Danıştay 2. Daire 2021/5460 Esas 2022/3487 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5460
Karar No : 2022/3487

KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
1- DAVACI : … Vakfı
VEKİLİ : Av. …

2- DAVALI : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Antalya ili, Aksu ilçesi, … Köyü sınırları içerisinde bulunan tamamı Hazineye ait 63.777,00 m² yüzölçümlü taşınmazın 51.161,00 m²'lik kısmının 15/09/2015-02/11/2016 tarihleri arasında turistik tesis yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 604.456,99 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından ecrimisile konu taşınmazın, idarenin iznine dayalı olarak kullanıldığı anlaşılmakla, bu aşamada, taşınmazın herhangi bir geçerli sebebe dayanmaksızın haksız surette işgal edildiğinden bahsedilemeyeceğinden, davacının fuzuli şagil, tasarrufun da fuzuli işgal olarak kabulü mümkün olmadığından davacıdan ecrimisil istenilmesine ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapora göre, dava konusu taşınmazın mahalli incelemesi, mevkii, kullanım şekli ve amacı, kullanıcısına olan katkısı, ekonomik, sosyal, kültürel ve ticari açıdan bulunduğu bölgenin özellikleri, emsal bedeller, işgalden dolayı elde edilecek muhtemel gelir, ecrimisil döneminin ekonomik koşulları ve işgal edilen alanın ticari işletmeye kattığı ekonomik değer birlikte değerlendirildiğinde; işgal edilen dönemlere ilişkin olarak toplam ecrimisil bedelinin; 568.581,88 TL olması gerektiği düşünüldüğü şeklinde görüş bildirildiği, bu durumda dava konusu 604.456,99 TL ecrimisilin; kullanım şekli, mevkii gibi etkenler dikkate alınarak bilirkişilerce tesbit edilen 568.581,88 TL'lik kısmında hukuka aykırılık, bu miktarın üzerinde kalan kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf isteminin kısmen kabulü ile … İdare Mahkemesince dava konusu 604.456,99-TL ecrimisil tahakkukunun iptali yolunda verilen kararın 568.581,88-TL'lik kısmının kaldırılmasına, dava konusu ecrimisil tahakkukunun 568.581,88-TL'lik kısmı yönünden davanın reddine, geri kalan kısmına yönelik verilen iptal kararına ilişkin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; dava konusu taşınmaz üzerinde Maliye Bakanlığı'nın onayıyla vakıfları lehine 49 yıl süreli bedelsiz irtifak hakkı tesis edildiği dolayısıyla fuzuli şagil olmadıkları, söz konusu alanda yapılan tüm işlemlerin alınmış olan izin kapsamında gerçekleştirildiği, ecrimisil bedelinin fahiş olduğu ve gelir elde edilmeyen alanlar için ecrimisil istenmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğu, ecrimisil bedeli tespit edilirken mevzuat gereği uyulması gereken tüm kriterlere uyulduğu ve tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI :
Davalı idare tarafından; davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davacı tarafından; cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden, Antalya ili, Aksu ilçesi, … Köyü sınırları içerisinde bulunan tamamı Hazineye ait 63.777,00 m² yüzölçümlü taşınmazın 51.161,00 m²'lik kısmının 15/09/2015-02/11/2016 tarihleri arasında turistik tesis yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 604.456,99 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinin 1. fıkrasında, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil isteneceği, ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmeyeceği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 2. fıkrasında; "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir." hükmü yer almıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesi ile bilirkişi incelemesi yaptırılmasıyla ilgili hususlarda uygulanacak kurallara ilişkin olarak, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na atıfta bulunulmuş ve bilirkişilerin mahkemece re'sen seçileceği belirtilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266. maddesinde, "Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir." kuralına yer verilmiştir.
6100 sayılı Kanun'un 282. maddesinde, "Hâkim, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirir." hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Uyuşmazlığın çözümü için Mahkemece mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak düzenlenen bilirkişi raporunda; emsal kıyas yöntemi kullanılmak suretiyle, dava konusu taşınmazın zemini için 2015 yılı birim m² bedelinin 9,58 TL/m², muhdesatlar için ise 22,50 TL/m² olarak tespit edildiği ve bu tutarlara yeniden değerleme oranı uygulanarak toplam 568.581,88 TL ecrimisil alınabileceğinin belirtildiği, ancak taşınmazın önceki dönemlerde işgaline ilişkin ecrimisil istemleri sebebiyle aynı taraflar arasında yargılaması devam eden dava dosyalarının ve anılan dosyalara sunulmuş bulunan bilirkişi raporlarının değerlendirilmemiş olduğu anlaşılmaktadır.
Bilirkişiye başvurulmasındaki amacın, hukuka uygun karar verebilmek için gerekli verilere ulaşmak olduğu göz önünde tutulduğunda, bilirkişilerin uyuşmazlık konusunda özel ve teknik bilgiye sahip olan kişiler arasından seçilmesi gerektiği kuşkusuz olup, bilirkişi veya bilirkişilerce düzenlenen raporda, sorulara verilen cevapların şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, rapor içeriğinin ise hükme esas alınabilecek nitelikte olması gerekmektedir.
Dava dosyasının, aynı taraflar arasında, aynı alanın işgali sebebiyle ecrimisil istemine ilişkin, Dairemizin, E:2021/11873, E:2021/4820 ve E:2021/14903 esasına kayıtlı dosyalarıyla birlikte incelenmesinden; temyiz incelemesine esas davaya konu 15/09/2015-02/11/2016 tarihleri arasındaki işgal döneminden öncesine ilişkin E:2021/11873 sayılı dosyasında temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının onandığı ve böylece 2015 yılı için birim m² bedelinin yargı kararlarıyla işgal edilen alanlardan restoran için 1,55 TL, diğer kısımlar için ise 1,24 TL olarak saptandığı, aynı şekilde E:2021/4820 sayılı dosyada 2015 yılı için m² birim bedelin 1.24 TL/m², E:2021/14903 sayılı dosyada ise birim bedelinin 1.22 TL/m² olarak ecrimisil bedelinin hesaplanarak karar verildiği ve Bölge İdare Mahkemesi kararlarının temyizen incelenmesi neticesinde onandığı anlaşılmıştır.
Bu durumda; önceki dönem kullanımlarına ilişkin yargı kararları dikkate alınarak ve yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle hesaplama yapılması sonucunda bir karar verilmesi gerektiğinden; eksik inceleme ile hazırlanan bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle dava konusu işlemin kısmen iptali kısmen de davanın reddi yolunda verilen temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.TARAFLARIN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 08/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.