Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/7302 Esas 2022/11104 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 25. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 32. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 04.10.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... ... ile davacı vekili Avukat ... ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 19.01.2015-15.03.2017 tarihleri arasında davalı Şirketin ... ...'ta bulunan projesinde kaba işler şefi olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin davalı tarafından sona erdirildiğini, işyerinde haftanın 6 günü 07.00-21.00 saatleri arasında çalışıldığını, şantiyelerin resmî açılışlarından önceki 3 ay 07.00-24.00 saatleri arasında pazar günleri dâhil çalıştığını, pazar günleri ise ayda iki gün çalıştığını, müvekkilinin aylık net ücretinin 2.500,00 ... doları (USD) olduğunu, ücretinin bir kısmının elden avans olarak verildiğini, kalan kısmının ise bankaya yatırıldığını, fazla çalışma haklarının ödenmediğini, ihbar tazminatı olarak 2.084,60 USD ödendiğini, bakiye 1.415,40 USD ihbar tazminatı ... bulunduğunu ileri sürerek bakiye ihbar tazminatı, ulusal ... ve genel tatil, hafta tatili ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının yurt dışında çalışması nedeniyle net ve brüt ücretinin aynı olduğunu, davacının, ...'da kaba işler saha mühendisi olarak görev yaptığını ve taraflar arasında imzalanan ... sözleşmesi ile aylık ücretinin 1.389,00 USD olarak belirlendiğini, çalışma tarihlerinin 19.01.2015-15.03.2017 arasında olduğunu, davacıya ait tüm ödemelerin banka hesabına yatırıldığını, davacının çalışma saatlerinin 08.00-18.00 arasında olduğunu, davacının fazla çalışmalarının ödendiğini, ek olarak 729,18 USD ve 2,250 USD fazla çalışma ödemesi daha yapıldığını, davacının 28 gün izin ... kullandığını, bu hususun pasaport kayıtlarında da mevcut olduğunu, ayrıca 1,944,60 USD izin ücreti ödemesi yapıldığını, davacının hak edişinin 648,2 USD olmasına rağmen fazladan ödeme yapıldığını, 1.296,40 USD izin ücreti için takas mahsup talebinde bulunduklarını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Taraflar arasında ihtilaf bulunmadığından davacının davalı işyerindeki hizmet süresinin 19.01.2015-15.03.2017 tarihleri arasında 2 Yıl, 1 Ay, 25 Gün olduğu kabul edilmiştir.
Davacı, en son 2.500 USD ücret aldığını, 650 USD'lik kısmının yurtdışında ihtiyaçlarını görmesi için elden, kalan kısmının bankadan ödendiğini iddia etmiştir. Davalı ise, davacının son ücretinin 1.389 USD olduğunu savunmuştur. Taraflar arasında ücret miktarı ihtilaflıdır. Davacının yaptığı ..., yapılan işin yurtdışında olması, emsal ücret araştırması ve tanık anlatımları birlikte değerlendirildiğinde ücret hususunda davacının iddiasını ispatladığı kanaatine varılmış ve son aylık ücretinin net 2500 USD olduğu kabul edilmiş, bilirkişi raporunun 1. seçeneğinde yapılan hesaplamaya itibar edilmiştir.
Davacı taraf, ... akdinin işveren tarafından feshedildiğini iddia etmiş, ihbar tazminatı olarak 2.084,60 USD ödendiğini, bakiye ihbar tazminatı alacağı bulunduğunu iddia etmiştir. Davalı işveren ise davacıya 2.084,60 USD ihbar tazminatının ödendiğini savunmuş olup, taraflar arasında davacının ... sözleşmesinin ihbar tazminatına hak kazanacak şekilde sona erdiği hususunda ihtilaf yoktur. Davacının hizmet süresi ve kabul edilen aylık ücreti nazara alınarak davalı işveren tarafından dava açılmadan önce, davacıya ödenen 2.084,60 USD ihbar tazminatı mahsup edilerek bilirkişi raporunun 1. seçeneğinde yapılan hesaplama doğrultusunda davacının ihbar tazminatı talebi kabul edilmiştir.
Davacı, haftanın 6 günü 07.00-21.00 aralığında çalıştığını, şantiye açılışından evvel 3 ay boyunca 07.00-24.00 Pazar günleri de dahil olmak üzere çalıştığını, ayda iki Pazar günü 07.00-17.00 aralığında çalıştığını, resmi tatillerde çalıştığını, ... Bayramında 1'er gün, Kurban Bayramında ise 2'şer gün izin verildiğini, diğer günler çalıştığını ve karşılığının ödenmediğini, fazla mesai, hafta tatili ve UBGT alacağı olduğunu iddia etmiştir. Davalı ise fazla mesai ücretlerinin ödendiğini iddia etmiştir. Fazla mesai yaptığını, hafta tatilinde ve genel tatil günlerinde çalıştığını iddia eden davacı işçi iddiasını ispatla yükümlüdür. İspat konusunda, işyerine giriş çıkışı gösteren, işçinin imzasını içeren belgeler, elektronik kart basma veya parmak okuma sistemine ait veriler geçerlidir. Yazılı delil bulunmadığından davacı işçi iddiasını tanık dahil her türlü delil ile ispat edebilecektir. Dinlenen tanık anlatımları ile davacının ayra iki kez hafta tatilinde çalıştığı, haftada ortalama 27 saat fazla mesai yaptığı, resmi tatillerde çalıştığı, ... Bayramında 1'er gün, Kurban Bayramında ise 2'şer gün izin kullandığı, diğer günler çalıştığı ..."gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesinin eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile karar verdiğini, davanın tanım ve niteliği gereği belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını ve usulden reddi gerektiğini, karşı tarafça sonradan delil sunulamayacağını, Mahkemece esas alınan emsal ücreti kabul etmediklerini, ihbar tazminatı alacağının gerçek ücrete göre ödendiğini, davacının ulusal ... ve genel tatil, hafta tatili ve fazla çalışma ücret alacağı taleplerinin reddi gerektiğini, hesaplamaların hatalı olduğunu, fazla çalışma alacağının ödendiğinin banka kayıtları ile sabit olduğunu, davalıya karşı dava açmış olan tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, eksik inceleme ile karar verildiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Maaş araştırması, tanık beyanları emsal dosya banka kayıtları davacının yaptığı ... göz önüne alınarak ve tanık anlatımları birlikte değerlendirildiğinde ücret hususunda davacının iddiasını ispatladığı kanaatine varılmış ve son aylık ücretinin net 2500 USD olduğunun kabulü dosya kapsamına ve aynı davalıya yönelik açılan diğer emsal dosya ortalamalarına uygundur.
Tanık beyanlarının diğer emsal dosyalar ve dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirildiği,
Dosya kapsamından davacının ayda 2 hafta tatilinde çalıştığı anlaşıldığından hafta tatili alacağı talebine yönelik istinafın yersiz olduğu,
Davacının ... Bayramı'nda bir gün Kurban Bayramı'nda iki gün dinlenip diğer genel tatillerde çalıştığı anlaşıldığından genel tatil ücreti ne hükmedilmesinin yerinde olduğu,
Davacının haftada 27 saat fazla çalışma yaptığının anlaşıldığı, ilk derece mahkemesince hakkaniyet indirimi yapıldığı emsal dosyalar göz önüne alındığında 27 saat fazla çalışma ücreti belirlenmesi nedeni ile hakkaniyet indiriminin %35 yapılmasının da isabetli olduğu anlaşılmakla, ."...Maaş araştırması, tanık beyanları emsal dosya banka kayıtları davacının yaptığı ... göz önüne alınarak ve tanık anlatımları birlikte değerlendirildiğinde ücret hususunda davacının iddiasını ispatladığı kanaatine varılmış ve son aylık ücretinin net 2500 USD olduğunun kabulü dosya kapsamına ve aynı davalıya yönelik açılan diğer emsal dosya ortalamalarına uygundur.
Tanık beyanlarının diğer emsal dosyalar ve dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirildiği,
Dosya kapsamından davacının ayda 2 hafta tatilinde çalıştığı anlaşıldığından hafta tatili alacağı talebine yönelik istinafın yersiz olduğu,
Davacının ... Bayramı'nda bir gün Kurban Bayramı'nda iki gün dinlenip diğer genel tatillerde çalıştığı anlaşıldığından genel tatil ücreti ne hükmedilmesinin yerinde olduğu,
Davacının haftada 27 saat fazla çalışma yaptığının anlaşıldığı, ilk derece mahkemesince hakkaniyet indirimi yapıldığı emsal dosyalar göz önüne alındığında 27 saat fazla çalışma ücreti belirlenmesi nedeni ile hakkaniyet indiriminin %35 yapılmasının da isabetli olduğu ..." gerekçe gösterilerek davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretinin tespiti, dava konusu fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı, kabul edilen fazla çalışma alacağına dair yapılan ödemenin mahsubu, kabul edilen ara dinlenme süresi ve ihbar tazminatına ilişkin talebin aşılması noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 41, 68 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
3. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
4. İşçinin günlük ... süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalışması beklenemez. Gün içinde işçinin yemek, çay gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı vardır.
5. Ara dinlenme 4857 sayılı Kanun'un 68 inci maddesinde düzenlenmiştir. Anılan hükümde ara dinlenme süresi, günlük çalışma süresine göre kademeli bir şekilde belirlenmiştir. Buna göre dört saat veya daha kısa süreli günlük çalışmalarda ara dinlenmesi en az on beş dakika, dört saatten fazla ve yedi buçuk saatten az çalışmalar için en az yarım saat ve günlük yedi buçuk saati aşan çalışmalar bakımından ise en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Uygulamada yedi buçuk saatlik çalışma süresinin çok fazla aşıldığı günlük çalışma sürelerine de rastlanmaktadır. 4857 sayılı Kanun'un 63 üncü maddesi hükmüne göre, günlük çalışma süresi on bir saati aşamayacağından, 68 inci maddenin belirlediği yedi buçuk saati aşan çalışmalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok on bir saate kadar olan çalışmalarla ilgili olduğu kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla günde on bir saate kadar olan (on bir saat dâhil) çalışmalar için ara dinlenmesi en az bir saat, on bir saatten fazla çalışmalarda ise en az bir buçuk saat olarak verilmelidir.
6. Dosya içeriğine göre, davacının fazla çalışma alacağının, tanık beyanlarına itibarla haftanın 6 günü 08.00-21.00 saatleri arası 1 saat ara dinlenme ile haftalık 27 saat fazla çalıştığının kabulü ile hesaplandığı anlaşılmaktadır.
7. Dava konusu fazla çalışma alacağı hesabında davacının 11 saati aşan çalışması olduğu gözetilmeksizin 1 saat ara dinlenme yaptığının kabulü yerinde olmamıştır. Davacının fazla çalışmasının, tespit edilen günlük 13 saat çalışma süresinden yukarıda belirtilen ilkeler çerçevesinde 1,5 saat ara dinlenme süresi indirilmek suretiyle hesaplanarak sonucuna göre hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
8. Dava konusu hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ile fazla çalışma alacaklarının ispatı konusunda, dosya içerisinde, işyerindeki çalışma düzenini gösterir işyeri kayıtları bulunmadığından davacının söz konusu çalışmalarının davacı tanık beyanlarına göre kabulünde isabetsizlik bulunmamaktadır. Ne var ki beyanlarına itibar edilen tanıkların çalıştıklarını beyan ettikleri sürelere göre hafta tatili, fazla çalışma ile ulusal ... ve genel tatil çalışması hesaplanan dönemin tamamında çalışma koşullarını bilemeyecekleri anlaşılmış olup anılan alacaklar, davacı tanıklarından S.A.'nın davacıyla birlikte çalıştığı dönemle sınırlı olarak hesaplanmalıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmamıştır.
9. Dava dilekçesinde, ihbar tazminatının bir kısmının davalı işveren tarafından ödendiği, bakiye 1.415,40 USD ihbar tazminatı alacağı kaldığı belirtilmiş olup bu beyanın davacı tarafı bağlayacağı gözetilmeden, belirtilen miktarı aşacak şekilde hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplanan net 2.275,48 USD ihbar tazminatının hüküm altına alınması da hatalıdır.
10. Dosya içerisinde bulunan banka hesap özetlerine göre davalı işverence davacı işçiye 30.01.2018 tarihinde 2.250,00 USD fazla çalışma ücreti ödemesi yapıldığı anlaşılmış olup yapılan ödeme mahsup edilmeksizin söz konusu alacağın hüküm altına alınması isabetli olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.