Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/7564 Esas 2022/5495 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Serik 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen bir davada, önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteği kısmen kabul edilmiş ve davacı ve davalı vekilleri istinaf yoluna başvurmuştur. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi, davalı vekilinin istinaf başvurusunu esastan reddederken, davacı vekilinin istinaf başvurusunu kabul ederek kararı kaldırmış ve yeniden hüküm tesisi etmiştir. Ancak bölge adliye mahkemesi, tasdik etmediği bir karar için istinaf harcı alamayacağından, harç alınması doğru bulunmamıştır. Kararın gereği düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353 ve 356. maddeleri, yargılamada bulunan eksiklikler duruşma yapılmaksızın tamamlanacak nitelikte ise bunların tamamlanmasından sonra başvurunun esastan reddine veya yeniden esas hakkında karar verebilecek; duruşma yapması halinde ise istinaf başvurusunu esastan reddetmek veya ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm kurmak dâhil gerekli kararları vermelerini düzenlemektedir. 492 sayılı Harçlar Kanunu'na ekli (I) sayılı tarifenin yargı harçları başlığını taşıyan kısmında, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden tarifede gösterilen oranda nispi karar ve ilam harcı alınacağı hükme bağlanmış, temyize konu kararla ilgili davanın nispi harca tabi olacağı öngörülmüştür. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 28/09/2018 tarih, 2018/2 Esas, 2018/8 sayılı Kararı ise düzelterek onamanın yargılama giderlerinden olan onama harcı bakımından bozma kararı niteliğinde olması, aslında bozulması gereken bir kararın, bozma sebebinin yeniden yargılamayı gerektirmeyecek mahiyette görülmesi nedeniyle yasanın verdiği takdir yetkisine istinaden onanmasına karar verilmesi, bunun yanında onama kararlarında harç alınacağına yönelik yasal bir düzenleme bulunmaması karşısında, düzelterek onama kararlarında onama harcı alınmayacağı görüşünü benimsemiştir.

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Serik 1. Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 20/04/2017 tarihinde verilen dilekçeyle tapu iptali ve tescil talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 03/07/2020 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi taraf vekillerince talep edilmiştir. Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf talebinin esastan reddine, davacı vekili istinaf talebinin kabulü ile hükmün kaldırılmasına dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.

KARAR

Dava, önalım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davanın kısmen kabulüne dair verilen karar hakkında, davacı vekili ve davalı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Bölge adliye mahkemesince, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yerel mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İstinaf incelemesi yapan bölge adliye mahkemeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353 ve 356. maddeleri uyarınca, yargılamada bulunan eksiklikler duruşma yapılmaksızın tamamlanacak nitelikte ise bunların tamamlanmasından sonra başvurunun esastan reddine veya yeniden esas hakkında karar verebilecek; duruşma yapması halinde ise istinaf başvurusunu esastan reddetmek veya ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm kurmak dâhil gerekli kararları verebilecektir.
6100 sayılı Kanunun “Yargılama Giderlerinin Kapsamı” başlıklı 323. maddesinde, karar ve ilam harçları yargılama giderleri arasında sayılmış, “Yargılama Giderlerinden Sorumluluk” başlıklı 326. maddesinde, yargılama giderlerinin aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği düzenlenmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (I) sayılı tarifenin yargı harçları başlığını taşıyan kısmında, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden tarifede gösterilen oranda nispi karar ve ilam harcı alınacağı, bölge adliye mahkemelerinin tasdik veya işin esasını hüküm altına aldığı kararları için bu oranda karar ve ilam harcı alınacağı hükme bağlanmış ve aynı Kanunun 16. madde düzenlenmesi ile de temyize konu kararla ilgili davanın nispi harca tabi olacağı öngörülmüştür.
Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 28/09/2018 tarih, 2018/2 Esas, 2018/8 sayılı Kararının gerekçesinde ise; düzelterek onamanın yargılama giderlerinden olan onama harcı bakımından bozma kararı niteliğinde olması, aslında bozulması gereken bir kararın, bozma sebebinin yeniden yargılamayı gerektirmeyecek mahiyette görülmesi nedeniyle yasanın verdiği takdir yetkisine istinaden onanmasına karar verilmesi, bunun yanında onama kararlarında harç alınacağına yönelik yasal bir düzenleme bulunmaması karşısında, düzelterek onama kararlarında onama harcı alınmayacağı görüşü benimsenmiştir.
Bu genel açıklamalardan sonra somut olaya gelince; Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi, ilk derece mahkemesi kararını kaldırıp geçersiz hale getirmiş ve yeniden hüküm tesisi suretiyle karar verdiğinden, ilk derece mahkemesi kararı tasdik edilmediği için ayrıca istinaf harcına hükmedilmesi mümkün değildir. Başka bir deyişle bölge adliye mahkemesi, tasdik etmediği bir karar için istinaf harcı alamaz.
Taraflardan birisinin istinaf talebinin kabulü ve yeniden hüküm kurulması işlemi, aslında başlı başına bir istinaf yargılaması işlemidir. Bölge adliye mahkemesi bu aşamada işin esası ile ilgili hüküm verdiğinden, hüküm altına alınan miktar üzerinden nispi harca hükmedilmeli ve ayrıca hükmün başka bir bölümünde istinaf yargılamasına yönelik mükerrer ve çelişkili hüküm kurulmamalıdır.
O halde, bölge adliye mahkemesi tarafından yeniden kurulan hükmün 11. bendinde davalıdan mükerrer nitelikte harç alınması doğru bulunmamıştır.
Bu husus kararın bozulmasını gerektirir ise de yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, HMK'nin 370/2. maddesi gereğince hüküm sonucunun aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, bölge adliye mahkemesi hükmünün 11. bendinde yer alan "Yargı harçları (I) sayılı tarifenin A/III-1/e bendi uyarınca alınması gerekli olan İstinaf nisbi karar harcı 55.740,96 TL olduğundan, davalı tarafından peşin yatırılan 13.936,00 TL'nin mahsubu ile bakiye 41.804,96 TL harcın davalı taraftan hazine adına tahsiline," ifadesinin hükümden çıkarılmasına, HMK'nin 370/2. maddesi uyarınca bölge adliye mahkemesi hükmünün DÜZELTİLMİŞ bu şekli ile ONANMASINA, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, peşin alınan harcın ilgiliye iadesine, 26.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.