Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/214 Esas 2022/6085 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ



TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada Ankara 3. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 25.10.2018 tarih ve 2017/419 E. - 2018/376 K. sayılı kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kabulüne dair Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi'nce verilen 23.09.2020 tarih ve 2019/88 E. - 2020/739 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından duruşmalı, davalı vekilince duruşmasız olarak istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 20.09.2022 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılıp hazır bulunan davacı vekili Av. Aytül Özkan dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, mühendislik üzerine bilgisayar yazılımı üreten sayılı firmalardan biri olan müvekkilinin, NETCAD isimli bilgisayar yazılımının eser sahibi olduğunu, müvekkilinin bu programın kullanılması ve sair şekilde çoğaltılması, değiştirilmesi, işlenmesi, tersine mühendislik işlemine tabi tutulması, tamamının veya bir bölümünün başka bir şekilde kullanılması gibi konularda ülkemizde veya yurt dışında hiçbir kişi ya da kuruluşa izin vermediğini, Kayseri 1. Sulh Ceza Hakimliğinin kararı uyarınca yapılan arama sonucunda düzenlenen 09.02.2017 tarihli arama tutanağı ve 14.02.2017 tarihli bilirkişi raporunda belirtildiği üzere mali hakları müvekkili şirkete ait olan Netcad 5.0 yazılımı ile modüllerinin davalıya ait bilgisayarda kurulu ve aktif çalışır durumda olduğunun tespit edildiğini, davalının, müvekkili şirketin sahibi olduğu bilgisayar yazılımlarını herhangi bir sözleşme ve izne tabi olmaksızın, şifre kırmak suretiyle bilgisayarlarında kullandığını ve faaliyet alanı gereği bu programlardan haksız kazanç elde ettiğini, FSEK’e aykırı hareket etmek suretiyle müvekkil şirketin mali haklarına tecavüzde bulunduğunu ileri sürerek, FSEK'in 68. maddesi uyarınca şimdilik 10.000,00 TL'nin haksız fiil tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ıslah dilekçesi ile talebini 130.000,00 TL'ye yükseltmiş ve 26.09.2016 tarihinden itibaren tazminata reeskont faizi işletilmesini istemiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin emlak üzerine iş yeri açınca bilgisayar öğrenmek amacı ile dava dışı kişiden 2. el bilgisayar satın aldığını, kendisinin herhangi bir program kurmadığını, ayrıca söz konusu bilgisayarı da hiç kullanmadığını, yapılan tespitte de programın kullanılmadığının net olarak kayıt altına alındığını, internet üzerinden NETCAD isimli programın indirileceği bir çok sitenin bulunduğunu, davacının söz konusu sitelere yeterli müdahalede bulunmayıp, sitelerden indirilmesine bir nevi göz yumup, daha sonra şahıslara dava açma yoluna gittiğini, bu durumu kötü niyetli olarak kullandığını, müvekkilinin söz konusu programı ticari amaçlı olarak kesinlikle kullanmadığını, kişisel kullanım dahi olmadan müvekkiline sorumluluk yüklemenin usul ve yasaya aykırı olduğunu, bu olay nedeniyle müvekkili hakkında açılan ceza davasında müvekkilinin beraatına karar verildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince yapılan yargılama ve bilirkişi raporuna göre, davaya konu NETCAD 5.0 adlı bilgisayar programının 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu anlamında ilim ve edebiyat eseri niteliğinde olduğu, davacının söz konusu bilgisayar programının mali haklarını kullanma yetkisini haiz bulunduğu, davalının işyerinde bulunan bilgisayarda, Netcad yazılımının “Netcad 5.0” versiyonunun yüklü olduğu ve ayrıca 3D, NETMAP, İÇMESUYU, ÇAP, KAMU, NETPRO, NETRS, NETSURF, PEYCAD, PLANET, SULAMA modüllerinin de yüklü bulunduğu, programın bilgisayara 26.09.2016 tarihinde yüklendiği, yazılım bu tarihte alınarak varsayımsal sözleşmenin kurulduğunun değerlendirildiği, davaya konu bilgisayar programının, davalının kontrolünde olan bir bilgisayara davacı hak sahibinden izin alınmaksızın yüklenerek kullanılması şeklinde ortaya çıkan fiilin, davacı hak sahibinin FSEK'in 22. maddesinden kaynaklanan çoğaltma hakkını ihlal ettiği, FSEK'in 68. maddesi uyarınca telif tazminatı olarak 130.000,00 TL'nin talep edilebileceği gerekçesiyle davanın kabulüne, FSEK'in 68. maddesi uyarınca 130.000,00 TL'nin 26.09.2016 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Karara karşı davalı vekili, istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, yapılan yargılama ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda,5846 sayılı FSEK 22. maddeye göre bir eserin herhangi bir şekilde çoğaltılması hakkı münhasıran eser sahibine ait olup, maddenin son fıkrası uyarınca çoğaltma hakkı, bilgisayar programının geçici çoğaltılmasını gerektirdiği ölçüde, programın yüklenmesi, görüntülenmesi, çalıştırılması, iletilmesi ve depolanması fiillerini de kapsadığı, davalı iş yerindeki bilgisayarda da NETCAD 5.0 programı ile yan modüllerinin yüklü ve çalışır vaziyette bulunduklarının tespit edildiği, davacıyla sözleşme yapılmadan veya davacının izni olmadan gerçekleşen bu eylem ile davacının çoğaltma hakkının ihlal olunduğu, Kayseri 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nce verilen ve kesinleşen beraat kararının bağlayıcı olmadığı, davacının FSEK'in 68. maddesi uyarınca talep edebileceği tazminatın belirlenmesinde ise varsayımsal sözleşme bedelinin, eser sahibinin bilimsel/sanatsal yeteneği, üretim kapasitesi, eserin beğeni ölçüsü, sayfa sayısı, estetik görünümü, nitelik ve niceliği, ihlal edilen mali hakkın türü, coğrafi kapsamı, ihlal süresi, ihlalin yapıldığı vasıta gibi kriterler dikkate alınarak eser sahibinin tecavüzde bulunanla sözleşme yapması halinde isteyebileceği bedele göre belirlenmesi gerektiği, dava konusu sürüm yeni olmayıp, tespitin yapıldığı tarih itibariyle satış fiyatı bulunmadığından bilgisayarda programın 26.09.2016 tarihinde oluşturulduğu ve 2016 yılındaki güncel olan sürümün fiyatlarının nazara alınması gerektiği, varsayımsal sözleşme bedelinin tespitinde bu durumun gözetilmesi zorunlu olduğundan yeniden alınan bilirkişi rapor ile de davacının 2016 yılında satışa sunduğu NETCAD 7.0 versiyonun ve ek modüllerin satış fiyatları ile yine davacı defterlerine göre bu yazılımların satışında uygulanan indirim oranları dikkate alınarak, dava konusu versiyonun iki alt versiyon eski olması nedeniyle fiyatların %20 daha düşük olabileceği ve istenecek bedelin üç kat toplam 125.444,88 TL olduğu tespit edildiği, FSEK'in 68. maddesi uyarınca üç kat tazminatın yerleşik Yargıtay ilamları ile de zorunlu hale geldiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kaldırılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dava, eserden doğan maddi hakların ihlali iddiasına dayalı olarak açılan FSEK’in 68/1. maddesi uyarınca fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL tazminat istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın ıslahla arttırılan 130.000 TL üzerinden kabulüne, ilişkin kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi’nce ise davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkeme kararının kaldırılmasına FSEK 68. madde gereği istenebilecek üç kat tazminatın 125.544,68 TL olduğu belirlenip, bu meblağ üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi'nin hükmettiği 130.000 TL tutar ile Bölge Adliye Mahkemesince hükmedilen 125.544,68 TL tutar arasındaki fark 4.455,32 TL olup, 2020 yılı kesinlik sınırı olan 72.070,00 TL’yi aşmadığından davacının temyizinin miktar yönünden reddine karar verilmiştir.
2-Davalı vekilinin temyiz istemine gelince, dava, ilim ve edebiyat eseri olan bilgisayar yazılım hakkına tecavüz nedeniyle FSEK’in 68. maddesi kapsamında üç kat tazminat bedelinin tahsili istemine ilişkin olup, ilk derece mahkemesince ıslah edilen tutar üzerinden davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekilinin istinafı üzerine Bölge Adliye mahkemesince yazılım bedelinden %20 indirim yapılmak suretiyle bulunan bedelin üç katına hükmedilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Somut olayda, davacının yazılımı Netcad 5.0 2006 versiyonu olup, davalının kullandığı tespit edilen 26.9.2016 tarihinde ise bu yazılımın Netcad 7.0 versiyonu gündemdedir. Bölge Adliye Mahkemesince alınan bilirkişi raporunda, dava konusu yazılım versiyonunun rayiç değerinin hangi kıstaslara göre belirlendiği açıklığa kavuşturulmamış olup, denetime elverişli olmayan bu rapora göre hüküm kurulmasıda doğru olmamıştır.
Mahkemece yapılması gereken, 2006 yılındaki Netcad 5.0 versiyon yazılımının kullanıldığı tarihe göre piyasasının olup olmadığıvar ise piyasadaki alım-satım bedelide araştırılarak denetime elverişli şekilde rayiç bedel belirlenip sonucuna göre karar verilmesi olup, bu nedenle eksik incelemeye dayalı Bölge Adiye mahkeme kararının kaldırılmasına ve kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
3- Yukarıda açıklanan bozma nedenine göre davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz isteminin reddine, (2)nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, HMK'nın 373/2. maddesi uyarınca dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 20/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.