Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/13725 Esas 2022/16518 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki davada Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi ile Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, haksız fiilden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacılar vekili, müvekkillerinden ...’ün davalının bıçaklı saldırısına uğradığını, davalının kasten öldürmeye teşebbüs suçundan tutuklandığını, tutukluluk halinin devam ettiğini, yaralanma nedeniyle müvekkilinin bir böbreğini kaybettiğini, uzun bir süre çalışamaması nedeniyle maddi kayba uğradığını, bakıma muhtaç hale geldiğini, diğer müvekkilleri eş ve çocukların olay nedeniyle büyük üzüntü yaşadıklarını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere müvekkili ... için 1.500,00 TL maddi tazminat ile 750.000,00 TL manevi tazminatın, müvekkili eş ... için 100.000,00 TL, çocuklar için 60.000,00 TL manevi tazminatın haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, davalının mal varlığını devretme ihtimalinin bulunması nedeniyle davalının bütün menkullerine, gayrimenkulerine ve her türlü hak ve alacakları üzerine, Van ili, Saray ilçesi, Koçbaşı Mahallesi, Mollakamer ve Ağıl Mevkii, 102 ada 55 parsel nolu taşınmazı üzerine ihtiyati haciz konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Saray (Van) Asliye Hukuk Mahkemesince, 07.06.2018 tarihli ara karar ile davacıların ihtiyati haciz talebinin kabulüne, Van ili, Saray ilçesi, Koçbaşı Mahallesi, Mollakamer ve Ağıl Mevkii, 102 ada 55 parsel nolu taşınmazı üzerine davalının hissesi oranında ihtiyati haciz konulmasına karar verilmiş, verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine, istinaf incelemesi Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince yapılarak 30.11.2018 tarihli 2018/1466 E. 2018/1453 K. sayılı kararı ile davacılar vekilinin istinaf başvurusunun, HMK’nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, davalı vekilinin istinaf dilekçesinin HMK'nın 341/1 maddesi uyarınca usulden reddine karar verilmiştir.

Davacı vekilince 04.07.2019 tarihli duruşmada davalı tarafın mal kaçırdığından bahisle yeniden ihtiyati haciz talebinde bulunması üzerine Saray (Van) Asliye Hukuk Mahkemesince 19.07.2019 tarihli ara karar ile davacının ihtiyati haciz talebinin reddine karar verilmiş, verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulması üzerine istinaf incelemesi Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince yapılarak 03.10.2019 tarih 2019/19 E. 2019/19 K. sayılı kararı ile davacılar vekilinin istinaf başvurusunun, HMK’nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
Saray (Van) Asliye Hukuk Mahkemesince yargılamaya devam edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, verilen kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi ile Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığının çözümü için dosya Dairemize gönderilmiştir.
Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesince, istinafa konu dosyanın ilk istinaf incelemesinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 30.11.2018 tarih ve 2018/1466 Esas, 2018/1453 Karar sayılı ilamı ile yapıldığı ve inceleme sonunda yerel mahkeme istinaf başvurusunun esastan reddine karar vererek kararın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, bu durumda uyuşmazlığın Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi ilgili dairesince görülüp sonuçlandırılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince ise, ilk istinaf incelemesi ihtiyati haciz kararına yönelik 30.11.2018 tarihinde Erzurum Bölge Adliye Mahkemesince yapılmış ise de, bu tarihten sonra mahal mahkemesince ikinci defa verilen ihtiyati haciz talebinin reddine yönelik karara karşı davacılar vekilince yapılan istinaf başvurusunun Van Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesince 03.10.2019 tarihinde incelenerek, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği, son istinaf incelemesinin Van Bölge Adliye Mahkemesince yapıldığı gözetilerek dosyayı inceleme yetkisinin Van Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesine ait olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 22. maddesi uyarınca "Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur."
HMK'nın "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş ve 341. maddesinin (1) numaralı fıkrasında "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmünü içermektedir.
HMK'nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK'nın 341/1. maddesinde "ilk derece mahkemelerinden verilen ... ihtiyati tedbir ... taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmü ile istinaf olarak açıkça belirtilmiştir.
694 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 136. maddesi ile 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a ek 1. maddenin 1. fıkrasında: "Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmi Gazete'de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır." düzenlemesi mevcuttur.
Dosya kapsamından, Saray (Van) Asliye Hukuk Mahkemesince, 07.06.2018 tarihli ara karar ile davacıların ihtiyati haciz talebinin kabulüne karar verildiği, istinaf incelemesinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince yapıldığı ve davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, davalı vekilinin istinaf dilekçesinin HMK'nın 341/1 maddesi uyarınca usulden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılacağından uyuşmazlığın Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunu’nun 36/3. maddesi gereğince Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 21.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.