Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/6676 Esas 2022/9996 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Mahkeme, zorunlu sigortalılığın iptaline ilişkin Kurum İşleminin iptali ile hizmet tespiti istemlerine ilişkin davanın reddine karar verilmiştir. Ancak davacının iddialarının araştırılmaksızın hüküm verilmesi, usul ve yasaya aykırıdır. Bu tür hizmet tespiti davalarında, re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği belirtilmiştir. Davacının iddialarının araştırılması ve delillerin toplanması gerektiği belirtilerek hükmün BOZULMASINA karar verilmiştir.
5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesi ve 506 sayılı Kanunun 79. maddesi bu davada yasal dayanak olarak kullanılmıştır. Kanunun 6. maddesi ise “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez” hükmünü içermektedir.

Mahkemesi :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi

Dava, zorunlu sigortalılığın iptaline ilişkin Kurum İşleminin iptali ile hizmet tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesi ile 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacı, dava dışı ... ...’ın inşaat işinde 01.01.2008-14.07.2009 tarihleri arasında çalıştığını, Kurumca, 25.10.2010 tarihinde düzenlenen raporla, davacının hizmetlerinin bildirildiği ... işyeri sicil numaralı inşaat işinin 07.10.2005 tarihinde kapsama alınıp, 31.12.2007 tarihi sonrası inşaatın tamamlanmış olduğu ve fiilen çalışan olmadığının tespiti ile ayrıca fiili denetim sırasında tüm binaların oturulur vaziyette bulunması üzerine bu işyerinden 31.12.2007 tarih sonrası yapılan bildirimlerin iptal edildiği anlaşılmaktadır. Mahkemenin kabule yönelik olarak verdiği ilk hükmün dairemizin; 02.11.2015 tarihli ilamı ile bozulmuş, hükmüne uyulan bozma ilamı sonrası yapılan yargılama neticesinde, yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir. Davacının, dava dışı ... ...’a ait farklı işyerlerinde dönüşümlü olarak çalıştığını belirterek gerek ... sicil numaralı işyerinde tamamlanmamış işler olduğunu, gerekse yine aynı işverene ait başka inşaatlarda çalıştığını ileri sürmesi karşısında, ... sicil numaralı bina inşaatının ne zaman tamamlanarak oturulmaya başlandığı, elektik, su abonelik tarihleri, ... kullanma izin belgesini ne zaman alındığı gibi hususlar araştırılmaksızın yazılı şekilde eksik araştırma işe hüküm tesisi yerinde değildir.
Mahkemece, yapılacak ..., davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; öncelikle, davacının, davasını somutlaştırması adına, hangi tarih aralığında hangi işyerinde ve ne ... yaptığı özellikle 31.12.2007 tarih sonrası anılan sicilli işyerinde davacının ne ... yaptığı açık ve net sorulmalı ayrıca, ... sicil numaralı bina inşaatının ... kullanma izin belgesini hangi tarihte aldığı, bireysel olarak elektrik, su aboneliklerinin ne zaman alındığı ilgili yerlerden sorulmalı, davacının, çalıştığını belirttiği (iptale konu dönemle sınırlı)dava dışı işverene ait diğer işyerleri ile ilgili daha önce istenmemesi halinde Kurum’dan kapsam tarihleri, aylık ve prim hizmet belgeleri istenmeli, dinlemeyen tanıklardan kanaat edinmeye yetecek kadarının re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı, daha önce dinlenen tanık beyanlarıda gözetilip, iptale konu dönemde, davacının dava dışı işveren nezdinde çalışıp çalışmadığı bütün deliller toplandıktan ve birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 29.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.