Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/2844 Esas 2022/1326 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı vekili, davalının mera parseline tecavüz ettiği gerekçesiyle elatmanın önlenmesini ve eski hale getirme bedelinin tahsilini talep etmiştir. Mahkeme, davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar vermiştir. Davacı vekili istinaf talebinde bulunmuş, ancak Bölge Adliye Mahkemesi istinaf talebini esastan reddetmiştir. Davacı vekili kararı temyiz etmiştir. Yapılan incelemede, mahkemenin ön inceleme için belirtilen duruşma gününe kadar beklenmeden dava hakkında hüküm kurduğu, bu nedenle hükümde hukuka aykırılık bulunduğu sonucuna varılmıştır. Kararın bozulmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Kanun Maddeleri: Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 139 ve 140. maddeleri. Bu maddeler özet olarak, mahkemenin ön inceleme duruşmasını yapması ve tarafların sulh için hazırlık yapmalarını teşvik etmesi gerektiğini, delillerin belirtilen süre içinde sunulmaması halinde o delile dayanmaktan vazgeçileceğini ve hukuki dinlenilme hakkına saygı gösterilmesi gerektiğini belirtmektedir.

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
...

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 26/08/2020 tarihinde verilen dilekçeyle meraya elatmanın önlenmesi, kal, eski hale getirme bedelinin tahsili talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda davacının aktif dava ehliyeti yokluğundan davanın usulden reddine dair verilen 10/11/2020 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından talep edilmiştir. Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.

KARAR

Davacı vekili, davalının ...,... no'lu mera parselinin 898,59 m2'lik kısmına taş duvar çevirmek, meyve ağacı dikmek, yonca ve sebze ekmek, yapı yapmak suretiyle tecavüzde bulunduğunu, geri dönüşüm bedelinin 494,22 TL olduğunu belirterek, elatmanın önlenmesini, yapıların kal'ini ve eski hale getirme bedelinin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, davacının aktif dava ehliyetinin bulunmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Davacı vekili, istinaf kanun yoluna başvurmuş, Bölge Adliye Mahkemesi istinaf talebinin esastan reddine karar vermiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
6100 sayılı HMK`nın 139. maddesi hükmüne göre; mahkeme, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve yukarıdaki maddelerde belirtilen incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir. Çıkarılacak davetiyede, duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ilişkin diğer hususlar yanında, taraflara sulh için gerekli hazırlığı yapmaları, duruşmaya sadece taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemeyeceği ve diğer tarafın, onun muvafakatı olmadan iddia ve savunmasını genişletebileceği yahut değiştirebileceği ayrıca ihtar edilir.
Yine 140. maddesi; Hâkim, ön inceleme duruşmasında, dava şartları ve ilk itirazlar hakkında karar verebilmek için gerekli görürse tarafları dinler; daha sonra, tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder. Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra hâkim, tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder; bu konuda sonuç alınacağı kanaatine varırsa, bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin eder. Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat, bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür. Ön inceleme tek duruşmada tamamlanır. Zorunlu olan hâllerde bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin edilir. Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir hükmünü amirdir.
Somut olayda; davacı tarafından açılan dava üzerine mahkemece 07/09/2020 tarihinde tensip yapılmış, dosya inceleme tutanağı başlıklı 13/10/2020 tarihli zabıtta ön inceleme duruşmasının 09/12/2020 günü saat 09:40'da yapılacağı belirtilmiş, taraflara da tebliğ edilmiştir. Mahkemece, 13/10/2020 tarihli ara karardan rücu edilmeden ve ön inceleme duruşma günü beklenmeksizin 10/11/2020 tarihinde dosya üzerinden yapılan inceleme ile dava hakkında hüküm kurulması, HMK'nın 27. maddesinde belirtilen hukuki dinlenilme hakkına aykırı olup, bu sebeple hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile HMK'nın 373/1 maddesi gerğince temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi Kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, karardan bir örneğinin Konya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine, dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 23/02/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.