Danıştay 6. Daire 2018/5309 Esas 2022/6654 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/5309
Karar No : 2022/6654


TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Nak. ve Petrol Ür. San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Malkara Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile bu plan değişikliğine yapılan itirazın reddine ilişkin Malkara Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararının Tekirdağ ili, Malkara ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel ile … ada, … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların malikleri tarafından … sayılı parselin otel olarak kullanabilmesi amacıyla hazırlanan teklif doğrultusunda yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile otel kullanımı için gerekli alanın elde edilmesi için … sayılı parseldeki park alanının kaldırıldığı ve kaldırılan park alanının parselin batısına ötelendiği, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin "Mekansal Kullanım Tanımları ve Esasları" başlıklı 5. maddesinin (i) bendi uyarınca sosyal donatı alanı olarak tanımlanan park alanının yerinin değiştirilmesine dair imar planı değişikliğinin zorunluluk olmadıkça yapılmayacağı, sosyal donatı alanının yerinin değiştirilmesini zorunlu kılan bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelerin ve kamu yararının ne olduğu ortaya konulmadan tesis edilen dava konusu işlemlerde imar mevzuatına, kamu yararına, şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN DAVALI İDARELERİN İDDİALARI : Dava konusu imar planı değişikliğine konu parkın yeni yeri anayol güzergahından uzakta olduğundan hava kirliliği ve gürültü kirliliğinden de uzakta olduğu, yeni park alanının 30 metre yakınında yer alan diğer park alanları ile yeşil alan sürekliliğini sağladığı, konum itibariyle park alanı için seçilen yeni yerin kamu için daha yararlı olduğu, kaldırılan park alanına eşdeğer alan ayrıldığı, parkın hizmet etki alanının değişmediği, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınarak yapılan imar planı değişikliğinin plan yapım tekniğine ve imar mevzuatına uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
07.02.2014 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında; … parsel sayılı taşınmaz ile … parsel sayılı taşınmazın imar planı içerisinde kalan kısmı E:1,00 Hmax: serbest yapılaşma koşullu ''ticaret alanı'', … sayılı parselin doğu kısmının ''park alanı'', park alanı ile … sayılı parsel arasında ise ''5 metre enkesitli yaya yolu'' planlanmıştır. … ve … parsel sayılı taşınmazların malikleri tarafından Malkara Belediye Başkanlığı'na 23.01.2015 tarihinde yapılan başvuru ile; … sayılı parselde otel yapmak istediklerinden parselin doğusundaki yeşil alana yine açık alan olarak ihtiyaçlarının bulunduğu, bu sebeple … sayılı parselin doğusundaki yeşil alan ve … metre enkesitli yaya yolunun (… sayılı parsele) ticaret alanına dahil edilmesi, kaldırılan aynı miktardaki yol ve yeşil alanın, imar planında ''ticaret alanı'' olarak planlı olan … sayılı parselin yol ve yeşil alan yapılması suretiyle karşılanması, yapı yaklaşma mesafeleri ve yapılaşma şartlarının tekrar düzenlenmesi istenilmiştir. Bunun üzerine Malkara Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile; … sayılı parselin kullanım kararı, yapılaşma koşulları, emsal değeri ve 15 metre enkesitli karayoluna cepheli kısmındaki 10 metre çekme mesafesinde bir değişiklik yapılmaksızın, parselin doğusundaki park alanının ve aradaki 5 metre enkesitli yaya yolunun kaldırıldığı ve bu alanların (… sayılı parsele) ''ticaret alanına'' dahil edildiği, parselin doğu kısmındaki 10 metre çekme mesafesinin 25 metreye çıkarıldığı, böylelikle önceki planda park alanı olarak planlı alanın çekme mesafeleri içerisinde kaldığı, parselin güney ve batı cephelerinde 10 metre olan çekme mesafesinin 5 metreye düşürüldüğü ve … sayılı parselin doğusundaki kaldırılan park alanının batı taraftaki … sayılı parselin ''ticaret alanı'' olarak planlanan fonksiyonunun ''park alanı ve 5 metre enkesitli yol'' olarak değiştirilmesi suretiyle bu parsel üzerinde oluşturulduğu görülmüştür. Söz konusu imar planı değişikliğine komşu parsel maliki olan davacı tarafından yapılan itirazın reddi üzerine de bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan şeklinde, nazım imar planı "varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan" uygulama imar planı da "tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 26. maddesinde, "İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır. İmar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi esastır. Yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamaz. İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: a) İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır. b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüzölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak belde halkına daha iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresi, gerek çeşitli alanlar arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları da zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir.
Bu şekilde değiştirilen imar planlarının yargısal denetiminde, bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerle birlikte getirilen kullanım kararının plan bütünlüğü göz önünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkilerine etkisi irdelenmeli, taşınmazda öngörülen kullanım kararının yerin büyüklüğü yanısıra, konum ve işlev açısından uygun olup olmadığının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı çerçevesinde araştırılması gerekmektedir.
Bu kapsamda, İdare mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda özetle; uyuşmazlık konusu park alanı bir önceki imar planında karayolu kenarında güneyden gelen yol bağlantıları açısından bir nevi refüj gibi düzenlenmişken imar planı değişikliği ile 12 metre enkesitli trafik yollarının kesiştiği bir kavşak noktasında, kavşak alanının görüş mesafelerini de artıracak şekilde park işlevi ile açık ve yeşil alan olarak düzenlendiği, yapılan düzenleme ile park alanının güneyindeki diğer park alanı ile bütünleşecek şekilde yeşil alan sürekliliğinin sağlandığı, park alanının yeni konumunun hizmet ettiği alan açısından daha uygun olduğu, yeni düzenlenen çekme mesafelerinin ilgili yasa ve yönetmeliğe uygun olduğu, imar planı değişikliği ile toplam inşaat alanında bir artış olacaksa da yapılaşma miktarı açısından büyük bir değişiklik bulunmadığı, parsele getirilen işlevin ulaşım ve kentsel teknik altyapı alanları için yoğunluk artırıcı nitelikte olmadığı ve etrafındaki diğer ticaret fonksiyonlarının gelişimine olumsuz etkisinin olmayacağı, yeni park alanının büyüklük ve geometrik düzen olarak ilk halini koruduğu, hizmet ettiği diğer kentsel işlevler açısından da aynı hizmet alanı içinde kaldığı ve bütünleyici işlevini sürdürdüğü, önceki planda park alanı olan kısmın yeni planda 25 metrelik çekme mesafesi içerisinde kaldığından yol alanın görüş açısı ve geometrisi, komşu parsellerin karayoluna olan görünürlüğünün kapanması konusunda önceki plan ile arasında fark olmadığı, önceki planda park alanının batısında yer alan 5 metre enkesitli yolun kuzeydeki anayola giriş-çıkış imkanı verdiği, 5 metre enkesitli yolun ana yola bağlantı vermesi trafik güvenliği açısından sorunlar oluşturacağından bu yolun kaldırılmasının uygun olduğu, park alanının aynı hizmet yarıçapı içinde başka bir alana alınmasının şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun olduğu yönünde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Bakılan uyuşmazlıkta, mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunda yer alan tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planı değişikliği ile kaldırılan park alanının yerine yüzölçümü ve konum olarak eşdeğer nitelikte, aynı hizmet etki alanı içerisinde ve yaya erişim mesafesinde yeni bir park alanı ayrıldığı, park alanının yeni konumunun eskisine göre daha fonksiyonel olduğu, yeni planlanan park alanının etrafındaki park alanları ile bütünlük ve sürekliliği sağladığı, kaldırılan park alanının bulunduğu kısmın yeni planda parselin çekme mesafesi içerisinde yapılaşma dışında bırakılması nedeniyle bu değişikliğin çevre parsellere olumsuz bir etkisinin olmadığı, plan bütünlüğü göz önünde bulundurulduğunda dava konusu imar planı değişikliklerinin bölgedeki sosyal donatı dengesini bozmadığı, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Öte yandan dava konusu işlemin iptali halinde menfaati etkilenebilecek olan uyuşmazlığa konu taşınmazın malik ya da maliklerine davanın ihbarı gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak davalı idareler tarafından yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 06/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.