Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/4156 Esas 2022/4707 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

İzmir 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde açılan davada, DSİ 2. Bölge Müdürlüğü ile ... Köyü Sulama Kooperatifi arasında imzalanan sözleşme doğrultusunda yapılan yeraltı suyu sulama tesisinin kooperatife teslim edildiği ancak kooperatifin borcunu ödeyememesi nedeniyle Ticaret Sicilinden silindiği ve ihyası talep edildiği belirtilmiştir. İlk derece mahkemesi davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar vermiştir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatifin malvarlığı, unvanına ilişkin kaydı silinmesine rağmen silinme tarihinden itibaren on yıl boyunca unvanı silinen kooperatifin uhdesinde kalmaya devam edeceği ve beş yıllık sürenin kooperatifler dışındaki şirket ve kooperatifler için uygulanması gerektiği belirtilerek, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi tarafından ilk derece mahkemesinin kararı bozulmuştur.

Kanun Maddeleri: Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi ve 15. fıkrası, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 98. maddesi ve Türk Ticaret Kanunu'nun 547. maddesi.

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : İzmir 3. Asliye Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekilleri dava dilekçesinde özetle; DSİ 2. Bölge Müdürlüğü ile ... Köyü Sulama Kooperatifi arasında 08.09.1992 tarihinde imzalanan ön sözleşme doğrultusunda yeraltı suyu sulama tesisinin 6200 ve 167 sayılı Kanunlar çerçevesinde idare tarafından tamamlanarak Kooperatife teslim edildiğini, Kooperatifin bakiye 29.222,00 TL borcu kaldığını, Kooperatifin Ticaret Sicilinden resen silindiğini ve bu durumun 02.10.2013 tarih ve 8417 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde tescil ve ilan edildiğini, Genel Müdürlüklerinin 12.09.2018 tarih ve 624588 sayılı "YAS Sulama Kooperatiflerinin Tesis Borçlarının 7139 sayılı Kanun Kapsamında Düzenlenmesi" Genelgesi uyarınca işlemlerin idarelerince yapılabilmesi ve başlatılan icra takiplerinin devamı için taraf teşkilinin sağlanması gerektiğini belirterek, Sınırlı Sorumlu ... Köyü Kooperatifinin ihyasına, Kooperatifinin son tasfiye memurları veya yeni bir veya birkaç kişinin tasfiye memuru olarak atanmasına, keyfiyetin Ticaret Sicilinde tescil ve ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili davaya cevap vermemiş; duruşmadaki beyanında davanın 5 yıllık hak düşürücü süre içinde açılmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince; ihyası istenen ... Köyü Sulama Kooperatifi ile davacı idare arasında 08/09/1992 tarihinde imzalanan ön sözleşme doğrultusunda davacı idarenin yer altı sulama tesisi yaparak kooperatife teslim ettiği, tesis bedelinin kooperatiften taksitle alınmasına karar verildiği, daha sonraki aşamada ödenmeyen tesis bedelinin taksitleri için Torbalı 1.İcra Dairesi'nin 2016/87, 88, 89 Esas sayılı takiplerine girişildiği, ancak kooperatifin üst üste 5 yıl genel kurul yapmaması sebebiyle münfesih sayılarak 23/09/2013 tarihinde sicilden terkin edildiği, 7139 sayılı Yasa ile değişik 6200 sayılı Yasanın 25 ve geçici 12 maddeleri uyarınca kooperatifin davacı idare ile uzlaşarak ve tesisin mülkiyetini devrederek tesis bedelinden kurtulmasının mümkün olduğu, gerek bu işlemlerin yapılması ve gerekse söz konusu icra takiplerinde kooperatifin temsili bakımından kooperatifin ihya edilmesinin gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne bu işlemlerle sınırlı olmak üzere kooperatifin ihyasına dair verilen karara karşı davalı vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi tarafından 2020/1611 Esas, 2020/1113 Karar sayılı ve 07/12/2020 tarihli kararı ile ilk derece mahkemesince verilen kararın resen kaldırılmasına, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesine göre Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından resen terkin edilen kooperatifin ihyası ile yeniden Ticaret Siciline tescili istemine ilişkindir
Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrası; "Bu maddede düzenlenmeyen hususlarda ilgili kanun ve esas sözleşmelerde öngörülen usullere göre hareket edilir. Bu madde gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen şirket veya kooperatiflerin ortaya çıkabilecek malvarlığı, unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal eder. Hazine bu şirket ve kooperatiflerin borçlarından sorumlu tutulmaz. Tasfiye memurlarının sorumlulukları konusunda, özel kanunlardaki sorumluluğa ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun veya Kooperatifler Kanunu hükümleri uygulanır. Ticaret Sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklinde olup, bu düzenlemede tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatiflerin, ortaya çıkabilecek malvarlığının unvana ilişkin kaydın silindiği tarihten itibaren on yıl sonra Hazineye intikal edeceği Kanun koyucu tarafından açıkça hükme bağlanmıştır. Başka bir anlatımla Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesi gereğince tasfiye edilmeksizin unvanı silinen kooperatifin malvarlığı, unvanına ilişkin kaydı silinmesine rağmen silinme tarihinden itibaren on yıl boyunca unvanı silinen kooperatifin uhdesinde kalmaya devam edecektir.
Hâl böyle olunca da; Türk Ticaret Kanunu'nun Geçici 7. maddesinin 15. fıkrasının son cümlesinde yer alan; "... bulunanlar haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren beş yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin ihyasını isteyebilir" şeklindeki düzenlemede mevcut beş yıllık sürenin tasfiye edilmeksizin unvanı silinen ve fakat hâlen malvarlığı bulunan şirket ve kooperatifler dışındaki şirket ve kooperatifler yönünden uygulanması gerektiği, ayrıca 1163 sayılı Kooperatifler Kanun'un 98. maddesi yollaması ile Türk Ticaret Kanun'un 547. maddesi gereğince tasfiye yapılıp kapanmış olsa dahi ek tasfiye işlemlerinin yapılması zorunlu olduğu hallerde kooperatifin ek tasfiye işlemlerinin yapılabilmesi için yeniden Ticaret Siciline tescili istenebileceğine göre malvarlığında yeraltı suyu sulama tesisi bulunduğu iddia edilen dava dışı Sınırlı Sorumlu ... Köyü Sulama Kooperatifi hakkında açıklanan yasal düzenlemeler ve belirtilen ilkeler ışığında ek tasfiye gerektiren işlemler bulunup bulunmadığı araştırılmadan yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu anlaşılmış, bu sebeple İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 07.12.2020 tarih, 2020/1611 Esas, 2020/1113 Karar sayılı kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 12.10.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.