I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, kanser hastasına reçete edilen ilacın ithali için gerekli ödemenin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanması amacıyla yapılan talebin reddedilmesinden ötürü maddi ve manevi varlığın korunması hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 8/6/2020 tarihinde yapılmıştır.

3. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

4. Başvurucu, tedavisi süresince ilaç bedelinin ilacın ithalinde yetkili kuruluşa Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenmesi yönünde tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Başvurucunun tedbir talebinin 18/6/2020 tarihinde kabulüne karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden ulaşılan bilgi ve belgelere göre ilgili olaylar özetle şöyledir:

7. 10/4/2016 doğumlu olan başvurucuya 4. evre nöroblastom (kötü huylu bir tür tümör) tanısı konulmuştur. 20/4/2020 tarihli doktor raporunda başvurucunun tedavisi için kullanılmasının gerekli olduğunun belirtilmesi sonrasında başvurucunun Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna başvurusu üzerine dinutuximab beta etken maddeli Qarziba isimli ilacın 6 aylık kullanımının ithalinin uygun görüldüğü bildirilmiştir.

8. İlaç bedelinin ödenmesi talebiyle SGK"ya yaptığı başvurusunun reddi üzerine başvurucu ret işleminin iptali talebiyle Ankara 23. İdare Mahkemesinde (İdare Mahkemesi) dava açıp idari işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesini de talep etmiştir.

9. İdare Mahkemesi dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar vermiştir. Başvurucunun yürütmeyi durdurma kararı sonrasında ilaç bedelinin ilacın ithalinde yetkili kuruluşa ödenmesi için yeniden SGK"ya başvurusu sonucunda 5/6/2020 tarihli yazıyla yürütmeyi durdurma kararının talebin yerine getirilmesi için uygun olmadığı, bu nedenle herhangi bir işlem tesis edilmediği ve başvurucu tarafından ilacın temin etmesi durumunda bedelinin ödenebileceği konusunda başvurucu SGK tarafından bilgilendirilmiştir.

10. Başvurucu, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak tedavisi süresince ilaç bedelinin ilacın ithalinde yetkili kuruluşa SGK tarafından ödenmesi yönünde tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. Anayasa Mahkemesi 18/6/2020 tarihinde tedbir talebini kabul etmiştir.

11. UYAP üzerinden yapılan incelemede, İdare Mahkemesinin 6/10/2020 tarihinde "... tedavi sürecini takip eden doktor ve sağlık kurulu tarafından, hastalığın tedavisinde kullanılması uygun görülen ve kullanılması hastanın tercihine bırakılmayan Dinutuximab Beta etken maddeli ilacın "Kurum tarafından finansmanın sağlanması ve ilacın yurt dışından ithali için gerekli ödemenin Türk Eczacıları Birliği Yurt Dışı İlaç Temin Birimine yapılması" talepli başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı ..." gerekçesiyle ilaç bedelinin ödenmesi talepli başvurunun reddine ilişkin işlemin iptaline karar verdiği anlaşılmıştır.

12. Söz konusu karara karşı SGK vekili tarafından 26/6/2020 tarihinde istinaf başvurusunda bulunulmuştur. İstinaf incelemesi devam etmektedir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

13. Anayasa Mahkemesinin 22/2/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

14. Başvurucu, hastalığın tedavisi için gerekli olan ilacın maliyetinin yüksek olması nedeniyle bu ilacı kendi imkânlarıyla tedarik edemediğini, kendisi açısından hayati önemi olan bu ilaç tedavisinin gerçekleşememesine bağlı olarak maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye gireceğini belirtmiş; maddi ve manevi varlığın korunması hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

B. Değerlendirme

1. Adli Yardım Talebi Yönünden

15. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

2. İhlal İddiası Yönünden

16. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun"un "Bireysel başvuru hakkı" kenar başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

"İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir."

17. Başvuruya konu ilaç bedelinin SGK tarafından ödenmesi talebinin reddi işleminin iptali talepli yargılamada verilen iptal kararına karşı SGK tarafından istinaf talebinde bulunulup kararın istinaf incelemesinde olduğu görülmüştür. Bu itibarla başvurucunun bireysel başvuruya konu ettiği iddialarına ilişkin olarak hukuk sisteminde mevcut yargısal yolları tüketmeksizin bireysel başvuruda bulunduğu anlaşılmaktadır.

18. Açıklanan gerekçelerle başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurucunun adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Maddi ve manevi varlığın korunması hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 22/2/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.