İnşaat Yapım Sözleşmesinin Feshi - Tamam Olmuş Satışların İfası - Tapu İptali Ve Tescil - Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2010/2052 Esas 2011/2753 Karar Sayılı İlamı

15. Hukuk Dairesi 2010/2052 E., 2011/2753 K.

15. Hukuk Dairesi 2010/2052 E., 2011/2753 K.

• İNŞAAT YAPIM SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
• TAMAM OLMUŞ SATIŞLARIN İFASI
• TAPU İPTALİ VE TESCİL

• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 198 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 199 ]

"İçtihat Metni"

Dava, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshi ile tapu iptâli ve tescil istemine ilişkindir.

Mahkemece davanın İİK"nın 198 ve 199. maddeleri gereğince reddine dair verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Mevzuu para olmayan alacakların paraya çevrilmesi başlıklı, İİK"nın 198. maddesinde konusu para olmayan alacağın ona eşit bir kıymette para alacağına çevrileceği, iflas idaresinin taahhüdün aynen ifasını üzerine alabileceği, bu takdirde alacaklının talep etmesi halinde iflas idaresinin teminat göstereceği belirtilmiş olup, aynı Yasa"nın tamam olmuş satışların ifası başlıklı 199. maddesinde iflasın açılmasından önce borçluya, bir mal satıp teslim eden satıcının fesih ve geri alma hakkını açıkça muhafaza etmiş olsa bile akdî feshedemeyeceği ve sattığını geri alamayacağı şeklinde düzenleme yapılmıştır.

İİK"nın 198. maddesinde yer alan alacak deyiminden de anlaşılacağı gibi buradaki alacaklar nispî (şahsi) haklara ilişkin alacaklardır. Buna karşılık ayni haklar 198. madde hükmünün kapsamı dışındadır ve iflasın açılmasıyla para alacağına dönüşmezler. İflasın açıldığı anda iflas edenin elinde bulunan üçüncü şahıslara ait mallar, şerh verilmek suretiyle ayni hak kuvvetini kazanmış olan kişisel haklar ve mülkiyete dayalı ayni haklar iflasta para alacağına çevrilmezler ve bu haklar iflas masasına karşı aynen ileri sürülebilir (Yargıtay 13. Hukuk Dairesi"nin 17.01.1989 gün 6697-103 sayılı ve 14. Hukuk Dairesi"nin 17.01.1985 gün 7129-395 sayılı ilâmları).

İİK"nın 199. maddesinde yapılan düzenleme ise maddi başlığından da anlaşılacağı gibi satışlara ilişkin olduğu eser ve satış vaadi sözleşmesinden oluşan karma nitelikli kat karşılığı inşaat sözleşmeleri gereğince yükleniciye pay devri avans niteliğinde kabul edildiği ve yüklenici sözleşme ve ekleri ile imara ve tasdikli projesine göre inşaatı tamamlayıp teslim etmedikçe tam mülkiyetini kazanamayacağından tapuda satış olarak gösterilse dahi bu devir işleminin gerçekte satış olarak kabulü mümkün değildir (Yargıtay 15. H.D. 24.03.2004 gün 2003/4015 Esas, 2004/1657 Karar ve 25.05.1998 gün 1998/1914-2183 E.K. sayılı ilâmları).

Doktrin ve Yargıtay uygulamalarında yüklenicinin iflası halinde eser sözleşmesi ilişkisinin son bulmayacağı kabul edilmektedir. İş sahibinin iflastan önce yükleniciye iş bedelini ödemiş olması halinde iflas anında eser tamamlanmış olsa bile eserin değerini para olarak İİK"nın 198/I. maddesine göre iflas masasına yazdıracağı düşünülebilir ise de az yukarıda açıklandığı gibi arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinde pay devri semenin ödenmesi niteliğinde olmayıp yüklenicinin sözleşme gereği taahhüt ettiği yükümlülüğüne mahsuben avans ödemesi vasfında olduğu ve gerçek satış işlemi de sözkonusu bulunmadığından mülkiyet hakkı sahibi olan davacı arsa malikinin tek taraflı irade beyanı ile sonlandırılması mümkün olmayan arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshini ve mülkiyet hakkına dayalı olarak tapu kaydının iptâl ve tescilini istemek hakkı vardır.

Bu durumda mahkemece tarafların işin esası ile ilgili delillerini sorup toplamak suretiyle davanın esasını inceleyip sonucuna uygun bir karar vermesi gerekirken somut olayda uygulama yeri bulunmayan İİK"nın 198 ve 199. maddeleri gerekçe gösterilerek davanın reddi doğru olmamış, bozulması uygun bulunmuştur.

SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 05.05.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.