Danıştay 2. Daire 2021/3901 Esas 2022/3536 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3901
Karar No : 2022/3536

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Hatay ili, Dörtyol ilçesi, … Mahahalle, … Caddesi, No:… adresinde davacı tarafından birahane olarak işletilen işyerinin, 2014/1 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline, işyerinin kapatılarak mühürlenmesine ve 2559 sayılı Kanunun 6/d maddesi uyarınca 1.929,00 TL idari para cezasıyla tecziyesine ilişkin … günlü, … sayılı Belediye Encümeni Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; "dava konusu … günlü, … sayılı encümen kararında davacının işyeri hakkında uygulanan ruhsatı iptali ve süresiz kapatılması yaptırımlarının yasal dayanağının yanlış tespit edildiği, söz konusu işyerinde tespit edilen eksikliklerin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesi kapsamında olmadığı, işyeri ruhsatının iptalini gerektirecek şartların olayda oluşmadığı, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacıya ait ruhsatın birahane konulu olmasına karşın pavyon hizmeti verildiği, halkın rahatsız ve şikayetçi olduğu, davacının faaliyetinin süreklilik arz etmesi nedeniyle tesis edilen işlemin, mevzuata da uygun olduğu belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin, 2559 sayılı Kanunun 6/d bendine ilişkin kısmı yönünden Mahkeme kararının temyiz isteminin incelenmeksizin reddi ile diğer kısımlar yönünden İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen, daha sonra anılan Daire tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Hatay ili, Dörtyol ilçesi, … Mahahalle, … Caddesi, No:… adresinde; … günlü, … sayılı Birahane faaliyet konulu sıhhi işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile aynı günlü 2014/1 sayılı umuma açık eğlence ve içkili yer ruhsatı kapsamında ... Birahane unvanıyla davacı tarafından işletilen işyerinde; 27/06/2014 günü, saat:01:15'te polis ekiplerince yapılan incelemede, işyerinde sigara içildiği ve konsomasyona ilişkin başkaca tespite yer verilmeksizin, iki bayanın birinin müşteri ile diğerinin davacı ile alkol aldığının tespiti üzerine Kaymakamlığın 30/06/2014 günlü yazısıyla davalı Belediyeden, işyeri açma kapatma saatine riayet edilmediği belirtilerek İşyeri Açma ve Çalışma Yönetmeliği uyarınca işlem yapılmasının istenildiği ve … günlü, … sayılı Encümen Kararıyla davacıya 5326 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca 189,00TL idari para cezası verilerek suçun tekrarı halinde kapatma cezası uygulanmasına karar verildiği; 16/09/2014 günü, saat 21:35'te bu kez Zabıta ekiplerince düzenlenen tutanakta ise, yine konsomasyona ilişkin başkaca tespite yer verilmeksizin, polis tutanağından farklı isimlerde 3 bayanın müşteri masalarında yiyip içtiklerinin görüldüğü tespit edilmesi üzerine dava konusu … günlü, … sayılı Belediye Encümeni kararıyla "… gün ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatına istinaden birahane olarak faaliyet gösteren" işyerinde 16/09/2014 günü yapılan denetimde bayan konsomatris çalıştırdığının tespit edildiği ve daha önce uyarılarak cezalandırıldığından bahisle; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesi uyarınca ruhsatının iptaline, işyerinin kapatılarak mühürlenmesine ve 2559 sayılı Kanunun 6/d maddesi uyarınca 1.929,00TL idari para cezasıyla tecziyesine karar verilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15/I. maddesinde; sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek belediyelerin görevleri arasında sayılmıştır.
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 6. maddesinde; "Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden; a) Faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinde önce açılan, b) Açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan, c) Bu Kanununun 12. maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen, d) Mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen, İş yerlerinin işletmecilerine beş yüzmilyon Türk Lirası ile bir milyar Türk Lirası arasında idari para cezası verilir. Bu maddede öngörülen idari para cezaları, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verilir. Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir..." hükmüne yer verilmiştir.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin "İşyerlerinin açılması" başlıklı 6. maddesinin 2. fıkrasında, "İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz." düzenlemesine; 13. maddesinde "İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır. Ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılır." düzenlemesine, 36. maddesinde; "...Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde, genel kadın olarak tescil edilenler çalıştırılamaz... Müşteri ile beraber yiyip içerek müşterinin eğlenmesini sağlayan konsomatrisler sadece pavyon ruhsatlı yerlerde çalışabilir." düzenlemesine, 39. maddesinde ise, 36. maddeye aykırılığın veya 2559 sayılı Kanunun 6. maddesinde belirtilen hususların tespiti hâlinde, yetkili idare tarafından anılan maddede belirtilen usûle göre idari para cezası uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava konusu encümen kararıyla; birahane olarak faaliyet gösteren davacıya ait işyerinde üç bayanın müşterilerin masalarında yiyip içtiklerinin görüldüğünden bahisle Yönetmeliğin 13. maddesi uyarınca, işyerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek faaliyetten men edildiği ve 2559 sayılı Kanunun 6/d bendi uyarınca idari para cezası verildiği anlaşılmaktadır.
İdare hukukunun temel prensiplerinden biri olan yetki ve usulde paralellik ilkesi uyarınca; yasada aksine bir düzenleme bulunmadıkça, bir işlemin tesisinde uygulanan yetki ve usul koşullarının aynı işlemin geri alınması ve kaldırılması işlemlerinde de aynen uygulanması zorunludur.
Olayda, belediye başkanlığınca verilmiş bulunan işyeri açma ve çalışma ruhsatının usulde ve yetkide paralellik ilkesi uyarınca yine belediye başkanı ya da görevlendireceği bir yetkili tarafından iptal edilmesi (geri alınması) gerekirken; belediye encümenince ruhsatın iptaline ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işlemin bu kısmında yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
İşyerinin kapatılarak mühürlenmesine ilişkin kısmında ise, mühürleme kararının Encümenin yetkisi dahilinde olmasına karşın; mevzuat uyarınca, ruhsatlı işyerinde, ruhsat kapsamındaki faaliyetin, ruhsat iptal edilmeksizin süresiz olarak men edilmesinin mümkün olmaması; ruhsata aykırı faaliyet halinde ise yalnızca aykırı-ruhsatsız faaliyetin menine karar verilebileceği açık bulunduğundan, dava konusu uyuşmazlık yönünden ruhsatın iptali işleminin yetki yönünden sakat olması karşısında, bu işleme dayanılarak tesis edilen işyerinin mühürlenerek kapatılmasına ilişkin işlemde de hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Davanın; 2559 sayılı Kanunun 6/d bendine muhalefet edildiğinden bahisle idari para cezası verilmesine ilişkin kısmına gelince;
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 6. maddesinde; idari para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde yetkili İdare Mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı ve itiraz üzerine İdare Mahkemesince verilen kararların kesin olduğu hükme bağlanmıştır.
2559 sayılı Kanun uyarınca verilen para cezalarına yapılan itiraz üzerine İdare Mahkemesince verilen kararlar kesin olduğundan, Mahkeme kararının bu kısım yönünden temyizen incelenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda: Davalı idarenin temyiz isteminin, İdare Mahkemesi kararının; dava konusu Dörtyol Belediyesi Encümen kararının, 2559 sayılı Kanunun 6/d bendine muhalefet edildiğinden bahisle idari para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden incelenmeksizin reddi; temyizen incelenen kısımlarına ilişkin olarak ise temyiz isteminin reddi ile işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında, sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından, kararın bu kısımlarının gerekçesi değiştirilerek onanması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN, ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının, … günlü, … sayılı Dörtyol Belediye Başkanlığı Encümen Kararının, 2559 sayılı Kanunun 6/d maddesi uyarınca ... TL idari para cezasının iptaline yönelik kısmı yönünden İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN REDDİ ile … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenen kısımlarının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.