Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/9677 Esas 2022/12690 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bir ipotek borçlusu, ihalenin feshi talebinin reddedilmesi nedeniyle cezalandırılmıştır. Ancak, kullanılan kanun maddelerine göre ceza oranı ölçülü şekilde belirlenmediği için, ceza oranı %5'e indirilmiştir. Kararda, istinaf incelemesi sonucunda hüküm sonucunun şüphe ve tereddüt uyandırmaması gerektiği belirtilmiştir. Kanun maddeleri ise şöyle açıklanmıştır: İİK'nun 134/5-3 maddesi, İİK'nun 364/2 maddesi, 7343 sayılı Yasa'nın 33.maddesi ile eklenen Geçici 18/4. maddesi, 6100 sayılı HMK'nun 353/(1)-b.1 ve b-2, 359/2, ve 370/2 maddeleridir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, şikayetçinin ihalenin feshi talebinin reddine yönelik temyiz itirazları ile aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Şikayetçi aleyhine taktir edilen para cezasına ilişkin re'sen yapılan değerlendirmede;
İİK'nun ihalenin feshi şikayetine ilişkin usül ve esasları belirten 134. maddesine 24.11.2021 tarih ve 7343 sayılı Yasa' nın 27. maddesi ile eklenen fıkra ile;
" İhalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi talep tarihinden itibaren yirmi gün içinde duruşma yapar ve taraflar gelmeseler bile icap eden kararı verir.
Ancak ihalenin feshi talebinin usulden reddi gereken hâllerde duruşma yapılmadan da karar verilebilir. İcra mahkemesi;
1. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı
ayni hak sahipleri ile pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler dışında kalan kişilerce talep edilmesi nedeniyle,
2. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişiler bakımından feragat nedeniyle,
3. İşin esasına girerek,
talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni feshi istenen ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkûm eder. " hükmü getirilmiştir.
Düzenlemenin gerekçesi, ihalenin feshi talebi yukarıdaki sebeplerle reddedilen şikayetçinin ihale sürecini uzatma amacı ile hareket edip etmediğine ve fesih iddiasının ağırlığına göre para cezasının taktir edilebilmesini sağlamaktır.
Mahkeme, para cezasına hükmedecekse oranını şikayetçinin ihale sürecini uzatma amacı ile hareket edip, etmediğine ve fesih iddiasının ağırlığına göre ölçülü şekilde belirlemelidir.
Para cezasının oranı, hem istinaf aşamasında, hem de temyiz aşamasında re' sen değerlendirilir.
Para cezasının oranına ilişkin değişikliğin, ne zaman, ne şekilde uygulanacağına ilişkin olarak İİK'na 24.11.2021 tarih ve 7343 sayılı Yasa' nın 33. maddesi ile eklenen Geçici 18/4. maddesi;
" 134 üncü maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişiklikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtayda görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında uygulanmaz. Ancak, ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkûmiyete ilişkin hüküm görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında da uygulanır. Temyiz kanun yolu incelemesi aşamasında bulunan dosyalar bakımından para cezasının oranına ilişkin olarak yapılan değişiklik tek başına bozma nedeni yapılamaz. Yargıtay değişikliği uygulamak suretiyle hükmü düzeltebilir. " hükmünü içermektedir.
Bu yasal düzenlemeler ve lehe değişiklik dikkate alınarak ihalenin feshi talebinin esastan reddi nedeni ile şikayetçi aleyhine hükmedilen para cezasının oranı değerlendirildiğinde;
Somut uyuşmazlıkta, şikayetçi ipotek borçlusu aleyhine ihale bedelinin % 10' u oranında para cezasına hükmedilmiş ise de, 7343 sayılı Kanun'la değişik İİK'nun 134/5-3 maddesi gereğince fesih gerekçeleri ve fesih isteyenin sıfatı gözönünde bulundurulduğunda şikayetin ihale sürecini uzatmaya matuf olmadığı görülmekle, Anayasa'nın 13. maddesinde düzenlenen ölçülülük ilkesi de nazara alınarak ihale bedelinin %10' u olarak belirlenen para cezasının % 5 oranında belirlenmesinin hak, nesafet ve ölçülülük ilkelerine uygun olacağı anlaşıldığından, Bölge Adliye Mahkemesi kararının para cezası yönünden düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
Öte yandan; 6100 sayılı Yasa ile hukukumuza giren “ istinaf kanun yolu “ 6100 sayılı Yasa’nın 341 vd. maddelerinde düzenlenmiştir.
Yasa nın 355/1. maddesinde istinaf incelemesinin “ istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı, ancak, incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesi’nin kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu re’ sen gözeteceği hüküm altına alınmış,
İstinaf incelemesi sonucunda kararın neleri içereceği Yasa’nın 359. maddesinde açıklanmış ve özellikle 2. fıkrada;
“ Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.” hükmüne yer verilmiştir.
HMK’nun 359/2. maddesinde amaçlanan, özellikle infaza esas alınacak hüküm sonucunun şüphe ve tereddüt uyandırmamasıdır.
Somut uyuşmazlıkta; Bölge Adliye Mahkemesi doğru bir şekilde istinaf sebeplerini değerlendirmiş, yerinde görmemiş, ancak kamu düzeni nedeni ile yaptığı değerlendirme sonucunda;
" I- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353/(1)-b.1. maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
II- Kağızman İcra Hukuk Mahkemesi’nce verilen 17/09/2021 tarihli, 2021/7 Esas ve 2021/20 Karar sayılı kararın HMK’nın 353/(1)-b-2 maddesi uyarınca re’sen kaldırılmasına,
III- Kaldırılıp düzeltilen hükmün yerine geçmek üzere;
“1-Davanın REDDİNE,
2-İİK nun 134/2 maddesi gereğince davacının şikayet konusu taşınmazın ihale bedelinin % 10 olan 71.266,40-TL para cezası ile cezalandırılmasına, ..." şeklinde hüküm oluşturmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince bildirilen istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı, ancak hükmün kamu düzeni açısından doğru olmadığı hususlarını gerekçede açıklayarak, İlk Derece Mahkemesinin kararını kaldırıp, davanın reddine ve para cezasına hükmedilmesi ile yetinilmesi gerekirken, hem istinaf sebeplerinin reddine, hem de ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verilerek şüphe ve tereddüt uyandıracak şekilde hüküm oluşturulması hatalı olup, bozma sebebi ise de, bu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının bu yönden de düzeltilmesine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ : Şikayetçi ipotek borçlusunun temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nin 27.6.2022 tarih ve 2022/987 E. - 2022/1167 K sayılı kararının, hüküm fıkrasının 1 numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına, diğer bent numaralarının buna göre teselsül ettirilmesine, “III” numaralı bendinin para cezasına ilişkin ikinci fıkrasında yer alan “ % 10 olan 71.266,40-TL” ibaresinin hüküm fıkrasından çıkarılarak yerine “ % 5 olan 35.633,20-TL” ibaresinin yazılmasına, Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2 ve 7343 sayılı Yasa' nın 33.maddesi ile eklenen Geçici 18/4. maddelerinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 370/2. maddesi uyarınca bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, harç alınmasına yer olmadığına, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, şikayet dosyasının İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 01/12/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.