Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/8497 Esas 2022/3648 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Borçlu şirketler, takibin kesinleşmesinden sonra davalı alacaklı ile borç tasfiye protokolü imzaladıklarını ve belirtilen tutarı ödediklerini ileri sürerek takibin iptaline karar verilmesi talebinde bulundular. İlk derece mahkemesi, borcun bir kısmının itfa nedeniyle takibin iptaline karar verirken, borçlu şirketlerin bakiye borç miktarlarının tespitine ve fazlaya ilişkin isteklerinin reddine karar verdi. Borçlu ve alacaklı tarafından istinaf talebinde bulunuldu. Bölge Adliye Mahkemesi, davacının istinaf talebinin süreden reddine karar verirken, davalının istinaf talebi değerlendirilmedi. Davalı alacaklı tarafından yapılan istinaf başvurusunun incelenmediğinin farkına varan Bölge Adliye Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını ortadan kaldırarak şikayetin reddine karar verdi. Ancak, davalının istinaf başvurusu kabul edildiği halde kararda bu yönde bir hüküm yer almadı. Bu nedenle, karar HMK'ya açıkça aykırıdır. Mahkemenin tavzih talebinin kabulü de HMK'nın ilgili maddesine aykırıdır. Temyiz kararı HMK'nın 305/A maddesi ile değerlendirilerek bozuldu.
Detaylı kanun maddeleri:
- İİK'nun 71. maddesi: Borçlar itiraz ve ibraz hakkına dayanarak alacaklı tarafından takip edilemez veya muaccel hale getirilemez.
- HMK'nın 304. maddesi: Hükmün yazı veya hesap hataları ile diğer benzeri açık hataları düzeltilebilir.
- HMK'nın 305. maddesi: Hükmün açıklanması veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesi tavzih yolu ile yapılabilmektedir.
- HMK'nın 305/2. maddesi: Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar tavzih yolu ile sınır

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Davacı şirketler vekilinin talebi İİK.'nun 71.maddesinde düzenlenen itfa itirazı niteliğinde olup hakkındaki takibin kesinleşmesinden sonra davalı ile aralarında borç tasfiye protokolü imzalandığı, protokolde kararlaştırılan tutarın ödendiği, yine icra takip dosyası tahsil harcının da müvekkileri tarafından ödendiği ileri sürerek, İİK'nun 71.maddesi uyarınca takibin iptaline karar verilmesini talep etmiş; ilk derece mahkemesince, davalı alacaklı vekili tarafından yapılan ödeme iddialarına karşı herhangi bir itirazda bulunulmamış olduğundan aldırılan bilirkişi raporunun tüm dosya kapsamına, mevzuata ve yerleşik Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu anlaşıldığından davacı ... Oto ... ve Tic.Ltd.Şti. tarafından açılan davanın kısmen kabul kısmen reddi ile, ... 6. İcra Müdürlüğünün 2018/28420 esas sayılı takip dosyasında, dosya borcuna mahsuben yapılan 2.460.535,35-TL'lik ödeme yönünden itfa nedeniyle takibin iptaline, ... 6. İcra Müdürlüğünün 2018/28420 esas sayılı takip dosyasında davacı borçlunun bakiye borç miktarlarının 306,00-TL olduğunun tespitine davacı borçlunun fazlaya ilişkin istemlerinin reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararına karşı hem davacı hem de davalı vekillerince istinaf talebinde bulunulmuş olup; Bölge Adliye Mahkemesince 12/01/2021 tarihli kararda ''Davacının istinaf talebinin HMK 352/1 maddesi uyarınca süreden reddine'' karar verilmiş olup, davalının istinaf talebine ilişkin bir hüküm tesis edilmeksizin, davalı vekilinin 16/03/2021 tarihli dilekçesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 26/04/2021 tarihli ek karar ile aynen; "İlk Derece Mahkemesi ... 12 İcra Hukuk Mahkemesinin 2019/484-1238E-K sayılı davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda duruşmalı olarak 03.12.2019 tarihinde verdiği karar, davalı alacaklı vekili tarafından 27.01.2020 tarihinde ve süresinde istinaf edilmiş ise de Dairemizce yapılan inceleme sonucu verilen 12.01.2021 tarihli kararla istinaf yoluna davacı başvurmuş gibi ve İİK 363 madde esas alınarak davacı vekilinin yüzüne karşı verilen kararın süresinde istinaf edilmediği gerekçesiyle istinaf talebinin süreden reddine karar verilmiş ise de ( bu kararın sadece hüküm kısmında davalının istinaf talebine ilişkin hüküm kurulmuş ise de içerikte tamamen davacı yan yönünden inceleme yapılmış olmakla ) istinaf edenin davalı alacaklı olduğu, yokluğunda verilen kararın 16.01.2020 tarihinde davalı vekiline tebliği üzerine
süresinde 27.01.2020 tarihinde kararın istinaf edildiği anlaşılmakla; HMK.305/A maddesi referans alınarak davalı vekilinin 16.03.2021 tarihli dilekçesi henüz taraf vekillerine karar tebliğ edilmeden hatanın düzeltilmesi talepleri doğrultusunda davalı yanın istinaf taleplerinin hiç incelenmediği nazara alınmak suretiyle ve bu kapsamda Dairemizin 12.01.2021 tarihli kararı yok hükmünde olmakla davalının istinaf taleplerinin incelenmesi yönünden dosya yeniden ele alınmış olup..'' gerekçesi ile '' Davalı- alacaklı vekilinin istinaf talebinin HMK 353(1)-b-3 maddesi gereğince kabulü ile ... 12. İcra Hukuk Mahkemesinin 03/12/2019 tarih 2019/484 Esas- 2019/1238 Karar sayılı ilamının ortadan kaldırılmasına, Şikayetin Reddine, '' karar verilmiş olmakla Ek karar davacı- borçlu vekilince temyiz edilmiştir.
Tefhim edilen bir kararda değişiklik yapılması 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ na göre iki halde olanaklıdır.
Bu hallerden biri HMK. nun 304. maddesinde düzenlenen “hükmün tashihi “, diğeri ise HMK. nun 305. maddesinde düzenlenen “hükmün tavzihi “ dir.
HMK. nun 304. maddesinde düzenlenen “hükmün tashihi “ yolu ile “ hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar “ yine 304. maddede belirtilen usul ile düzeltilebilir.
“Hükmün tavzihi “ ise HMK. nun 305. maddesindeki düzenlemeye göre hükmün açıklanması veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesidir. Tavzih usulü HMK. nun 306. maddesinde düzenlenmiştir.
Ayrıca HMK. nun 305/2. maddesine göre “ hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. “
Mahkemenin tavzih talebinin kabulü ile ''Davalı- alacaklı vekilinin istinaf talebinin HMK 353(1)-b-3 maddesi gereğince kabulü ile ... 12. İcra Hukuk Mahkemesinin 03/12/2019 tarih 2019/484 Esas- 2019/1238 Karar sayılı ilamının ortadan kaldırılmasına, Şikayetin Reddine," şeklindeki ek kararı HMK. nun 305/2. maddesine açıkça aykırıdır.
Temyize konu karar , HMK. ya 22.07.2020 gün ve 7251 sayılı Kanunun 27. maddesi ile " Hükmün tamamlanması " başlığı ile değerlendirildiğinde;
" MADDE 305/A (Ek:22/7/2020-7251/27 md.)
(1) Taraflardan her biri, nihaî kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde, yargılamada ileri sürülmesine veya kendiliğinden hükme geçirilmesi gerekli olmasına rağmen hakkında tamamen veya kısmen karar verilmeyen hususlarda, ek karar verilmesini isteyebilir. Bu karara karşı kanun yoluna başvurulabilir. " maddesi getirilmiştir.
HMK 305/A maddesine göre davalının istinaf dilekçesi kararda değerlendirilmeksizin verilen karar, bu madde gerekçe gösterilerek ek kararla yeni bir hüküm tesisi doğru görülmemiş olup; İlk Derece Mahkemesi kararı aleyhine alacaklı tarafından da istinaf yoluna başvurulduğu halde, Bölge Adliye Mahkemesince, alacaklının istinaf yoluna başvuru dilekçesinin incelenmediği anlaşıldığından, Bölge Adliye Mahkemesi kararının sair hususlar incelenmeksizin bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Davacı borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile, ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi’nin 26.04.2021 tarih ve 2020/674 E. - 2021/26 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, 21/03/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.