Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/9339 Esas 2022/9485 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, muvaazaya dayalı tasarrufun iptali davasını açtı ve adli yardım talebi kabul edilerek dava istihkak davasıyla birleştirildi. Ancak harç ve gider avansı yatırılmadığı için dava dilekçesi reddedildi. Temyiz edilen kararda da temyiz harç ve gider avansı yatırılmadığı gerekçesiyle temyiz talebi reddedilmiştir. Dosya incelendikten sonra adli yardım talebi gerekçesiz reddedilmiş ve itiraz prosedürü uygulanmamıştır. Sonuç olarak, karar İİK'nın 366 gereğince bozulmuştur. Harçlar Yasası'nın 27-28-30-33. maddeleri ilgili hükümleriyle açıklanmıştır.

MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Davacı, İİK’nın 97/17 maddesine göre muvaazaya dayalı tasarrufun iptali davasını Batı İcra Hukuk Mahkemesinin 2014/609 Esas sayılı istihkak davasına karşı dava olarak açtığını, adli yardım talebinin kabulü ile dosyanın istihkak davası ile birleştirilmesine ve davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, adli yardım talebinin reddine karar verildiği, davacı tarafça dava açılması aşamasında HMK 114. madde gereği dava şartlarından olan harç ve gider avansının yatırılmamış olduğu, HMK 115. madde uyarınca davacıya dava şartı noksanlığı olan gider avansının yatırılması hususunda muhtıra tebliğ edildiği, 1 haftalık kesin süre içerisinde de gerekli harç ve gider avansının yatırılmamış olduğu gerekçesi ile dava şartı yokluğu nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiş, mahkemece 13.7.2019 tarihli ek karar ile temyiz harç ve gider avansı yatırılmadığı gerekçesi ile temyiz talebinin reddine karar verilmiş, karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya kapsamı, temyiz dilekçe içeriği ve ekinde sunulan belgelerin incelenmesi sonrasında 6100 sayılı HMK'nın 334. ve 336/3 maddeleri koşullarının oluştuğu anlaşıldığından adli yardım talebinin kabulü ile Ek kararın kaldırılmasına ve temyiz itirazlarının incelenmesine karar vermek gerekmiştir.
Davacının adli yardım talepli açtığı davada, Mahkemece,15.8.2014 tarihli tensip tutanağının 2 numaralı bendi ile, adli yardım talebinin reddine, 3 numaralı bendi ile ‘’Davacıya, dava değeri olarak gösterilen 15.000,00 TL üzerinden hesaplanan 260,00 nispi peşin harç, 11,70 TL peşin harç olmak üzere toplam 271,70 TL harç ve 140,00 TL gider avansını yatırmak üzere muhtıra tebliğinden itibaren 1 hafta kesin mehil verilmesine’’ karar verilmiştir.
Adli yardım, HMK’nın 334 vd maddelerinde düzenlenmiş olup özellikle HMK 337/1. maddesinde adli yardım taleplerinin reddine ilişkin mahkeme kararlarında sunulan bilgi ve belgelerin kabul edilmeme sebebinin açıkça belirtileceği hüküm altına alınmış, HMK 337/2. maddesinde ise, adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı itiraz müessesi düzenlenmiştir.
Somut olayda, Mahkemece adli yardım talebinin gerekçesiz olarak reddedildiği, davacının 22.9.2014 tarihli adli yardım talebinin reddine ilişkin itirazı ile ilgili olarak HMK 337/2. maddesindeki prosedür dikkate alınmadığı görülmüştür. Bu nedenlerle adli yardım talebinin reddine ilişkin karar usul ve yasaya aykırı olup HMK 334 vd maddelerine göre değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Kabule göre de, Harçlar Yasası'nın 27-28. maddelerine göre; harca tabi davalarda, dava açılırken davacıdan bir başvurma harcı ve nispi harca tabi davalarda nispi karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak alınır. Dava açılırken, harcın eksik alınmış olması halinde, Mahkemece davaya devam olunabilmesi için harcın Harçlar Kanunu'nun 30 ve 33. maddeleri uyarınca tamamlanması yoluna gidilir ve davacıya eksik harcı yatırması için süre verilir. Şayet verilen süreye rağmen eksik harç ikmal edilmez ise dosya işlemden kaldırılır ve HMK'nin 150. maddesi uyarınca süresinde tamamlanarak yenilenmez ise açılmamış sayılmasına karar verilir. Somut olayda, Mahkemece adli yardım talebinin reddi halinde yatırılması gereken harçlara ilişkin olarak Harçlar Kanunu 30.madde dikkate alınmaksızın harç yönünden gider avansı gibi ara karar oluşturulması hatalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün İİK'nın 366 gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, taraflarca İİK'nın 366/3. maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 10 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 28/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.