Başvurucunun tedbir talebinin 19/4/2021 tarihinde reddine karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüşünü bildirmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden ulaşılan bilgi ve belgelere göre ilgili olaylar özetle şöyledir:

7. 27/2/2014 doğumlu olan başvurucuya nöroblastom (kötü huylu bir tür tümör) tanısı konulmuştur. Başvurucunun hekiminin gerekli tedavide kullanılmasının gerekli olduğunu belirtmesi sonrasında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu başvurucunun hastalığının tedavisinde dinutuximab beta etkin maddeli, Qarziba isimli ilacın 6 aylık kullanımını ve yurt dışından ithalini uygun görmüştür.

8. İlaç bedelinin ödenmesi talebiyle SGK"ya yaptığı başvurusunun reddi üzerine başvurucu, ilaca ait bedellerin karşılanması için SGK aleyhine Ankara 27. İş Mahkemesinde (İş Mahkemesi) dava açmış ve ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir.

9. İş Mahkemesi 27/10/2020 tarihinde ihtiyati tedbir talebinin kabulüne karar vermiştir. SGK vekilinin karara karşı yaptığı istinaf talebi Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi (10. Hukuk Dairesi) tarafından kabul edilmiş, ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına ve kesin olarak reddine karar verilmiştir.

10. Başvurucu, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak tedavisi süresince ilaç bedelinin ilacın ithalinde yetkili kuruluşa SGK tarafından ödenmesi yönünde tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Anayasa Mahkemesi 19/4/2021 tarihinde tedbir talebini reddetmiştir.

11. UYAP üzerinden yapılan inceleme neticesinde İş Mahkemesince 14/10/2021 tarihinde, başvurucu vekili tarafından, dava açıldıktan sonra yeni bir tebliğ çıkması sonucu dava konusu edilen ilacın SGK tarafından ödeme kapsamına alındığının bildirilmesi üzerine davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığı kararı verildiği anlaşılmıştır. Söz konusu karara karşı SGK vekili tarafından yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin SGK"ya yükletilmesi nedeniyle istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi devam etmektedir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

12. Anayasa Mahkemesinin 22/2/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

13. Başvurucu; hastalığının tedavisi için gerekli olan ilacın maliyetinin yüksek olması nedeniyle ilacı kendi imkânlarıyla tedarik etmesinin mümkün olmadığını, kendisi açısından hayati önemi olan ilaç tedavisinin gerçekleşememesine bağlı olarak maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye gireceğini, 10. Hukuk Dairesinin karar gerekçesinin tedbir müessesesinin var olma amacıyla uyuşmadığını belirterek maddi ve manevi varlığın korunması hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

14. Bakanlık görüşünde, iddiaya konu yargılamanın derdest olduğunun başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinde dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Bakanlık görüşünde ayrıca Qarziba isimli ilacın geri ödeme listesine alınarak ilaç bedelinin geri ödemesine başlandığı, devletin vatandaşlarının maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkını korumak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğu fakat bu yükümlülüğün sınırsız olmadığı, başvurucunun gerektiği gibi muayene ve tedavi alamadığı yönünde bir şikâyetinin olmadığı belirtilmiştir.

B. Değerlendirme

1. Adli Yardım Talebi Yönünden

15. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

2. İhlal İddiası Yönünden

16. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendine göre başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine varılması hâlinde başvurunun düşmesine karar verilebilir. Bununla birlikte İçtüzük"ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrası gereği Anayasa"nın uygulanması ve yorumlanması, temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde başvurunun incelenmesine devam edilebileceği öngörülmüştür.

17. Başvurunun incelemesinden başvuruya konu ilacın SGK tarafından ödeme kapsamına alınması nedeniyle davanın konusuz kalması üzerine İş Mahkemesince karar verilmesine yer olmadığı kararı verildiği anlaşılmıştır. Bu karara karşı başvurucu, istinaf talebinde bulunmamıştır. Başvurucunun ilaç bedelinin ödenmesine ilişkin olarak güçlük yaşadığına dair bireysel başvuruda bulunması sonrasında herhangi bir başka başvurusu ya da talebine de rastlanmamıştır. Başvurunun incelenmesine devam etmeyi gerekli kılan ve İçtüzük"ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen nedenlerden birinin de bulunmadığı değerlendirilmiştir.

18. Açıklanan gerekçelerle başvurunun kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun DÜŞMESİNE,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 22/2/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.