Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/3197 Esas 2022/6190 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 12. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 21.09.2020 tarih ve 2015/989 E. - 2020/618 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı-karşı davalı ... Tic. A.Ş. vekili ve davalı-karşı davacı Garanteks Garanti Teknolojileri Ltd. Şti. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı ... Ltd. Şti.'nin ''Cep Telefonu Kasko Paketleri'' ile cep telefonu kullanıcılarına hizmet verdiğini, cep telefonu satıcısı olarak müvekkilinin de müşterilerine bu olanağı sağlamak amacıyla adı geçen davalı ile anlaştığını ve bu anlaşma nedeni ile toplam bedeli 610.000.- TL olan 6 adet çeki davalıya verdiğini ancak davalının üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmediğini, çeklerin bedelsiz kaldığını, buna rağmen davalı şirket tarafından faktoring şirketi olan diğer davalılara verildiğini, bu devir geçersiz olup, davalı ... şirketlerinin yetkili hamil olmadığını, dava konusu çekler bedelsiz kalmış olmalarına rağmen şeklen hak sahibi gözüken davalı ... şirketlerine muhatap banka tarafından ödendiğini iddia ederek, ödenen bedellerin ödeme tarihlerinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı Garanteks... Ltd. Şti. vekili, taraflar arasında akdedilmiş sözleşmeler gereği müvekkili şirketin faturalar kesip, faturalara konu malları davacıya teslim ettiğini, bedeli karşılığında da dava konusu ödemeleri tahsil ettiğini, davacının istirdat talebinin yerinde olmadığını savunarak, aleyhlerine açılan davanın reddi ile karşı davada davacının verdiği çekin, bankada kullanılan kredinin teminatı olarak verildiğini ve davacının bedelini ödemeyeceğini belirtmesi nedeniyle müvekkilince ödenmek zorunda kalınan 70.000.- TL'nin şimdilik 1.000,00 TL'sinin, davacının sözleşmeye uymaması nedeniyle uğranılan zararlara karşılık gelmek üzere şimdilik 1.000.- TL maddi tazminat toplamı 2.000,00 TL'nin davacı-karşı davalıdan tahsilini, üç adet çekten dolayı borçlu olmadıklarının tespitini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Hiz. A.Ş. vekili, davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... Faktoring Hiz. A.Ş. vekili, davalı Garanteks... Ltd. Şti. ile müvekkili arasında imzalanmış sözleşmeler ile faturalara bağlanmış alacakların müvekkiline temlik edildiğini, davacının diğer davalıya karşı ileri sürülebilecek def'ileri iyiniyetli müvekkiline karşı ileri sürmesinin hukuka aykırı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak, davalı ... Ltd. Şti. ile faktoring şirketleri arasında temlik ilişkisi sabit olup, şahsi defiler faktoring şirketlerine karşı ileri sürülebileceğinden davalılar arasında müteselsil sorumluluk olmayacağı, alacak temlik edildiğinden, alacak da onun tarafından çek ile tahsil edildiğinden çekin ilk lehtarına karşı bu davanın ileri sürülemeyeceği, bu nedenle davalı ... Ltd. Şti. yönünden davanın reddi gerektiği, devre konu alacağın çeke bağlanmış olması nedeniyle 6762 sayılı TTK’nın 599/e maddesi uyarınca Garanteks Ltd. Şti. ve Faktoring şirketleri arasındaki ilişkinin faktoring sözleşmelerine dayalı olarak fatura alacağının devrini içeren temlikname ile yapıldığı, fatura alacağının ödeme belgesi olan çekin de bu sözleşmeye dayalı fatura eki olarak devir(temlik) edildiği, 6762 sayılı TTK’nın 599/1. maddesindeki şahsi defi yasağına tabi olmayıp TTK’nın 599/2. maddesindeki düzenleme nedeniyle şahsi defiler faktoring şirketlerine karşı da ileri sürülebileceğinden davanın her faktoring şirketine verilmiş olan çekler yönünden ayrı ayrı kabul edilmesi gerektiği, karşı dava açma süresi içerisinde harç yatırılmamış olduğundan ve dava açma süresi kanunen belirli olan karşı dava için harç yatırılması için yeniden süre verilemeyeceği gerekçesiyle asıl davanın davalı Garanteks Garanti Teknolojileri Ltd. Şti. yönünden reddine, asıl davanın davalı ... Faktoring yönünden ve davalı ... Faktoring yönünden kabulüne, davalı-karşı davacı Garanteks Garanti Teknolojileri Ltd. Şti. tarafından açılan karşı davanın, usulüne uygun olarak açılmamış olduğu anlaşılmakla, karşı dava yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararı, davacı-karşı davalı ... Tic. A.Ş vekili ve davalı-karşı davacı Garanteks Garanti Tek. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
1- Asıl davada davacı vekilinin temyiz itirazları incelendiğinde; yukarıda yapılan özetten de anlaşılacağı üzere mahkemece, yazılı gerekçe ile asıl davada davalı ...Şti. yönünden davanın reddine karar verilmiş ise de davacı ... Tic. A.Ş. vekili dava dilekçesinde, davalı ... Ltd. Şti.'nin ''Cep Telefonu Kasko Paketleri'' ile cep telefonu kullanıcılarına hizmet verdiğini, cep telefonu satıcısı olan müvekkilinin de müşterilerine bu olanağı sağlamak amacıyla anılan davalı ile anlaştığını, bu anlaşma nedeni ile toplam bedeli 610.000.- TL olan 6 adet çeki davalıya verdiğini ancak davalının üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmediğinden dava konusu çeklerin bedelsiz kaldığını, dava konusu çekler nedeniyle müvekkilinin borcunun bulunmadığını ileri sürdüğüne göre davacının bedelsizlik iddiasının aynı zamanda davalı ... Ltd. Şti.'ne borçlu olmadığının tespiti talebini de içerdiği kabul edilmelidir. Bu itibarla mahkemece asıl davada dava dilekçesi içeriği de nazara alınmak suretiyle bedelsizlik iddiasının borçlu olmadığının tespiti talebini de içerdiği kabul edilerek bu kapsamda değerlendirme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken davalı ... Ltd. Şti. yönünden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir.
Ayrıca kabule göre de mahkemece, asıl davada alacağın temlik edildiği, söz konusu alacak çekler ile tahsil edildiğinden çeklerin lehtarına karşı bu davanın açılamayacağı kabul edildiğine göre davalı ... Ltd. Şti. hakkındaki davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilerek buna bağlı olarak da davalı ... Ltd. Şti. lehine maktu vekalet ücretine karar verilmek gerekirken esastan ret hükmü kurularak anılan davalı yararına nispi vekalet ücretine hükmedilmesi de bozmayı gerektirmiştir.
2- Karşı davada davacı ... Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince, mahkemece karşı dava açma süresi içerisinde harç yatırılmadığından ve karşı dava açma süresi kanunen belirli olup karşı dava harcının yatırılması için yeniden süre verilemeyeceği gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ise de dosya kapsamında yapılan incelemede karşı dava dilekçesinin 23.02.2009 tarihinde İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne gönderilmek üzere İstanbul Asliye Ticaret Mahkemesi’ne verildiği, karşı dava dilekçesi havale edilirken dilekçenin kaleme saat 16.20’de ibraz edildiği, harç veznesi kapalı olduğundan harç kesilmediği notu düşülmüştür.
Harçlar Kanunu, harç alınmasını veya tamamlanmasını yanların isteklerine bırakmamış; değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re'sen) gözetilmesini hükme bağlamıştır. Harçlar Kanunu'nun 30'uncu maddesinde peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmayacağı, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 409'uncu maddesinde (HMK’nun 150. maddesi) gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulmasının, noksan olan harcın ödenmesine bağlı olduğu, aynı Kanun'un 32'nci maddesinde de yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağı düzenlenmiştir.
Bu durumda mahkemece, karşı davanın açıklanan mahiyetine göre Harçlar Kanunu’nun 30. maddesi uyarınca harcın ikmali için öncelikle karşı davacı vekiline mehil verilerek Harçlar Kanunu’nun 32. maddesi ve Yönetmeliğin 54. maddesine göre harç ikmali cihetine gidilerek (Bakınız, Baki KURU, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Cilt III, syf.3154, Cilt V, syf.5317) neticesine göre karar verilmesi gerekirken anılan yasal düzenlemeler nazara alınmadan karşı dava bakımından yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın karşı davacı ... Ltd. Şti. yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle asıl davada davacı vekilinin temyiz istemlerinin kabulü ile kararın davacı ... Tic. A.Ş. yararına BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle karşı davacı vekilinin temyiz isteminin kabulü ile karşı davada verilen kararın karşı davacı ... Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz eden davacı-karşı davalı ... Tic. A.Ş. ve davalı-karşı davacı Garanteks Garanti Teknolojileri Ltd. Şti.'ye iadesine, 22/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.