Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/8711 Esas 2022/15892 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Çarşamba 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen bir taşınmaz kamulaştırması davasında, taşınmazın değerinin belirlenmesine ilişkin karar, tarafların istinaf başvurusu sonucunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi tarafından esastan reddedilmiştir. Ancak Yargıtay'a yapılan temyiz başvurusunda, değer tespiti yönteminde hatalar tespit edilmiş ve karar bozulmuştur. Bu hatalar, arsa niteliğindeki taşınmazın emsal değerinin yanlış tayin edilmesi ve mutad münavebe ürünlerinin değerlendirmeye alınması sırasında eksikliklerdir. Kararda belirtilen Kanun maddeleri ise, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesi ve kıymet takdir esaslarını belirten 11. maddesinin 1.fıkrasının arsalara ilişkin (g) bendidir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi

İLK DERECE
MAHKEMESİ : Çarşamba 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün Yargıtayca incelenmesi taraf vekillerince istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü;
- K A R A R -
Dava, 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı, taraf vekillerince yapılan istinaf başvurusunun ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Aşağıda açıklanan gerekçelerle ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan ret kararı kaldırıldıktan sonra, Çarşamba 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/29 Esas, 2021/90 Karar sayılı kararının incelenmesinde;
1-Arsa niteliğindeki ... İli, Salıpazarı İlçesi, Orta Mahallesi 317 ada 25 parsel sayılı taşınmazın zeminine emsal karşılaştırması yapılarak, taşınmazın üzerindeki fındık ağaçlarına ise taşınmazın kapama fındık net gelirine göre belirlenen bedelinden mutad münavebe ürünlerine göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle değer tespiti yöntem itibarıyla doğrudur. Ancak;
Kamulaştırma Kanunu'nun kıymet takdir esaslarını belirten 11. maddesinin 1.fıkrasının arsalara ilişkin (g) bendi uyarınca, arsaların bedelinin değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması ve dava konusu taşınmaz ile emsalin zaruret olmadıkça yakın bölgelerde ve benzer yüzölçümlü olması ve değerlendirme tarihine yakın satışların emsal alınması gerekir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu yönteme uyulmadan dava konusu taşınmaza göre yüzölçümü küçük taşınmazın emsal alındığı anlaşıldığından bu rapora göre hüküm kurulması mümkün olmadığı gibi, aynı kamulaştırma kapsamında Dairemiz denetimden geçen 2021/4262 Esas, 2021/13114 Karar sayılı dosyada aynı değerlendirme tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan 259 ada 1 parsel sayılı taşınmazın m² birim fiyatına 150,00 TL değer biçildiği ve bu m² birim bedelinin Dairemizce uygun bulunduğu gözetildiğinde dava konusu taşınmaza 93,00 TL değer belirleyen bilirkişi raporu inandırıcı bulunmamıştır.
Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğü'nden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,
2-Dava konusu taşınmazda ekimi yapılan yörede yaygın mutad münavebe ürünlerinin hangileri olduğu ve bunların değerlendirme tarihi itibarıyla dekar başına ortalama verim miktarları ile hasat dönemindeki ortalama kilogram satış fiyatları ve üretim masrafları İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nden getirtilerek taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirine göre değer biçildikten sonra, kapama fındık net gelirinden çıkartılmak suretiyle bedel belirleyen bilirkişi raporunun denetlenmesi gerektiğinin düşünülmemesi,
Doğru görülmemiştir.
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Çarşamba 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/29 Esas, 2021/90 Karar sayılı hükmünün açıklanan nedenlerle HMK’nın 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HMK’nın 373/1. maddesi uyarınca kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, davalılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, 10.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.