Ceza Bölümü 1999/44 E., 1999/49 K.

"İçtihat Metni"

OLAY : 6.6.1996 günü saat 00.30 sıralarında, sivil kişi sanıklar F.M. ile F.A."in, Bayburt 48.P.Tug.Kom.Yrd.lığı bünyesinde kurulmuş bulunan Askeri Gazinoya gittikleri, giriş kartları olmadığının anlaşılması üzerine dışarıya çıkarılmak istendikleri sırada, sanıklardan F.M."in, askeri gazinoda nöbetçi subay olarak görevli Astsb. yakınan A.K."a "senin ananı, avradını, dinini, Allahını sinkaf ederim" diyerek hakaret ettiği, her iki sanığın gazino kapısındaki iki adet camı kırarak kaçtıkları, sanık F.M."in, kendilerini yakalamak için arkalarından gelen yakınan P.Erler M.B., T.Y., A.D.T.G. ve Ş.S."a "faşist köpekler, Allahınızı, kitabınızı, ananızı, bacınızı sinkaf ederim" diyerek hakaret ettiği ve elini beline atarak "gelmeyin, vururum" demek suretiyle P. Erleri tehdit ettiği, daha sonra yakınan A.K."ın evini telefonla arayarak gıyabında hakaret ettiği ve oğluna "babana söyle onu süründüreceğim, onu öldüreceğim" demek suretiyle ölümle tehdit ettiği, olaydan sonra alınan doktor raporlarına göre sanıkların alkollü olduklarının anlaşıldığı ileri sürülerek;

1- Sanık F.M."in eylemine uyan Türk Ceza Kanunu"nun 266/1, 80, 266/1 (beş kez), 191/son, 273 (beş kez), 191/1, 273, 572/1, 516/3,

2- Sanık F.A."in eylemine uyan Türk Ceza Kanunu"nun 516/3, 571. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Bayburt Cumhuriyet Başsavcılığı"nın 20.3.1997 gün ve E: 1997/74, K: 1997/43 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

BAYBURT ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 4.6.1997 gün ve E: 1997/55, K: 1997/110 sayıyla; sivil kişi sanıklardan Faruk Meriç"in, askeri gazinoda görevli asker kişilere karşı, işlediği ileri sürülen hakaret ve tehdit suçları nedeniyle hakkında açılan kamu davasında, yargılama görevinin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi uyarınca askeri mahkemeye ait olduğu ve 353 sayılı Yasa"nın 13. maddesi gereğince önce bu suçlardan askeri mahkemede yargılanması gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

48. İÇ GÜVENLİK TUGAY KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ:

28.7.1999 gün ve E: 1999/105, K: 1999/514 sayıyla; asker kişi olan mağdur A.K."ın, suç günü görevinin ne olduğu belirlenemediğinden, işlendiği ileri sürülen hakaret suçunun Türk Ceza Kanunu"nun 482. maddesi kapsamında kaldığı, bu suçun da 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesinde sayılan suçlardan olmadığı, telefonla yapıldığı ileri sürülen hakaret ve tehdit eylemlerinin askeri mahal dışında gerçekleştiği, yine mağdur erlere yapıldığı ileri sürülen eylemlerin askeri mahal dışında meydana geldiği ve erlerin de sanığı yakalama görevlerinin bulunmadığı bu nedenle görevli sayılamayacakları, böylece sanığa yüklenen eylemlerin Türk Ceza Kanunu"nun 482/1 (6 kez), 482/2, 191/son (5 kez), 191/1. maddelerinde düzenlenen suçları oluşturduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. Böylece, adli ve askeri yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun"un 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde, sanık Faruk Meriç"e yüklenen hakaret ve tehdit suçları nedeniyle olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesi"nin 15.9.1999 gün ve 1999/105 Esas sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı"na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER"in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ"ın katılımlarıyla yapılan 27.12.1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN"in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Atilla POYRAZ"ın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: Sanığın sivil kişi olması nedeniyle 353 sayılı Yasa"nın, asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ile 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu"nun benzer düzenlemeyi içeren Ek. 6. maddesi yönünden değerlendirme yapılması gerekmektedir.

353 sayılı Yasa"nın 11. maddesinin (B) bendinde; "Birinci askeri yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde, karakollarda, kışla ve karargahlarda, askeri kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere fiilen taarruzda bulunan, söven veya hakaret eden veyahut askerlik görevine ilişkin işleri yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddet ve tehdide başvuranların Türk Ceza Kanunu"nun bu fiillere ilişkin 188, 190, 191, 254, 255, 256, 257, 258, 260, 266, 267, 268, 269, 271, 271 ve 273 üncü maddelerinde gösterilen suçları", (C) bendinde "Nöbetçi, devriye, karakol, inzibat, askeri trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere (Umumi emniyet ve asayişi korumaya ilişkin önleyici ve adli zabıta görevlerini ifa ettikleri sırada jandarma, subay, astsubay, erbaş ve erleri hariç) karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen yukarıdaki (B) fıkrasında yazılı suçlar" a ilişkin davalara askeri mahkemelerde bakılacağı öngörülmektedir. 1632 sayılı Yasa"ya Ek madde 6 ile getirilen hükümde de 353 sayılı Yasa"nın 11/B-C madde hükmü aynen yer almaktadır.

211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu"nun "askerlikte nöbet hizmetleri" başlığı altında düzenlenen 76. maddesinde; "Nöbet; askerlikteki müşterek hizmetlerin yapılmasını ve devamını sağlamak maksadı ile bu hizmetlerin belli bir sıra ve süre ile subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, erbaş ve erler ile Silahlı Kuvvetler Teşkilatı içinde vazifeli olan bilumum sivil şahıslar tarafından yapılmasıdır.

Nöbetçi: Nöbet hizmetinin yapılması için görevlendirilen şahıstır." denilmekte; 77. maddesinde ise; "Kıtalarda, karargahlarda ve askeri kurumlarda nöbet hizmetine tabi tutulacak personelin kimler olacağı, nöbet hizmetlerinin yapılış tarzı ile şekli ve nöbetçilere ait vazifeler talimatname ile tayin ve tespit olunur." hükmüne yer verilmektedir.

Dosyanın incelenmesinde; 48. İç Güvenlik Tugay Komutan Yardımcılığı"nın 16.11.1998 gün ve 517 sayılı yazısında, suç günü, askeri gazinoda nöbet tutan subay, astsubay, erbaş ve erlere ait nöbet çizelgesi ile olay günü nöbet tutan mağdur 6 erbaş ve ere tebliğ edilmiş nöbet talimatlarının, Askeri Gazino Müdürlüğü"nce yapılan aramalarda bulunamadığının bildirildiği, görülmüştür. Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında; görevsizlik kararı veren adli mahkemece, mağdurların görevli asker kişiler oldukları gerekçesine yer verilmiş ise de; dosyada, mağdur A.K."ın suç günü, askeri gazinoda nöbetçi subay olarak görevli olduğuna dair bilgi yoktur. Sanığa yüklenen eylemin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi kapsamında kabul edilebilmesi için, eylemin, mağdurun görevini yaptığı sırada işlenmesi gerekmektedir.

Askeri mahal dışında işlendiği ileri sürülen hakaret ve tehdit eylemlerinin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi kapsamı dışında kaldığı açıktır. Mağdur erlerin, olay sırasında 11. maddenin (C) bendinde sayılan kimselerden olmadıkları, erlerin askeri gazinoda garson olarak görevli bulundukları ve bu nedenle sanığı yakalamak gibi bir görevlerinin olmadığı anlaşılmakla sanığa yüklenen eylemlerin 353 sayılı Yasa"nın 11. maddesi kapsamında kabulü mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Bayburt Asliye Ceza Mahkemesi"nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın ADLİ YARGI yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Bayburt Asliye Ceza Mahkemesi"nin 4.6.1997 günlü, E: 1997/55, K: 1997/110 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 27.12.1999 günü kesin olarak OYBİRLİĞİ ile karar verildi.