Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/159 Esas 2022/8789 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı 3. kişi tarafından haczedilen makinenin borçluyla bir ilgisi olmadığı iddiasıyla açılan dava, ilk derece mahkemesinde reddedilmiştir. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi, alacaklının satın aldığını iddia ettiği makinenin mülkiyet karinesinin davacı üçüncü kişi tarafından aksini ispatladığına kanaat getirerek davanın kabulüne karar vermiştir. Kararın dayandığı İİK'nın 97/a maddesi gereği mülkiyet karinesinin borçlu dolayısıyla alacaklı yararına olduğu ve aksinin ispat yükünün davacı üçüncü kişi üzerinde olduğu belirtilmiştir. Yine İİK'nın 96. vd. maddelerine dayalı istihkak iddialarında davacının inandırıcı ve güçlü delillerle aksini ispat etmesi gerektiği ifade edilmiştir. Kararın bozulmasına ve dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. Kararda atıf yapılan kanun maddeleri 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2.maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 373/2. maddeleridir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı/3. kişi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı 3.kişi, hacze konu makinenin parçaları ile birlikte ... kiralama yoluyla satın alındığını, mahcuzun borçluyla bir ilgisi bulunmadığını iddia ederek davanın kabulünü istemiştir.
Davalı alacaklı, üçüncü kişinin iddiasının aksine, haczedilen tüm malların borçluya ait olduğunu,hacze konu menkulü borçludan satın aldığını açıklayarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, borçlu ile 3.kişinin faaliyet alanlarının aynı olmadığı, istihkak iddiasına konu edilen malın ayırt edici özelliğinin bulunmadığı, 3.kişinin istihkak iddiasını ispatlayamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı üçüncü kişi ve davalı alacaklı istinaf yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, haczin borçlunun ticaret sicil adresinde ve borçlu şirket yetkilisi huzurunda yapıldığı, İİK'nin 97/a maddesinde düzenlenen mülkiyet karinesinin borçlu dolayısıyla alacaklı lehine olması nedeniyle ispat yükünün davacı üçüncü kişi üzerinde olduğu, mahcuzun davacı tarafından leasing sözleşmesinin bitiminden sonra 05/11/2018 tarihine kadar borçlunun zilyetliğinde bulunma sebebinin makul bir gerekçeyle açıklanamadığı,karinenin aksinin ispatlanamadığı gerekçesi ile davacı 3.kişinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı alacaklının başvurusunun kısmen kabulü ile davalı alacaklı lehine nisbi vekalet ücreti hükmedilmesi gerektiğinden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın reddi ile davalı alacaklı lehine nispi vekalet ücreti takdirine karar verilmiş, karar davacı 3.kişi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, üçüncü kişinin İİK'nın 96. vd. maddelerine dayalı istihkak iddiasına ilişkindir.
Dava konusu haciz, borçlu şirketin ticaret sicil adresinde ve borçlu şirket yetkilisinin huzurunda yapılmıştır. Buna göre, İİK'nın 97/a maddesinde öngörülen mülkiyet karinesi borçlu dolayısıyla alacaklı yararınadır. Bu yasal karinenin aksinin davacı 3. kişi tarafından inandırıcı ve güçlü delillerle ispat edilmesi gerekir. Davacı 3.kişi, davaya konu menkulü ... Kiralama Sözleşmesi yoluyla edindiğini iddia etmiş, delil olarak ... kiralama sözleşmesi ve eklerine dayanmıştır. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre, davacı üçüncü kişi tarafından haczin yapıldığı fabrika binası ve makinelerin dava dışı Kutlubey Şirketine satıldığı, dava dışı şirket tarafından haczin yapıldığı binanın davalı borçluya kiralandığı,ancak 06.12.2016 tarihli leasing devir bedeli tahsilat dekontu ve ... ... Bankası A.Ş.‘nin 27.12.2019 tarihli yazı
cevabına göre davaya konu menkulün mülkiyetinin bahse konu satış tarihinden sonraki bir tarihte kazanıldığı gibi bilirkişi raporuna göre, davaya konu makinenin söküm ve montajının zor olduğunun anlaşılması karşısında dava konu makinenin haciz mahallinde bulunması tek başına karinenin aksi için yeterli görülmemiştir. Bununla birlikte davalı alacaklı her ne kadar hacze konu makineyi borçlu şirketten satın aldığını iddia etmiş ise de dosyaya sunduğu 01.04.2018 ve 24.04.2018 tarihli faturalarda davaya konu makine yer almadığı gibi bilirkişi raporuna göre hacze konu makinenin davacı şirket ile .... Bankası A.Ş. arasında akdedilen 15.11.2012 tarihli ... kiralama sözleşmesinin eki olan 06.11.2012 tarihli proforma faturada yer alan mahcuzla uyumlu olduğunun belirlendiği görülmüştür. Ayrıca, 3.kişi şirketin borcun doğumundan çok önce kurulduğu, borçlu ve 3.kişi şirket ortakları arasında bağ olmadığı,borçlu ve 3.kişi şirketin aynı adreste faaliyet göstermedikleri anlaşılmıştır. Öte yandan, alacaklının borçludan satın alınan ve mülkiyetinin kendisine ait olduğunu iddia ettiği menkulün haczini talep etmesi yine borçlu şirket yetkilisi tarafından takibin yapıldığı gün İcra Müdürlüğünde ödeme emri tebligatının bizzat elden alınması karşısında borçlu ve üçüncü kişi arasında danışıklı işlem yapıldığı kanaatinin uyanmadığı, aksine dosya kapsamına göre davacı üçüncü kişinin mülkiyet karinesinin aksini ispatladığı anlaşılmıştır. O halde, bu maddi ve hukuki olgular gözönüne alınarak, istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü yerine oluşa ve dosya içeriğine uygun düşmeyen gerekçe ile davanın reddine yönelik hüküm kurulması doğru olmamıştır.
SONUÇ :Davacı 3.kişinin temyiz itirazlarının kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 04.10.2021 tarih ve 2021/39 Esas, 2021/2093 Karar sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nın 364/2.maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nın 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14/09/2022 gününde oy birliği ile karar verildi.