Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/15971 Esas 2022/16102 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 27. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞLETME DÜZEYİNDEKİ YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 8. ... Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlık tarafından müvekkiline 13.09.2019 tarihinde tebliğ edilden ....09.2019 tarihli yazı kapsamında ... Ticaret Kooperatif Eğitim Büro ve ... Sanatlar İşçileri Sendikasının (... ... Sendikası) gerekli çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle toplu ... sözleşmesi yapma konusunda yetki tespiti kararı verildiğini ancak yetki tespiti kararının hatalı olduğunu, sendika üyeliklerinin çalışanların rızaları hilafına yapıldığını iddia ederek yetki tespit belgesinin iptali ile ... ... Sendikasının toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık işleminin usulüne uygun olarak tesis edildiğini, Genel Müdürlük tarafından kurulan sendika yetki sistemine Sosyal Güvenlik Kurumu (...) kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, ilgili kanun maddeleri uyarınca Bakanlığa yapılan yetki tespit başvuruları değerlendirilirken işverenler tarafından ...'ya yapılan işyeri ve işçi bildirimleri ile Bakanlığa yapılan sendika üyelik ve istifa bildirimleri esas alınarak değerlendirildiğini ve aynı işverene ait aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde işletme olarak tespit yapıldığını, Bakanlıkça usul ve hukuka uygun olarak yapılan itirazın geçersiz olduğu gibi iptalini de gerektirecek bir husus bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davanın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 43 üncü maddesine göre açılan olumlu yetki tespitine itiraz davası olduğunu, işletme merkezi Maltepe ...'da bulunduğundan davaya ... Adliyesinde devam olunması gerektiğini, yetki tespiti işletme düzeyinde yapıldığından Sendikanın Kanun'un aradığı çoğunluğu sağladığını, müracaat tarihi itibari ile işyerinde çalışan sayısının 404 olduğunu, çalışanların 164'ünün sendikaya üye olduğunu savunarak öncelikle yetkisizlik kararı verilerek davanın reddedilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın yasal 6 ... günlük süre içinde açıldığı, Bakanlığa yapılan başvuru tarihi 19.08.2019 itibarıyla işletmede çalışan toplam işçi sayısının 404 olduğu, işletme kapsamında davalı Sendika üyesi olan 164 çalışan bulunduğu, davalı Sendikanın 6356 sayılı Kanun'da aranan yüzde kırk oranı sağladığı, davacının dava dilekçesinde ... sürdüğü işçilerin kimlik bilgilerinin ve e-Devlet şifrelerinin rızaları dışında ele geçirilerek rızaları hilafına sendikaya üye olarak kaydedildiklerine dair iddiayı ispat edemediği, e-Devlet sisteminin işleyiş şekli de nazara alındığında davacı iddialarının yerinde olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; kararın yetkisiz mahkeme tarafından verildiğini, Mahkemece delilleri toplanmaksızın eksik ve hatalı hüküm kurulduğunu, bilirkişinin uzmanlık alanına itiraz ettiklerini, bilirkişi raporunun yerinde inceleme yapılmaksızın hazırlandığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının davalı işletme kapsamında 404 işçinin çalıştığını ve bunlardan 164 işçinin davalı sendika üyesi olduğuna dair tespitinin hakikati yansıtmadığını, davalı Şirketin Genel Müdürlük dâhil 4 işyerinin bulunduğunu, her işyerinin organizasyonu ve yönetiminin ayrı olduğunu, sendika yetki belgesi verilmesi için %50 üye sayısı şartını sağlayamadığı hâlde davalı Bakanlık tarafından hatalı olarak davalı Sendikaya yetki belgesi verildiğini, bilirkişinin sendika hukukunda uzman bilirkişi olmadığını, davanın kabulü gerekirken reddinin hatalı olduğunu ... sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacıya ait işyerlerinin işletme kapsamında olduğu, Bakanlığa davalı Sendikaca yapılan başvuru tarihi olan 19.08.2019 itibarıyla işletmede çalışan toplam işçi sayısının 404 olduğu, işletme kapsamında davalı Sendika üyesi olan 164 çalışanın bulunduğu, davalı Sendikanın 6356 sayılı Kanunu'nun 41 inci maddesinde aranan %40 oranını sağladığı, bu kapsamda işletme bazında olumlu yetki tespiti koşullarının oluştuğu, her ne kadar davacı tarafça işçilere ait e-Devlet şifrelerinin rızaları dışında ele geçirilerek işçilerin rızaları hilafına sendikaya üye olarak kaydedildiklerine dair iddia ... sürülmüşse de; davacının bu iddiasını somut delillerle ispat edemediği, e-Devlet sisteminin işleyiş şekli nazara alındığında davacı iddialarının mesnetsiz olduğu, bu kapsamda Mahkemece davanın reddinde isabetsizlik bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde, yetkisiz mahkemece ve delilleri toplanmadan ve iddiaları incelenmeksizin karar verildiğini, bilirkişinin uzmanlık alanına itiraz ettiklerini, bilirkişi raporu yerinde inceleme yapılmaksızın dosya üzerinden oluşturulduğundan raporun hazırlanış yöntemine itiraz ettiklerini, sendika üyeliklerinin sıhhatinin de araştırılmadığını ... sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işletme düzeyindeki olumlu yetki tespitine itiraza ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Toplu ... sözleşmesi kavramı Anayasa'nın 53 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. Toplu ... sözleşmesi yetkisi ise toplu ... sözleşmesi ehliyetine sahip olan kişi veya kuruluşların mevzuatta öngörülen şartları sağlaması durumunda toplu ... sözleşmesi yapabilme yetkisi olarak ifade edilebilir.
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir :
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. Yine aynı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihâi kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.