Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/3988 Esas 2022/3290 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi, müdahalenin men'i ve kal, 2. kademede tazminat istemine ilişkin bir davada, davalıların istinaf talebinin reddine, davalı ... vekilinin temyiz talebinin süresinde olmadığına dair verilen kararın bir kısım davalılar tarafından temyiz edilmesi üzerine, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermiştir. Kararda, bölge adliye mahkemelerinin tesis ettiği istinaf ve temyiz yolu hakkında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yapılan düzenlemelere de yer verilmiştir.
Kanun Maddeleri:
- 5235 sayılı Yasa
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Elbistan 3. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 09.06.2015 tarihinde verilen dilekçeyle elatmanın önlenmesi ve kal, ikinci derecede tazminat talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda davanın kabulüne dair verilen 26.06.2018 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı ... vekili tarafından talep edilmiştir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davalı ... ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi tarafından verilen 02.07.2020 tarihli ek karar ile davalı ... vekilinin temyiz talebinin süresinde olmadığına dair verilen kararın bir kısım davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, müdahalenin men'i ve kal, 2. kademede tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ... vekili tarafından istinaf isteminde bulunulması üzerine Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince 11.12.2019 günlü 2018/1734 Esas, 2019/1256 Karar numarası ile istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararını; davalı ... vekili ile davalı ... vekili ayrı ayrı temyiz etmiş, 02.07.2020 yazım tarihli ek karar ile davalı ... vekilinin temyiz talebinin süresinde olmadığı gerekçesiyle reddine, davalı ... vekilinin temyiz talebi hakkında değerlendirme yapılmasına yer olmadığı yönünde karar verilmiştir.
Ek kararı bir kısım davalılar ... ve ... vekili temyiz etmiştir.
1- Bir kısım davalılar vekilinin ek karara yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Davalı ... vekiline, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin kararı 22.12.2019 tarihinde usulüne uygun tebliğ edilmiş, 2 haftalık yasal temyiz süresi geçtikten sonra 03.02.2020 tarihinde temyiz isteminde bulunulmuştur. Temyiz dilekçesinin kanuni süre geçtikten sonra verildiği görülmüştür.
Davalı ... yönünden ek karara karşı yapılan temyiz isteminin incelenmesinde ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre Bölge Adliye Mahkemesinin, adı geçen davalının temyizine ilişkin değerlendirme yapma yetkisi bulunmadığından değerlendirme yapılmasına yer olmadığı şeklindeki ek kararda bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmış, anılan gerekçelerle bir kısım davalılar vekilinin ek kararın temyizine ilişkin talebinin reddine, 02.07.2020 yazım tarihli ek kararın onanmasına karar verilmiştir.
2- Davalı ... vekilinin, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 11.12.2019 günlü kararının temyiz isteminin incelenmesinde;
İlk derece mahkemesi kararına karşı sadece davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuş; davalı ...'e, ilk derece mahkemesi usulüne uygun olarak 07.09.2018 tarihinde tebliğ edilmiş, davalı ... istinaf isteminde bulunmamış, bölge adliye mahkemesi tarafından verilen davalı ... vekilinin istinaf isteminin esastan reddine dair karar davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
5235 sayılı Yasa ile kurulan bölge adliye mahkemelerinin 20.07.2016 tarihinde faaliyete geçirilmesi üzerine kanun yolu denetimi iki kademeli hale gelmiştir. Başka bir deyişle ilk derece mahkemelerinin 20.07.2016 tarihinden sonra verdiği kararlara karşı doğrudan temyiz yolu kapatılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki yeni düzenleme ile getirilen istinaf kanun yolu, ilk derece mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması ve kanun yoludur.
İstinaf kanun yolu uygulamasında, ilk derece mahkemesi kararından sonra, karar önce istinaf denetimine tâbi tutulmakta, istinaf denetiminden sonra temyiz yolu açıksa temyize başvurulmaktadır. Bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle yargılama üç aşamalı hale gelmiştir. Önce ilk derece mahkemesinde ilk derece yargılaması yapılarak karar verilmekte, ardından bölge adliye mahkemesinde istinaf incelemesi ile vakıa ve hukukilik denetimi yapılmakta, son olarak da Yargıtay’da temyiz incelemesine gidilmektedir.
Yeni sistemde temyiz edilen karar ilk derece mahkemesinin kararı değil, Bölge Adliye Mahkemesinin kararıdır. Artık ilk derece mahkemesi kararının doğrudan temyiz edilmesi mümkün değildir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak yeni karar verilmesi halinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır.
Taraflardan birisinin ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmaması halinde kamu düzenine aykırılık yok ise diğer taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşacaktır. Karşı tarafın istinafı üzerine de Bölge Adliye Mahkemesince ilk derece mahkemesi kararının değiştirilmemesi halinde, istinaf etmeyenin temyize başvurması usulü müktesep hak ilkesi engeli ile karşılaşacaktır.
Kural olarak ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmayan tarafın bölge adliye mahkemesi kararını temyiz hakkı bulunmamaktadır. Ancak ilk kararı istinaf etmeyen taraf bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesinin kararı kaldırılarak yeni bir karar verilmesi halinde bu yeni kararı temyiz edebilecektir. Başka bir deyişle istinaf başvurusunun reddi halinde bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup, ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Somut uyuşmazlıkta, davalı ... ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmemiş, ancak Bölge Adliye Mahkemesinin davalı ... vekilinin istinaf başvurusunu esastan reddine ilişkin kararını temyiz etmiştir. Davalı ..., ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmadığından davacı taraf lehine usuli kazanılmış hak oluşmuştur. Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davalı ... vekilinin istinaf başvurusu esastan reddedildilmiş, yeni bir karar verilmemiştir. Davalı ...'ün Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyiz hakkı bulunmadığından, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1.) bentte açıklanan nedenlerle; bir kısım davalılar ... ve ... vekilinin ek karara yönelik temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 02.07.2020 yazım tarihli ek kararının ONANMASINA, (2.) bentte yazılı nedenlerle davalı ... vekilinin TEMYİZ DİLEKÇESİNİN REDDİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 09/05/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.