Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/2328 Esas 2022/1625 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacılar, ortaklığın giderilmesini talep etmiştir. Mahkeme, davanın kabulü ile dava konusu taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar vermiştir. Ancak mahkemece tüm paydaşların yer alması zorunludurken, yapılan incelemelerde mirasçıları tespit edilmemiştir. Bu nedenle, hükmün bozulması gerekmektedir.
6100 sayılı HMK’nın 27. maddesi, taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olup re’sen yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulması gerekir. Hakim, tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. Buna göre hakim iddia ve savunma haklarını kullanabilmeleri için tarafları duruşmaya çağırmak zorundadır.
Paydaşlığın giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. HMK'nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir.

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
...


Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 04/12/2008 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 17/12/2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
Davacılar vekili, 2782 ada 19 parsel sayılı taşınmazlarda ortaklığın satış suretiyle giderilmesini talep ve dava etmiştir.
Dahili davalı ... 14.04.2011 tarihli duruşmada davayı kabul ettiğini beyan etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. HMK'nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir.
Taraf teşkili kamu düzenine ilişkin olup re’sen yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulması gerekir. Savunma hakkı, Anayasanın 36. maddesi ile güvence altına alınmış olup, 6100 sayılı HMK’nın 27. maddesinde de “Hukuki dinlenilme hakkı” başlığı altında ayrıca düzenlenmiştir. Hakim, tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. Buna göre hakim iddia ve savunma haklarını kullanabilmeleri için tarafları duruşmaya çağırmak zorundadır.
Somut olaya gelince; mahkemece hissedar ... ’nin mirasçılık belgesi temin edilmemiştir. Dosyadaki ... ’e ait İstanbul 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1990/1884-852 K sayılı, ... ’e ait İstanbul 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1992/1357 E, 1993/351 K. sayılı mirasçılık belgeleri esas alınarak tapu kayıt malikleri ... ve ...... ile aynı kişiler olduğu kabul edilmiştir. Anılan mirasçılık belgelerinde mirasçı olarak gösterilen kişiler davada taraf kılındıysa da mirasçılık belgelerinin tapu kayıt maliklerine ait olduğuna dair şüpheye yer bırakmayacak şekilde bilgi bulunmamaktadır.
O halde mahkemece öncelikle tapu kayıt maliki ... ’nin yakın tarihli mirasçılık belgesi temin edilip mirasçıları tespit edilerek davada taraf olarak yer almaları sağlanmalıdır.
Yine ...... İstanbul 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1992/1357 E, 1993/351 K. sayılı mirasçılık belgesindeki mirasçıları tespit edildiyse de karar tarihine yakın mirasçılık belgesi temin edilerek yargılamaya devam edilmelidir.
Ayrıca tapu kayıt maliki ... ile dosyada mirasçılık belgesi bulunan ... ’in aynı kişi olup olmadığı anlaşılamadığından çelişki giderildikten sonra hüküm verilmelidir.
Açıklanan nedenlerle usulüne uygun taraf teşkili sağlanmadan, hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 03.03.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.