Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/9493 Esas 2022/11879 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No :


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, taraf avukatlarınca istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, taraf avukatlarınca temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı Bakanlık bünyesinde viyolonsel virtüözü olarak 01/01/1996 tarihinde çalışmaya başladığını ve aralıksız olarak 31/12/2007 tarihine kadar çalıştığını, davacının çalışma yılları içerisinde her hafta ... ve Cumartesi günleri Cumhurbaşkanlığı ... Orkestrasının konser programlarında yer aldığını, haftanın geri kalan günlerinde ise orkestranın ... ve solo çalışmalarında bulunduğunu, davacının 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde işyerinde çalıştığı süre zarfında uzun vadeli sigorta kollarına tabi işçi olarak çalıştırılması gerekirken davalı bakanlık tarafından SGK'na bildirimi yapılmaksızın ve sigorta primleri de düzenli yatırılmaksızın sigortasız şekilde çalıştırıldığını belirterek, davacının davalı bakanlık nezdinde çalıştığı dönemdeki uzun vadeli sigorta kollarına tabi tam sigortalı işçilikten sayılacak hizmetinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı Bakanlık vekili, cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki ilişkinin hizmet akdine değil, statü hukukuna dayandığından davanın görev nedeniyle reddi gerektiğini, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1.maddesi gereğince iş mahkemelerinin, iş kanunundan doğan uyuşmazlıklara bakmakla görevli olduğunu, davacının 01/01/1996-31/12/2007 tarihleri arasındaki çalışmalarının tespit isteminin hak düşürücü süre yönünden reddi gerektiğini, taleplerin yersiz olduğunu, davanın usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının davasını süresinde açmadığını, davanın kamu düzenine ilişkin olup resen inceleme yapılması gerektiğiniç belirterek, davanın reddini istemiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, “davanın kısmen kabulüne kısmen reddine ;
Davacının davalı ... bünyesinde faaliyet gösteren ... Müdürlüğü unvanlı ... sicil sayılı ... Müdürlüğüne ait işyerinde bildirilen hizmetleri dışında 1996/3 döneminde 1 gün, 1997/1 döneminde 14 gün, 1997/2 döneminde 20 gün, 1998/1 döneminde 1 gün, 1998/2 döneminde 1 gün, 1999/1 döneminde 53 gün, 1999/2 döneminde 28 gün, 1999/3 döneminde 42 gün, 2000/3 döneminde 64 gün, 2001/1 döneminde 75 gün, 2001/2 döneminde 16 gün, 2001/3 döneminde 25 gün, 2002/1 döneminde 77 gün, 2002/2 döneminde 24 gün, 2002/3 döneminde 64 gün, 2003/1 döneminde 63 gün, 2003/2 döneminde 12 gün, 2003/4 döneminde 32 gün, 2005/1 döneminde 14 gün, 2005/2 döneminde 18 gün, 2005/3 döneminde 26 gün, 2005/4 döneminde 22 gün, 2005/11 döneminde 7 gün, 2005/12 döneminde 28 gün, 2006/1 döneminde 14 gün, 2006/2 döneminde 11 gün, 2006/3 döneminde 17 gün, 2006/10 döneminde 12 gün, 2006/11 döneminde 18 gün, 2006/12 döneminde 30 gün, 2007/10 döneminde 1 gün olmak üzere toplam 830 gün daha sigortalı olarak bildirilmesi gereken hizmet süresi bulunduğunun tespitine, fazlaya dair taleplerin reddine..” karar verilmiştir.
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemece eksik incelemeye dayalı karar verildiğini, müvekkilinin mağdur edildiğini, dava dilekçesi ekinde sunulan broşürlerin hesaplamaya dahil edilmediğini, elinde olmayan broşürlerin de olduğunu ancak sunamadığı için hizmetin kesintisiz verilmediğini, tanık beyanları ile davasını kanıtladığını, yine davacının 2004 yılı sonrası hizmetlerinin de hesaplanması gerektiğini, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, mahkemece eksik incelemeye dayalı karar verildiğini, öncelikle mahkemenin görevli olmadığını, hak düşürücü sürenin geçtiğini, idarece yapılan işlemlerin yasal mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiğini, davacının 2004 yılında başka işyerinde hizmeti bulunduğunu, kesintisiz ve hizmet akdine tabi çalışması olmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını, davanın reddini istemiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, toplanan delillerin karar açısından yeterli olmadığını, davacının hizmet satın alımı şeklinde çalıştığını, kurumun ilgili yazısı gereği sanatçıların kendilerinin sigortalarını yatırmalarının gerektiği, işverene tabi olmadan sigortalılık hakkından yararlanabileceklerini, davanın sübut bulmadığını belirterek, kararın istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, taraf avukatlarının istinaf başvurularının HMK 353/1-b.1 maddesi uyarınca ayrı ayrı eastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Taraf vekilleri istinaf dilekçe içeriklerini tekrarla, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki davada, dosyadaki kayıt ve belgelere göre,davacı adına 15.11.1995 işe girişini gösterir bildirgenin ... sicil sayılı ... Müdürlüğü işyerinden kuruma verildiği bu işyerinden 1995/1 dönemde 1 gün, 1996/3 dönemde 15 gün ve ek bildirge ile 2 gün, 1997/1 dönemde 7, 1997/3 dönemde 12, 1998/1 dönemde 20 gün, 1998/2 dönemde 1 gün, 1998/3 dönemde 6 gün, 1999/1 dönemde 2 gün, 2000/3 dönemde 7 gün olmak üzere kuruma hizmet bildirilmiş olduğu,
Ayrıca 25.12.2003 işe giriş tarihini gösteren ... Üniversitesi işyerinden 2004/1 dönemden 01.12.2004 e kadar aralıksız kuruma hizmet bildirilmiş olduğu,öte yandan davacı ile Cumhurbaşkanlığı ... Müdürlüğü arasında 1997-2007 yılları arasında imzalanan (1998 yılı hariç) yapılan sanatçı sözleşmelerinin bulunduğu, bu sözleşme dönemlerinin her yılın Ekim-Nisan/Mayıs arası dönemleri içinde kalmak üzere her ay ortalama 2-3 adet düzenlendiği,bu sözleşme sürelerinin de ortalama 3-5 gün olduğu,bunların incelenmesinde, davacının misafir sanatçı olarak görevlendirildiği katıldığı her ..., genel ... ve konser için ayrı ayrı ücret ödeneceğinin belirtildiği, sözleşmede kişinin sözleşme süresince idarenin yürürlükte bulunan çalışma, disiplin ile ilgili kanun, tüzük ve talimatlarına uymayı kabul edildiğinin bildirildiği buna göre ,davacının sözleşmeli personel olarak düzenlenen imza föylerinin bir kısmı ile ... ,genel ... ve konser listelerinin de bir kısmının dosyada mevcut olduğu anlaşılmaktadır.
1-Buna göre;dava konusu talebin 01.01.1996-31.12.2007 dönemine ilişkin olması,davacının hizmet döküm cetvelinde,1995 ila 2000/3.dönem arasında ... sicil sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı ... Müdürlüğü işyerinden bildirim yapılmış olmakla beraber, 01.01.2004-01.12.2004 döneminde ... sicil no.lu ... Üniversitesi işyerinden de davacının hizmet bildirimlerinin olması karşısında, öncelikle söz konusu Üniversiteden yapılan bildirim ile Kültür Bakanlığı Devlet ... Müdürlüğünün ... sicil no.lu işyerinden yapılan bildirime konu işyerinin birbiri ile ilişkisi araştırılıp farklı işyeri oldukları kanaatine varıldığı takdirde 12.12.2016 tarihinde açılan eldeki davada, talebin 2000/3. dönem ile öncesine ilişkin dönem yönünden, hak düşürücü sürenin geçip geçmediği irdelenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
2-Hak düşürücü süre irdelemesi sonucuna göre;
Mahkemece, davacının Cumhurbaşkanlığı ... Orkestrasında, iddia ettiği gibi,her hafta ... ve cumartesi günlerinin konserler, haftanın diğer kalan günlerinde de ... ve solo çalışmalarının bulunup bulunmadığı sorulmalı, iddia olunduğu gibi sürekli bir çalışma mevcut değilse, dava konusu 01.01.1996-31.12.2007 tarihleri arasında “... ayına ilişkin ..., genel ... ve konser listesi” şeklinde ilgili ayına ilişkin olmak üzere düzenlendiği anlaşılan ve daha önce dosyaya gönderilen bir kısım listelerde belirtilen, faaliyet ve günler dışında bir faaliyet var ise buna ilişkin tüm kayıt ve belgeler, Cumhurbaşkanlığı ... ile Kültür ve Turizm Bakanlığından ayrı ayrı celbedilmeli, diğer taraftan gerek misafir sanatçı sözleşmeleri gerekse ..., genel ... ve konser listeleri içerikleri ile hizmet cetvelinde ... sicil sayılı ... Müdürlüğü işyerinden yapılan bildirim dönem ve tarihleri de dikkate alındığında, söz konusu belgelerde belirtilen sürelerin Ekim-Mayıs arası döneme ilişkin bulunduğu anlaşılmakla, iddia olunduğu gibi sürekli ve hizmet akdine dayalı bir çalışmanın mevcut olup olmadığına ilişkin deliller, taraflardan sorularak ve gerektiğinde resen belirlenmek suretiyle bu husus açıklığa kavuşturulmalı, diğer taraftan hükme dayanak kılınan bilirkişi raporlarında, ... ve konser sayısına ilişkin bilgilerden yola çıkılarak toplam süre yönünden çalışmanın kabulüne karar verilmişse de, listede belirtilen bazı konser ve provaların aynı gün gerçekleştiği hususu gözetilmeksizin aksine deliller ibraz ettirilip araştırılmaksızın karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf istemlerinin esastan reddine dair kararı kaldırılarak; ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 05/10/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.