Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2022/7642 Esas 2022/8438 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi, bir davanın reddine karar verirken davanın derdestlik durumunu araştırmadan zamanaşımına dayanarak hatalı bir karar verdiği gerekçesiyle bozuldu. Mahkemenin ilk önce dava şartı yönünden bir karar vermesi, derdestlik olmadığına karar verilirse ön inceleme duruşması tamamlandıktan sonra zamanaşımı defi hakkında karar vermesi gerektiği belirtildi. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-ı, 115/1, 115, 117/2, 137/1, 138, 139, 140, 142 maddeleri detaylıca açıklandı.

MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı tarafından temyiz edilerek; temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmekle; duruşma için belirlenen 07.06.2022 günü duruşmalı temyiz eden davacı ... ve vekili ile karşı taraf davalı ... ve vekili gelmediler. Davacı vekili Av. ... ile davalı ... vekili Av. ...'ün mazeretlerine ilişkin dilekçe verdiği görüldü. Mazeretleri yerinde görülmedi. Duruşma talep eden davacı vekili Av. ...'ın temyiz incelemesinin duruşmasız yapılmasını talep ettiği anlaşılmakla, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Derdestlik, dava şartlarındandır (HMK m. 114/1-ı). Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırmakla yükümlü olup taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler (HMK m. 115/1). Mahkeme, karşılıklı dilekçelerin verilmesinden sonra ön incelemede öncelikle dava şartlarını, dava şartlarından sonra ilk itirazları inceler ve bu hususlarda karar verir (HMK m. 115, 117/2, 137/1, 138, 139, 140). Gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda tarafları ön inceleme duruşmasında dinleyebilir (HMK m. 138, 140). Mahkeme, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve dava şartlarını, dava şartlarından sonra ilk itirazları incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir (HMK m. 139/1). Ön inceleme duruşması da tamamlandıktan sonra, tahkikata başlamadan önce, hak düşürücü süreler ile zamanaşımı hakkındaki itiraz ve def’ileri inceleyerek karar vermesi gerekir (HMK m. 142).
Somut olayda, davalının derdest dava olduğuna yönelik dava şartı noksanlığını ileri sürdüğü, yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerdeki sıralamaya göre, mahkemece dava şartı olan derdestlik yönünden bir inceleme yapılmadan ve karar verilmeden, zamanaşımının dolduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. O halde, mahkemece öncelikle dava şartı yönünden, diğer bir deyişle ilgili dava dosyasının derdest dava niteliğinde olup olmadığı yönünde bir karar verildikten sonra, derdestlik olmadığına karar verilmesi halinde ön inceleme duruşması tamamlandıktan sonra, tahkikata başlamadan önce zamanaşımı defi hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan sebeple bölge adliye mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, bozma sebebine göre davacının temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine kesin olarak oy birliğiyle karar verildi. 24.10.2022 (Pzt.)