Esas No: 2001/9-72
Karar No: 2001/121
Karar Tarihi: 14.2.2001
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2001/9-72 Esas 2001/121 Karar Sayılı İlamı
Hukuk Genel Kurulu 2001/9-72 E., 2001/121 K.
"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki "ihbar-kıdem,kötüniyet ve iş kaybı tazminatı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ergani Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kısmen kabul, kısmen reddine dair verilen 25.2.1999 gün ve 1997/171 E.1999/50 K. sayılı kararın incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9.Hukuk Dairesi"nin 19.10.1999 gün ve 1999/13143-15961 sayılı ilamiyle;
(...1-Davalı Türkiye Çimento Sanayi A.Ş.temyizi yönünden inceleme;
Davacı işçinin, davalıya ait işyerinde sakat statüsünde çalıştığı anlaşılmaktadır. Davalı işverence kıdem ve ihbar tazminatları ödenmek suretiyle hizmet sözleşmesi feshedilmiştir. Davacı bu dava ile kötüniyet tazminatı taleb etmişse de işverenin kötüniyetli olduğu ispatlanabilmiş değildir. 4046 sayılı Kanunun 21.maddesinde sakat statüsünde olan işçilerin işten çıkarılamayacağı kuralına yer verilmişse de buna uyulmaması halinde İş ve İşçi Bulma Kurumunca ödenmesi gereken iş kaybı tazminatının iki katı oranında uygulanacağı öngörülmüştür.İşverence salt kanunda yazılı bir hükme uyulmaması kötüniyetli olduğunu göstermez.Davacının ispat edilemeyen kötüniyet tazminatı isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken hüküm altına alınması hatalıdır.
2-Diğer davalı İş ve İşçi Bulma Kurumu vekilinin temyizine gelince;
Davacı işçi, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21.maddesine dayanarak davalı İş ve İşçi Bulma Kurumu aleyhinde iş kaybı tazminatı isteği ile dava açmış ve mahkemece istek gibi hüküm kurulmuştur.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 1.maddesinde "İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle ... işveren veya işveren vekili arasında iş aktinden veya İş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi..." görevinin iş mahkemesine ait olduğu öngörülmüştür.Bu açık kural işçi ile işveren arasında doğan bir uyuşmazlığı ön koşul olarak getirmiştir.Somut olayda ise uyuşmazlık işçi ile hizmet akti ilişkisi bulunmayan ve işveren veya işveren vekili sıfatı taşımayan İş ve İşçi Bulma Kurumu arasında doğmuştur.Böyle bir uyuşmazlığın çözümlenmesi iş mahkemelerinin değil,idari yargı yerinin görev alanına girmektedir. Böyle olunca dava dilekçesinin mahkemenin görevsizliği nedeniyle reddine karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir....) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davalılar vekilleri
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu"nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, ihbar, kıdem ve kötüniyet tazminatı ile 4046 sayılı Yasanın 21.maddesinden kaynaklanan özelleştirmeye dayalı iş kaybı tazminatı istemine ilişkindir.
Yerel mahkemenin davanın kısmen kabul kısmen reddine ilişkin kararı, Özel Dairece, 4046 sayılı Yasanın 21.maddesinden kaynaklanan iş kaybı tazminatının idari yargıda görülmesi gerektiğine çoğunlukla karar verilmiş, bunun yanında kötüniyet tazminatının ispat edilemediği de vurgulanmak suretiyle mahkeme kararı bozulmuştur.
1-Uyuşmazlığın işçi ile işveren arasında ilişkileri düzenleyen İş Kanunu hükümlerinin uygulanmasından kaynaklandığına ilişkin kabulün hem 4046 sayılı Yasanın hem de 5521 sayılı İş Mahkemeleri Yasası ile 1475 sayılı Yasa amacına uygun olmasına göre, İş Mahkemesinin görevli olduğuna dair direnme kararı doğrudur. Açıklanan nedenle yerel mahkemenin direnme kararı usule ve yasaya uygun bulunmuş, onanması gerekmiştir.
2-Davanın istem kalemlerinden biri de kötüniyet tazminatına ilişkindir. Yerel mahkeme kötüniyet tazminatına hükmetmiştir. Hüküm ispatlanamadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
Özel Dairenin iş kaybı tazminatına ilişkin az yukarıda açıklanan görevle ilgili bozma kararı karşısında bu defa kötüniyet tazminatının ispat edilemediğini belirlemesi kabul biçimi bakımından bir bozma olduğunun kabulü gerekir.
Şu durum karşısında, kabul biçimi bakımından yapılan bozmanın niteliği de gözönünde tutulduğunda kötüniyet tazminatının dosya içerisindeki somut delillere göre dairesince yeniden değerlendirilmelidir.
O nedenle kötüniyet tazminatının esastan değerlendirilmesi için bu yönle sınırlı olarak dosyanın Dairesine gönderilmesi gerekir.
SONUÇ : 1-Davalı İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile göreve ilişkin direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA,
2-Kötüniyet tazminatına ilişkin hükmün temyiz incelemesi içinde dava dosyasının 9.HUKUK DAİRESİNE gönderilmesine,
14.2.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.