Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/1675 Esas 2022/6404 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davalı şirket ile davacı arasında gerçekleşen ticari satışta, davacının aldığı makine arızalı çıkınca ayıplı malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi ya da satış bedelinin iadesi istemiyle dava açtığı belirtiliyor. İlk derece mahkemesi, üründeki durumun gizli ayıp olarak değerlendirilmesi sonucu dava lehine karar vermiş ancak davalı vekili istinaf etmiş ve istinaf mahkemesi de esastan reddederek kararı onaylamış. Bunun üzerine davalı vekili temyiz dilekçesi vermiş ancak Yargıtay kararı bozmuştur. Yargıtay kararı, davacının materyal kalınlığı sorununun, makinenin ana tabla malzemesinden olan politen bir sarf malzemesi kullanılsa çözülebileceği belirtilerek, bu konuda uzman bilirkişiden rapor alınması gerektiği ve kararın bu şekilde verilmediği için bozulmuştur. Kısaca, dava ayıplı malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi ya da satış bedelinin iadesi talebiyle açılmış ve Yargıtay kararı gereği konuya ilişkin uzman bilirkişiden rapor alınması istenmiştir.
Kanun Maddeleri: Türk Borçlar Kanunu (TBK) 227/1-1, 227/4, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu.

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 3. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Samsun Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 01.10.2020 tarih ve 2018/484 E- 2020/567 K. sayılı kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce verilen 20.01.2021 tarih ve 2020/1343 E- 2021/119 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin ticaret işi ile uğraştığını, 13/11/2017 tarihli fatura ile davalı şirketten ticari amaçla olmak üzere 218.599,37 TL değerinde makine satın aldığını, makinenin satın alındıktan 1 ay sonra arızalandığını, arızalar nedeniyle makinenin 3 kez serviste işlem gördüğünü, makinede bulunan ayıbın giderilemediğini, Samsun 6. Noterliği'nin 16230 yevmiye numaralı 19/06/2018 tarihli ihtarnamesi ile ayıplı malın ayıpsız misli ile değişiminin istendiğini, davalı tarafından Kartal 5. Noterliği'nin 22303 yevmiye numaralı ihtarname ile cevap verildiğini ve arıza için sorumluluk kabul etmediklerini, makinenin kullanılamadığını ve arızadan dolayı müvekkilinin maddi olarak zararının oluştuğunu ileri sürerek ayıplı satılan malın geri alınarak ayıpsız misli ile değiştirilmesine, bu mümkün olmadığı takdirde dava konusu makinenin parasının iadesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkili hakkında açılan davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, yetkili mahkemenin İstanbul Anadolu Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğunu, davacının müvekkili şirketten Lepus II model ürünleri satın almak istediğini belirterek bu ürünün siparişini müvekkil şirkete verdiğini, bunun üzerine müvekkili şirket tarafından üretim aşamasına geçilerek söz konusu ürünün davacıya sevk edildiğini, davacı yanın ısrarla 210 cm malzemenin makineye konulmak istenilmesinden dolayı makinenin en olarak uzatılması yönündeki talepleri doğrultusunda müşteri memnuniyetini sağlayabilmek adına iadeyi kabul ettikleri, müvekkili şirkete makine iade edilirken yükleme sırasında işletmeye yakın bir evin duvarına bindirilmiş ve hasarlı geri alındığını, söz konusu makinenin hasarlı iade edilmesi nedeni ile doğan bedelin dahi davacıya yansıtılmadığını, söz konusu makinenin özel üretim olduğunu, 02/11/2017 tarihinde kurulumu yapılarak çalışır durumda teslim edildiğini, açıklanan nedenlerle öncelikle davanın yetkisizlik nedeniyle reddine, esası yönünden davanın esastan reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
İlk derece mahkemesince tüm dosya kapsamına göre, üründeki durumun gizli ayıp olarak değerlendirilmesi gerektiği, alıcının kullanım hatasının söz konusu olmadığı, davalının müşteri memnuniyetini sağlayabilmek için makinayı firmasına geri çekerek bila bedel özel üretim olarak, iyi niyetli bir şekilde çözüm üretmeye çalışması nedeniyle hileli davranışlarından ve ağır kusurundan söz edilemeyeceği, ayıba karşı tekeffül durumunda davacının dava dilekçesinde belirttiği seçimlik talebinin malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi yahut dava konusu makinanın parasının iade edilmesini isteyebileceği, alıcının seçimlik haklarından satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönebileceği ve bedelini iade isteyebileceği gerekçesiyle davanın kabulü ile 218.599,37 TL'nin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, 13/11/2017 tarihli fatura ile davalı şirketten alınan makinenin davacıdan alınarak davalıya iadesine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili istinaf etmiştir.
Bölge adliye mahkemesince tüm dosya kapsamına göre, mahkeme kararı ve gerekçelerinin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, ticari satımdan kaynaklanan ayıp nedeniyle satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesi ya da satış bedelinin iadesi istemine ilişkindir.
Dosya kapsamı, taraf beyanları ve satım ilişkisinin oluş şekli itibari ile davacı ile davalı arasında, davacının satım konusu makinanın en az işleyebileceği materyal kalınlığından daha ince materyaller için işlem yapılacağı konusunda fikir birliğinin oluştuğu, bunun için işlenecek malzemeyi kalınlaştırmak adına politen tabla üzerinde kullanılmak üzere davacı tarafa bir de mdf sarf tablası verildiği, verilen mdf malzemenin makinanın işleyebileceği en ince materyal kalınlığından daha ince materyal işlenmesinde istenilen randımanı vermemesi üzerine davacının TBK 227/1-1 ve 4. bentlerinde düzenlenen sözleşmeden dönme veya satılanın misli ile değiştirilmesi hakkını kullanmak istediği anlaşılmaktadır. Satılanın ayıplı çıkması halinde alıcının sözleşmeden dönme hakkını kullanması durumun bunu haklı göstermesine bağlıdır. (TBK 227/4) Aksi halde hakim, satılanın onarılmasına veya satış bedelinin indirilmesine karar verebilir. Somut uyuşmazlıkta alıcının söz konusu haklarını kullanmasını durumun haklı gösterip göstermediğini verilen mdf sarf malzemesi yerine, makinanın ana tabla malzemesinden olan politen bir sarf malzemesi verilse idi makinanın istenen verimde çalışıp çalışmayacağı hususunun değerlendirilmesi ile mümkün olacaktır.
Bu durumda, yukarıda yazıldığı gibi davalı tarafından makina ile birlikte, makinanın sabit politen tablası üzerinde kullanılmak üzere başka bir politen sarf malzemesi verilse idi, bu malzemenin kullanımı halinde dava konusu makinanın istenilen verimde çalışıp çalışmayacağı, durumun sözleşmeden dönmeyi ve semenin iadesini haklı gösterip göstermediği veya 6098 sayılı TBK 227/4 gereği semenden indirip yapılıp yapılmayacağı hususunda alanında uzman bilirkişiden alınacak ayrıntılı rapordan sonra değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz istemlerinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK KALDIRILMASINA, HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 28/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.