Danıştay 6. Daire 2019/12996 Esas 2022/7408 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Danıştay Altıncı Dairesi, Gümüşhane ili, Kelkit İlçesi'ndeki bir taşınmazın imar planı değişikliğinin reddine ilişkin dosyayı inceledi. Daire, taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında park, belediye hizmet alanı, yol ve tarımsal alan olarak belirlendiğini ancak bu planların karmaşık olduğunu ve planlama sınırının belirgin olmadığını belirtti. Ayrıca belediye hizmet alanı fonksiyonunun uygunluğuna ilişkin değerlendirme yapılmadığına dikkat çekti. Mahkeme, mülkiyet hakkının ve ölçülülük ilkesinin ihlal edildiğini, kararın hukuka aykırı olduğunu ve bozulması gerektiğini kararlaştırdı. İmar Kanunu'nun 5. maddesi; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5. maddesi, Nazım İmar Planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını göstermektedir.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12996
Karar No : 2022/7408


TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 29.12.2016 tarih ve E:2016/8302, K:2016/9631 sayılı bozma kararına uyularak verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Gümüşhane ili, Kelkit İlçesi, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazda 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yapılması talebinin reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu taşınmaza ilişkin imar planı kararının, üst ölçekli plan ile çelişmediği ve planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırı olmadığı, planlamanın üst ölçekten alt ölçeğe belirli bir nüfus öngörülerek yapıldığı ve bu nüfusa uygun bir şekilde sosyal alt yapı ve yeşil alanların ihtiyaca dayalı olarak planlandığı, şehircilik ilkeleri, belde ihtiyaçları ve kamu yararına uygun olduğu, parsel bazlı plan değişikliği talebinin ise plan ana kararlarını ve sürekliliğini bozacağı ve kamu yararı içeren nesnel, teknik veya bilimsel bir gerekçeye dayanmadığı; ayrıca bilirkişi raporundaki, dava konusu taşınmazın park, belediye hizmet alanı ve yol olarak belirlenerek büyük kısmının kamuya tahsis edilmesinin mülkiyet hakkı ve eşitlik açısından uygun olmadığı yönündeki görüşlere planlamanın uygun olduğu görüldüğünden itibar edilmediği, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mülkiyet hakkının ve ölçülülük ilkesinin açıkça ihlal edildiği, kararın hukuka aykırı olduğu ve bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.



TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Gümüşhane ili, Kelkit İlçesi, … Köyü, … ada, … parsel sayılı taşınmazın, kısmen park alanı, kısmen belediye hizmet alanı, kısmen yol alanı, kısmen tarımsal niteliği korunacak alan olarak belirlendiği 10.05.2002 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında değişiklik yapılarak taşınmazın tarım alanı olarak belirlenmesi talebiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun, Gümüşhane İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğünün 13.10.2015 tarih ve 6976 sayılı işlemi ile reddi üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, Nazım İmar Planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak; Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte "belediye hizmet alanı" kullanımı, sosyal ve teknik alt yapı alanları içinde tanımlanmadığı gibi, Yönetmelik eki lejant gösterimleri arasında da bu kullanımı ifade eden gösterime yer verilmemiştir.
14.06.2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmî Gazetede işlem tarihinden sonra, davanın devamı sırasında yayımlanan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekânsal kullanım tanımları ve esasları" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, "belediye hizmet alanı: belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamındaki hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli itfaiye, acil yardım ve kurtarma, ulaşıma yönelik transfer istasyonu, araç ve makine parkı, bakım ve ikmal istasyonu, garaj ve triyaj alanları, belediye depoları, asfalt tesisi, atık işleme tesisi, zabıta birimleri, mezbaha, ekmek üretim tesisi, pazar yeri, idari, sosyal ve kültürel merkez gibi mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere kurulan tesisler ile sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirketlerin sahip olduğu tesislerin yapılabileceği alanlar" olarak tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin "Nazım imar planı" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında, nazım imar planında karar düzeyi ve içerikleri bakımından, uygulama imar planındaki detay kararlar alınmaması esas olup uygulamaya dönük kararların uygulama imar planlarında belirleneceği belirtildikten sonra, "Uygulama imar planı" başlıklı 24. maddesinin 9. fıkrasında, nazım imar planlarında karma kullanım olarak belirlenen fonksiyonların, uygulama imar planlarında ayrıştırılmasının esas olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmaz 10.05.2002 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kısmen park alanı, kısmen belediye hizmet alanı, kısmen yol alanı ve kısmen tarımsal niteliği korunacak alan olarak belirlenmiştir. Ancak anılan imar planı paftaları incelendiğinde, planlama sınırının belirli olmadığı görülmektedir.
Ayrıca söz konusu imar planlarında 10.045,89 m2 olan dava konusu taşınmazın 2.400,89 m2 lik kısmı belediye hizmet alanı olarak belirlenmiştir. Ancak, öncelikle 1/5000 ölçekli nazım imar planında taşınmazın bulunduğu alanda belediye hizmet alanına ihtiyaç olup olmadığı konusunda herhangi bir değerlendirme yapılmadığı gibi, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında da bu fonksiyona ilişkin lejantın açıklayıcı mahiyette olmadığı, kesin kullanım türünün ve yatırımcı kurumun açıkça belirlenmediği, eksik ve yetersiz bir anlatım getirildiği görülmektedir.
Bu nedenle, 1/5000 ölçekli nazım imar planında belediye hizmet alanı fonksiyonunun üst ölçekli planlara uygunluğu ve yer seçimi ve konumu açısından imar mevzuatı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile kamu yararı yönünden uygun olup olmadığı ile plan bütünlüğü açısından değerlendirilerek uygun olduğu sonucuna ulaşılırsa, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında bu gösterimin planlama ilke ve tekniğine uygun olup olmadığı hususu dikkate alınarak belediye hizmet alanı fonksiyonuna ilişkin olarak imar planlarının yeniden incelenmesi, gerekirse ek bilirkişi raporu alınarak sonuca göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.