Danıştay 8. Daire 2019/4003 Esas 2022/3788 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4003
Karar No : 2022/3788

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi bünyesinde iş sözleşmesine istinaden Matematik Lisans Programı alanında öğretim görevlisi olarak çalışan davacı tarafından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nca çalışma izninin iptal edilmesine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali ile yoksun kalınan tüm maaş ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi, tüm özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yabancı uyruklu davacının çalışma izninin iptaline, davacının içinde bulunduğu siyasi hal ve faaliyetlerin gerekçe oluşturduğu, anayasal ve yasal hükümler çerçevesinde, öğretim görevlilerinin; çağdaş eğitim ve öğretim esaslarına, milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücünü yetiştirecek olan kişiler olarak tanımlandığı, yabancı uyruklu öğretim görevlisinin, ayrıntısı dosyada mevcut olan faaliyetlerde bulunmakla itham edildiği dikkate alındığında, davalı idarenin takdir yetkisini kullanmak için yeterli bir gerekçenin oluştuğu ve bu yetkinin, kamu yararının sağlanması amacıyla kullanıldığı, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; Mahkeme kararının hukuka ve usule uygun olduğu, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davalı idarece işlem yapmaya uygun bir gerekçe ortaya konulmadığı, hakkında beraat kararı verildiği, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.


DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 14. maddesinde, yükseköğretim kurumlarında sözleşme ile istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısının dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının %2’sini geçemeyeceği hususunun düzenlendiği, getirilen %2'lik sınırlamanın istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısı için asgari değil, azami bir sınırlama olduğu, idarelerce öğretim elemanı eksikliğinin yurt içi kaynaklardan sağlanabildiği alanlarda yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdam etmesinin beklenemeyeceği gibi, yabancı uyruklu öğretim elemanı istihdam etmeye de zorlanamayacağı gerekçesiyle temyiz isteminin reddedilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Matematik Bölümü'nde 2005 yılından itibaren yabancı uyruklu öğretim elemanı olarak çalışan ve en son 29/06/2016 tarihli Yürütme Kurulu'nda görev süresi uzatılan davacı tarafından, dava konusu … tarih ve … sayılı işlemle çalışma izninin Yürütme Kurulu'nun 22/02/2017 tarihli toplantısında iptal edildiğinin bildirilmesi üzerine, anılan işlemin iptali ile yoksun kalınan tüm maaş ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi, tüm özlük haklarının iadesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasamızın 'Yükseköğretim üst kuruluşları' başlıklı 131. maddesinde; "Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulur." hükmüne yer verilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 'Yükseköğretim Kurulunun görevleri' başlıklı 7. maddesinin (a) fıkrasında; Yükseköğretim Kurulunun görevleri olarak, "Yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için kısa ve uzun vadeli planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak", (b) fıkrasında; "Yükseköğretim kurumları arasında bu Kanunda belirlenen amaç, ilke ve hedefler doğrultusunda birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak", (f) fıkrasında; "Üniversitelerin ihtiyaçlarını, eğitim-öğretim programlarını, bilim dallarının niteliklerini, araştırma faaliyetlerini, uygulama alanlarını, bina, araç, gereç ve benzeri imkanlar ve öğrenci sayılarını ve diğer ilgili hususları dikkate alarak; üniversitelerin profesör, doçent ve doktor öğretim üyesi kadrolarını dengeli bir oranda tespit etmek" düzenlemeleri yer almış olup 'Yabancı uyruklu öğretim elemanları' başlıklı 34. maddesinde (dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle); "Yükseköğretim kurumlarında, sözleşme ile görevlendirilecek yabancı uyruklu öğretim elemanları, ilgili fakülte, enstitü veya yüksekokul yönetim kurulunun önerisi ve üniversite yönetim kurulunun uygun görüşü üzerine rektör tarafından atanırlar. Bunlar, öğretim görevleri bakımından, bu kanunda aylıklı öğretim elemanları için konulmuş olan hükümlere tabidirler. Yabancı uyruklu öğretim elemanlarının bu şekilde atanmaları veya görevlendirilmeleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Bakanlar Kurulu kararını gerektiren hükümlerine tabi olmadan, Yükseköğretim Kurulunca İçişleri Bakanlığına bildirilir ve iki ay içinde alınacak olumlu görüş neticesinde ilgili üniversitesi ile sözleşmesi yapılır." hükmü düzenlenmiştir.
02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 10. maddesiyle yürürlükten kaldırılan 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ek 14. maddesinde; "2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 34 üncü ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 16 ncı maddesine göre yükseköğretim kurumlarında sözleşme ile istihdam edilecek yabancı uyruklu öğretim elemanı sayısı dolu öğretim elemanı kadrosu sayısının %2’sini geçemez. Bu kapsamdaki yabancı uyruklu öğretim elemanının yükseköğretim kurumları itibariyle dağılımı, isim, ücret ve sözleşme örneğinin vizesi, sözleşme süresinin uzatılması ve sona erdirilmesi, Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari işlemlerin bir sebebe ve gerekçeye dayalı olması hukukun genel ilkelerinden olup, bu ilke genel anlamda düzenleme veya işlem yapan idareyi, uyguladığı ve düzenleme yaptığı alanda, doğru ve anlamlı olgular ortaya koymaya ve denetim yapmaya zorlamaktadır.
İdarelerin, işlem tesis ederken Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip oldukları açık ise de, bu takdir hakkı, serbestçe ve keyfi şekilde kullanılanabilecek bir durumu ifade etmeyip, kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmelidir.
Yükseköğretim Kurulunca yabancı uyruklu öğretim elemanlarının görev yapabilmesi için verilen çalışma izinlerinin, her zaman gözden geçirilebileceği ve çalışmalarına engel bir sebebin ortaya çıkması durumunda her zaman iptal edilebileceğinin kabulü ile birlikte, yargısal denetimin yapılabilmesi için çalışma izninin iptali gerekçelerinin somut bilgi ve belgelerle ortaya konulması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davalı idarece dava konusu işleme gerekçe olarak, İstanbul Bilgi Üniversitesi Matematik Bölümü'nde yeterli öğretim elemanının bulunduğu ve davacının 11/01/2016 tarihli 'Barış İçin Akademisyenler İnisiyatifi-Bu Suça Ortak Olmayacağız" bildirisine imza attığı hususlarına yer verilmişse de, davacı hakkında terör örgütü propagandası yapmak suçundan açılan davada ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, Anayasa Mahkemesi kararının Mahkemelerini de bağladığı, suçun yasal unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle beraat kararı verildiği, anılan kararın 20/09/2019 tarihinde kesinleştiği; davacı hakkında terör örgütü propagandası yapmak suçundan açılan bir diğer davada ise; ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla atılı suçlamanın maddi unsurlarının oluşmadığı gerekçesiyle beraat kararı verildiği, anılan kararın da 01/07/2016 tarihinde kesinleştiği görülmekle birlikte, davalı idarenin yeterli öğretim elemanının bulunduğu yönündeki savunmasının ise, somut bilgi ve belgelerle desteklenmediği gibi davacının hizmetine ihtiyaç bulunmadığı hususunun da somut gerekçelere dayanmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunu reddeden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine kesin olarak, 03/06/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.