Danıştay 8. Daire 2019/396 Esas 2022/3933 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/396
Karar No : 2022/3933


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Enstitüsü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde doktora eğimine devam ederken, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsünde, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında, araştırma görevlisi kadrosuna atanan davacının, 17.02.2017 tarihinde bitecek olan görev süresinin uzatılmamasına ilişkin Enstitü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali ile işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların hakediş tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K: … sayılı kararda; 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi ile güdülen amaç, Öğretim Üyesi Dışında Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen atama şartları ve davalı idare tarafından dayanak alındığı ileri sürülen Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının 5/a ve 5/b maddelerinin Danıştay Sekizinci Dairesinin 30.01.2014 tarih ve E:2009/3991, K:2014/519 sayılı kararı ile iptal edilmiş olması hususları birlikte değerlendirildiğinde; araştırma görevlisi kadrosuna atama yapılabilmesi için, adayın lisansüstü öğrenim gören bir kişi olması şart ise de, kadroya atanacağı üniversitede lisansüstü öğrenime devam ediyor olması koşulu bulunmadığından, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde doktora programı öğrenciliği devam eden davacının, İzmir Yüksek Teknoloji Ensitüsünde araştırma görevliliği kadrosu ile ilişiğinin kesilmesinin, 2547 sayılı Kanunun amacına ve Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin doktora süresini düzenleyen 17. maddesine aykırı olduğu, davalı idare tarafından, davacının doktora programında başarısızlığına, azami öğrenim süresini doldurduğuna veya öğrencilik statüsünün sona erdiğine ilişkin herhangi bir iddia da ileri sürülmediğinden, başka bir üniversitede öğrenciliği devam eden davacının sonradan yatay geçiş yolu ile kendi Enstitüsü bünyesinde doktora programına devam etmeye zorlanmasının, bireylerin eğitim görmek istedikleri ve koşullarını sağladıkları yerde eğitim alma konusundaki tercih haklarının kısıtlanmasına yol açacağından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; Anayasanın 125. maddesi gereği, hukuka aykırılığı saptanan dava konusu işlem nedeniyle davacının mahrum kaldığı parasal haklarının (fiil çalışmalar karşılığı olan fazla mesai, ek ödeme vb. hariç) davacının görev süresinin uzatılmadığı dönemde gelir elde edici çalışmaları olup olmadığı da dikkate alınarak hesaplanmak suretiyle dava açma tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline, tazminat isteminin kabulü ile işlem nedeniyle davacının görev süresinin uzatılmadığı dönemde yoksun kaldığı parasal haklarının, davalı idarece hesaplanarak, davanın açıldığı17.04.2017 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin faiz isteminin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; doktora eğitimini Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde devam eden davacının, davalı Enstitü Yönetim Kurulu'nun 28.06.2016 tarih ve 17/9 sayılı kararı gereğince araştırma görevlisi olarak eğitimine Enstitüde yatay geçişle devam etme istemi üzerine Enstitü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile yatay geçiş istemi kabul edilerek 2016-2017 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında eğitimine 2. yarıyıldan devam etmesine karar verilmesine karşın, davacının yatay geçiş isteminden vazgeçerek, doktora eğitimini Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde devam edeceğini belirttiği, 17.02.2017 tarihinde sona erecek olan görev süresinin bir yıl daha uzatılması istemiyle yaptığı başvurunun reddedilmesi suretiyle görev süresinin uzatılmayarak enstitü ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemde, araştırma görevlisi kadrosunun üniversitenin ihtiyacı olan öğretim elemanlarının yetiştirilmesi amacıyla kullanılması nedeniyle hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, istinafa konu İzmir 5. İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde doktora yaptığı bilinerek araştırma görevlisi kadrosuna atandığı, yatay geçişe zorlandığı, ders yükünü tamamlamasına karşın, yatay geçiş nedeniyle yıl kaybına uğrayacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Hukuka aykırı olan Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava; Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde doktora eğimine devam ederken, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsünde, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında, araştırma görevlisi kadrosuna atanan davacının, 17.02.2017 tarihinde bitecek olan görev süresinin uzatılmamasına ilişkin Enstitü Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali ile işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların hakediş tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Kanunun ''Lisansüstü öğretim'' başlığını taşıyan 50. maddesinin d fıkrasında; lisans üstü öğretim yapan öğrencilerin, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna da atanabileceği kuralına yer verilmiştir.
13.10.1984 gün ve 18544 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri ile Tıpta Uzmanlık Öğrencileri Hakkında Yönetmelik'in "Amaç ve Kapsam" başlığını taşıyan 1. maddesinde; "2547 sayılı kanunun 50. ve 65. maddelerine göre Üniversitelerarası Kurul tarafından hazırlanan bu yönetmelik, lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra, yükseköğrenim kurumlarında yükseklisans, doktora, sanatta yeterlik veya tıpta uzmanlık öğrenimi yapmak isteyenlerden geçici olarak öğretim yardımcılığı kadrolarına atanacakların hak ve yükümlülükleri ile tıpta uzmanlık öğrencilerinin giriş sınavları hakkındaki usul ve esasları düzenler"; "Atama Süresi" başlığını taşıyan 5. maddesinde; "Atanma için bütün şartlar haiz yüksek lisans, sanatta yeterlik, doktora ve tıpta uzmanlık öğrencilerinin öğretim yardımcısı kadrolarına atanmaları her defasında en fazla bir yıl süre ile yapılır. Atanmalar her öğretim yılı başında aynı usulde ve yükseklisans, sanatta yeterlik ve doktora öğrencileri için Lisansüstü Öğretim Yönetmeliğinde, tıpta uzmanlık öğrencileri için ise, Tababet ve Uzmanlık Tüzüğü’nde öngörülen süreler ile 2547 sayılı Kanunun 44. maddesinde gösterilen ek sürelerle sınırlı olmak üzere, yeniden yapılabilir. Ancak, üniversitelerin özelliklerine göre tıpta uzmanlık eğitimi yapanlar için bu süreler anabilim dalı başkanı ve ilgili yönetim kurulunun görüşü alınarak rektörün onayı ile uzatılabilir", "Kadroyu boşaltma" başlığını taşıyan 10. maddesinde ise, "2547 sayılı Kanunun 50. maddesine göre öğretim yardımcılığı kadrolarına geçici olarak atanıp, yükseklisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık öğrenimlerini başarı ile tamamlayarak yükseklisans, doktora veya sanatta yeterlik diploması veya tıpta uzmanlık belgesi alanların kadro ile ilişkileri kendiliğinden kesilir. Hizmetlerine ihtiyaç görülenlerin 2547 sayılı Kanunun 2880 sayılı kanunla değişik 33. maddesine göre öğretim yardımcısı olarak yeniden atanmaları mümkündür." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasanın 124. maddesi gereği idarelerin, düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, eski hukuki durum çerçevesinde, hak kayıplarını önleyici düzenleme yapması gerekmektedir. Bu sayede; hukuk devleti olmanın gereği olarak üstün kamu yararı ihlal edilmeden, kişilerin hukuki güvenliği korunmakla birlikte, idari istikrar da sağlanmaktadır.
2547 sayılı Kanun'un 50/d maddesi kapsamında, Tıpta Uzmanlık Sınavını kazanan öğrencilerle, yüksek lisans, sanatta yeterlilik ve doktora öğrencileri, öğrenim süreleri ile sınırlı olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna atanabileceklerdir.
Olayda; davacının, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde, 12.10.2015 tarihinde başladığı doktora eğitimi devam ederken, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünde açılan araştırma görevlisi kadrosuna başvuruda bulunduğu, başvurusunun kabul edilmesi üzerine, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi kadrosuna atandığı ve davalı idarede, 17.02.2016 tarihinde göreve başladığı anlaşılmıştır. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yönetim Kurulu … tarih ve … sayılı kararıyla, Enstitüde araştırma görevlisi kadrosunda olup, başka bir üniversitede lisansüstü eğitimine devam eden araştırma görevlilerinin, 2016- 2017 eğitim öğretim yılı bahar döneminde yatay geçiş yoluyla Enstitüde öğrenimlerine devam etmelerine, bunun için, 2016- 2017 akademik takviminde belirlenen 23.12.2016 tarihine kadar Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsüne başvuruda bulunmalarına aksi takdirde ilişiklerinin kesilmesine karar verilmiştir. Bu karar sonrası, davacı, Mimarlık Doktora Programına yatay geçiş istemiyle davalı İdareye başvuruda bulunmuş olup, yatay geçiş istemi Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilmiş ve 2016- 2017 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında eğitimine 2. yarıyıldan devam etmesine karar verilmiştir. Davacının, Mimarlık Doktora Programına, Orta Doğu Teknik Üniversitesinde devam etmek istediğini 25.01.2017 tarihli dilekçe ile davalı idareye bildirmesi üzerine, davacının Mimarlık Ana Bilim Dalı Doktora Programına kayıt yaptırmadığından bahisle 17.02.2017 tarihinde bitecek olan görev süresinin uzatılması isteminin uygun bulunmamasına ilişkin dava konusu işlem tesis edilmiştir.
Davalı idare tarafından, savunma dilekçesinde, dava konusu işlemin dayanağı olarak, Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının 5/a ve 5/b maddeleri ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yönetim Kurulu … tarih ve … sayılı kararı gösterilmiştir. Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının 5/a ve 5/b maddelerinde ''2547 sayılı Kanunun 50/d maddesine göre bir araştırma görevlisi kadrosuna atama yapılabilmesi için, adayın lisansüstü öğrenim gören bir kişi olması şart ise de, kadroya atanacağı üniversitede lisansüstü öğrenim görmesinin şart olmadığına; ancak bu durumda ataması yapılan araştırma görevlisinin, a) lisansüstü öğrenim gördüğü üniversitede 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesi hükümlerine göre görevlendirilebileceğine, veya b) kadrosuna atandığı üniversitede lisansüstü öğrenimine devam edebilmesi için yatay geçiş yolunun işletilebileceğine" kurallarına yer verilmiştir.
Buna karşın; Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının 5/a ve 5/b maddeleri, Danıştay İdari Dava Dairelerinin bozma kararına uyularak, Dairemizin 24.04.2018 tarih ve E:2017/6999, K:2018/2310 sayılı kararıyla, Öğretim Üyesi Dışında Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin uygulanmasını göstermek amacıyla ihdas edilen kararın, Yönetmelikte yer almayan düzenlemelerin, Yönetmeliğe tabi tutulması nedeniyle üst hukuk normlarına aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. Kararımız, Danıştay İdari Dava Dairelerinin 22.06.2022 tarih ve E:2019/3087, K:2020/1087 sayılı kararıyla, kararın düzeltilmesi istemi reddedilerek, kesinleşmiştir.
Bu bakımdan; davacının, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde doktora eğitimi devam ederken, başka bir üniversitede doktora yaptığını belirterek, davalı idarenin araştırma görevlisi kadrosuna başvuruda bulunduğu ve 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi kadrosuna atandığı dikkate alındığında, doktora programında başarısızlığının, azami öğrenim süresini doldurmasının veya öğrencilik statüsünün sona ermesinin söz konusu olmamasına karşın, başka bir üniversitede doktora yaptığından bahisle tesis edilen dava konusu işlemin, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesinin amacına ve idari istikrar ilkesine aykırı olduğu anlaşıldığından, aksi yaklaşımla davayı reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.