Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/6182 Esas 2022/6387 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacılar, muris ...'nin terekesinin borca batık olduğu gerekçesiyle mirasın hükmen reddini talep etmiştir. İlk derece mahkemesi davanın kabulüne karar vermiş, davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuş, ancak istinaf başvurusu esastan reddedilmiştir. Maliye Hazinesi vekili ise kararı temyiz etmiş ve terekenin borca batık olmadığını, yeterli araştırma yapılmadan karar verildiğini öne sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir. Yargıtay Kararı'na göre mirasın hükmen reddi taleplerinde, murisin ölüm tarihinde terekenin borca batık olup olmadığı ve mirasçıların terekeyi kabul anlamına gelen işlemler yapılıp yapılmadığı araştırılmalıdır. Ayrıca mirasın reddine yetkili olan özel vekaletnamenin de sunulması gerekmektedir. Muris ... için ise bir kayyım tayin edilmesi, davanın kayyım tarafından devam ettirilmesi gerekmektedir. Kararda belirtilen kanun maddeleri Türk Medeni Kanunu'nun 426/2, 605/2 ve Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Tüzüğün 39/2. fıkrasıdır.

MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar tarafından, davalılar aleyhine 20/08/2019 tarihinde verilen dilekçeyle mirasın hükmen reddi talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 08/09/2020 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalılar vekilleri tarafından talep edilmiştir. Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın davalı Maliye Hazinesi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR
1 DAVA
1.1. Davacılar, 29.05.2019 tarihinde vefat eden muris ...’nin terekesinin borca batık olması nedeniyle mirasın hükmen reddin tespitini talep etmiştir.
2 CEVAP
2.1. Davalılar vekilleri, davanın reddini savunmuştur.
3 İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
3.1. İlk derece mahkemesi, davanın kabulüne karar vermiştir.
4 BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
4.1. Hükmün istinaf yolu ile incelenmesi davalılar vekillerince talep edilmiştir.
4.2. Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
5 TEMYİZ
5.1. Davalı Maliye Hazinesi vekili, kararı temyiz etmiştir.
5.2. Temyiz Nedenleri
5.2.1. Davalı Maliye Hazinesi vekili, terekenin borca batık olmadığını, yeterli araştırma yapılmadan karar verildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
6 YARGITAY KARARI
6.1. Dava, mirası hükmen reddin tespiti istemine ilişkindir.
6.2. Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, murisin ölüm tarihi itibariyle terekesinin açıkça borca batık olup olmadığının ve mirasçıların terekeyi kabul anlamına gelen işlemler yapıp yapmadıklarının araştırılması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 605/2 maddesi hükmü gereğince mirasın hükmen reddine (terekenin borca batık olduğunun tespitine) ilişkin talepler, süreye tabi olmayıp mirasçıların iyiniyetli ya da kötüniyetli olmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Murisin ödemeden aczi ölüm tarihine göre belirlenir. Ölüm tarihi itibariyle, murisin tüm malvarlığı terekenin aktifini, tüm borçları ise terekenin pasifini oluşturur. Terekenin pasifinin aktifinden fazla olması terekenin ödemeden aczini ve dolayısıyla da terekenin borca batık olduğunu gösterir (TMK m. 605/2). Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler ve tapu müdürlüğü v.b. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı göz önünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca TMK'nun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına ilişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması zorunludur.
6.3. Somut olaya gelince; davacı ... kendi adına asaleten, velayeti altında bulunan 05.07.2004 doğumlu ...’ye velayeten mirasın reddini istemekle kendisi ile ... arasında menfaat çatışması oluşmuştur. Türk Medeni Kanununun 426/2. maddesi ... için bir kayyım tayin ettirilmesi, davanın kayyım tarafından devam ettirilmesi ve gösterdiği takdirde delilleri toplanıp sonucu uyarınca karar verilmesi gerekir.
6.4. Öte yandan, mirasbırakanın Vakıfbank A.Ş., İşbankası A.Ş., Halkbankası A.Ş., Garanti Bankası A.Ş., Kuveyt Turk Bankası A.Ş., QNB Finansbank A.Ş., Anadolu Bankası A.Ş.’de hesap kayıtları olduğu bildirilmişse de mirasbırakanın ölüm tarihi itibari ile hesap hareketleri temin edilmeden karar verilmiştir. İlgili bankalardan mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren hesap hareketleri temin edilerek mirasçıların terekenin benimsenmesine yönelik eylemlerinin bulunup bulunmadığı denetlenmeli ve ölüm tarihi itibari ile hesapta para bulunması durumunda terekenin aktifi kapsamında değerlendirilmelidir.
6.5. Ortahisar Belediye Başkanlığının 12.12.2019 tarihli yazı cevabına ekli murise ait emlak vergi rayiç değerinde murise ait Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, Gülçayır Köyü'nde bulunan 124 ada 107 parsel sayılı taşınmaz kaydının bildirildiği, UYAP sisteminden yapılan sorgulamada belirtilen taşınmazın murisin kendisinden önce ölen babası ... İzki adına kayıtlı olduğu anlaşılmıştır. O halde mahkemece, murisin kendisinden önce ölen babası ... İzki adına kayıtlı taşınmazların murisin ölüm tarihi itibari ile araştırılması, ... İzki’nin terekesinde muris ...’nin miras payı tespit edilerek mirasbırakanın terekesinin aktifi belirlenmelidir.
6.6. Murise ait ...ve ... plakalı araçların değeri uzman bilirkişi marifeti ile hesaplanmalıdır.
6.7. Murisin borçlu olduğu takip dosyaları temin edilerek ölüm tarihi itibari ile pasifi duraksamaya yer bırakmayacak şekilde tespit edilmelidir.
6.8. Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi hükmün bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle ve HMK 371. maddesi uyarınca temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, karardan bir örneğin Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, 31.10.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.