Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/11134 Esas 2022/17053 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen ve davacının kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan terkinini istediği dava kabul edilmiştir. Ancak davalı vekilinin temyiz itirazı sonucunda, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından yapılan incelemede, dosya içerisinde yeterli bilgi ve belge bulunmadığı ve hüküm kurmaya elverişli olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, taşınmazların belediye imar planında olup olmadığı, belediye hizmetlerinden yararlanılıp yararlanılmadığı, etrafının meskun olup olmadığı, taşınmazın vasfının arsa ya da tarım arazisi olup olmadığına dair bilgi ve belgeler yeterli değildir. Bu nedenle, yeniden bilirkişi incelemesi yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Dosya içindeki belgelerden dava konusu taşınmazların yenileme çalışmaları sonucu tapuda tescil edildiği ve yüzölçümlerinin değiştiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle, yenileme sonrası oluşan yüzölçümüne göre kamulaştırma bedelinin tespiti için bilirkişi kurulundan rapor alınması gerektiği belirtilmiştir.
Kanun Maddeleri:
- 4650 sayılı Kanun
- 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesi
- Kamulaştırma Kanunu'nun 11/1-g ve 11/1-f maddeleri
- 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 22/a maddesi

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda; Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtayca incelenmesi, davalı vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü;

- K A R A R -

Dava, 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan delil ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; yapılan inceleme hüküm kurmaya elverişli değildir. Şöyle ki;
1)Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu Çatmasöğüt köyü, 862 ve 881 parsel sayılı taşınmazların niteliğini belirlemede dosya içinde bulunan belediye yazıları yeterli olmadığından, Sorgun Belediye Başkanlığına yeniden yazı yazılarak, dava konusu taşınmazların değerlendirme tarihi olan 07.04.2014 tarihi itibarıyla belediye imar planı içinde olup olmadığı, değilse belediye veya mücavir alan sınırları dahilinde bulunup bulunmadığı, belediye hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı ve etrafının meskun olup olmadığı hususları sorulup, alınacak yazı cevabına göre;
Taşınmazların vasfı belirlendikten sonra taşınmazların niteliğine göre oluşturulacak bilirkişi eşliğinde mahallinde yapılacak keşifte;
a) Arsa olduğunun tespiti halinde, Kamulaştırma Kanunu'nun 11/1-g maddesi uyarınca taşınmazın bedelinin değerlendirme gününden önceki yakın tarihte yapılan emsal satışlara göre hesaplanması zorunludur.
Bu itibarla, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekir.
Bu durumda, taraflara dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi için, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak denetime elverişli rapor sonucuna göre hüküm kurulması,
b)Tarım arazisi olduğunun belirlenmesi halinde ise aynı Kanun'un 11/1-f maddesi uyarınca; o yörede mutad olarak ekilen münavebeli ürünleri ve münavebeye alınan ürünlerin dekar başına verim miktarları Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğünden, değerlendirme tarihi olan 2014 yılı dekar başına üretim masrafları ile hasat dönemindeki ortalama toptan kg satış fiyatlarının da ilgili resmi kuruluşlardan sorulmasından sonra taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirine göre bedel tespiti,
Gerekirken, eksik inceleme ile açıklanan hususlarda değerlendirme yapılmadan taşınmaza değer biçen rapor doğrultusunda yazılı şekilde hüküm kurulması,
2)Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu taşınmazların bulunduğu bölgede 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 22/a maddesi uyarınca yapılan yenileme çalışmaları sonucu dava konusu taşınmazların 117 ada 45 ve 47 parsel sayılı taşınmazlar olarak tapuya tescil edildikleri ve yüzölçümlerinin değiştiği anlaşılmakta olup, yenileme çalışmaları sonucu oluşan yeni tapu kaydı ve kadastro krokisi ilgili Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüklerinden getirtilip, yenileme sonrası kamulaştırılan alanların ölçekli kroki üzerinde gösterilmesi için fen bilirkişisinden rapor alındıktan sonra, bu alanların değiştiğinin tespit edilmesi halinde yenileme sonrası oluşan yüzölçümüne göre kamulaştırma bedelinin tespiti için bilirkişi kurulundan rapor alınması sağlanmadan, eksik incelemeyle karar verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, 28.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.