Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/5678 Esas 2022/8113 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı işyerinde 2010-2015 yılları arasında kesintisiz olarak çalıştığını ve işten çıkarıldığını iddia ederek hizmet tespiti istemiyle dava açmıştır. İlk derece mahkemesi davacının çalıştığı tarihleri tespit ederek kısmen kabul, kısmen reddetmiştir. Fer'i müdahil Kurum vekili, kararın bozulmasını talep etmiştir. Mahkeme, gereken araştırmaların yapılmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar vermiştir.
506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. madde, tarafların gösterilen kanıtlarla yetinilmemesi, re'sen araştırma yapılması ve hizmet akdi ile birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerinin tespitine ilişkin davaların kamu düzenine ilişkin olduğunu belirtmektedir. Tanık beyanları değerlendirilirken inandırıcılığı üzerinde durulmalı, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmemelidir.

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul kısmen reddine dair verilen karara karşı fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer’i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı işyerinde 01/12/2010 ile 20/03/2015 tarihleri arasında 4 yıl 9 ay 19 gün boyunca kesintisiz olarak çalıştığını, 2015 yılının Mart ayında kendisine haber vermeden işten çıkarıldığını, işten çıkarıldıktan sonra davalı şirketin kendisini sigortasız olarak çalıştırdığını öğrendiği belirtilerek davalı ...Limited Şirketi işyerinde 01/12/2010 ile 20/03/2015 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II- CEVAP
Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı Şirketin ticaret sicil tasdiknamesine göre tescil tarihinin 29/06/2015 olduğunu, iddia edildiği gibi davalı şirketin henüz kurulmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, davacının şirkette hiç çalışmadığı sebeple davanın reddini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Kurum kayıtlarından davacının davalı işyerinde 08/10/2013 tarihte bir gün çalıştığını, aynı işyerine 18/03/2014 tarihinde tekrar giriş yaparak 21/07/2014 tarihine kadar çalıştığının görüldüğünü, çalışmanın devamlılık arz edip etmediğinin, sürekli olup olmadığının araştırılması gerektiği belirtilerek, haksız ve yersiz açılan davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
“Davanın kısmen kabulü ile;
1-)Davanın davalı ...İnş. Emlak. Oto. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden reddine,
2-)Davacının davalı ... sicil sayılı ... isimli iş yerinde;
01/12/2010 - 07/10/2013,
09/10/2013- 17/03/2014,
22/07/2014- 20/03/2015 tarihleri arasında çalıştığının tespitine,
3-)Davacının ... sicil numaralı ... isimli iş yerinden 08/10/2013 tarihinde 1 gün, 18/03/2014 - 21/07/2014 tarihleri arasında sigortalı bildirimleri bulunduğundan bu süreler yönünden tespitte hukuki yararı bulunmaması nedeniyle talebin reddine” karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
“Dosya kapsamı, delil durumu itibariyle, ... 1. İş Mahkemesi 2016/469 Esas, 2021/204 Karar sayılı kararında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesi bakımından usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmamasına göre, Feri Müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Mahkemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Fer’i müdahil Kurum vekili, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosya kapsamına ve toplanan delillere göre; dinlenen tanık beyanlarının, davacının işe başlama tarihiyle ilgili herhangi bir somut beyan içermediği, davacının dayısı olan tanığın beyanının ise tek başına yeterli olamayacağı anlaşılmakla, mahkemece yapılan araştırma yetersiz bulunmuştur.
Mahkemece, çalışmayı bilebilecek durumdaki komşu işyeri çalışanları tespit edilerek beyanları alınmalı, gerekirse dinlenen tanıklar yeniden dinlenerek, işe başlama ve ayrılış tarihleri hiçbir kuşkuya ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenip elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, fer’i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 30.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.