Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/18223 Esas 2022/4094 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı ... Tic. AŞ vekilince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 16.02.2022 Çarşamba günü davalı ... Tic. AŞ vekili Av. ... geldi. Davacı adına gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davalı ... Tic. AŞ vekili dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili; davacı ...'nın dava dışı ... Makina Elektronik San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne 22/11/2017 tarihli kredi sözleşmesine dayalı olarak kredi kullandırdığını, davalı ... ile dava dışı ...'nin de bu sözleşmeyi müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatıyla imzaladıklarını, kredi geri ödenmediğinden borçlular aleyhine Bursa 11.İcra Müdürlüğü'nün 2018/7445 esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, alacağı karşılayacak malvarlığının bulunmadığını, ancak davalı borçlu ...'nin hakkında yasal işlemler başlatılmadan kısa süre önce adına kayıtlı taşınmazını değerinin altında ve alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla 28/03/2018 tarih 12478 yevmiye nolu işlemle 275.000,00TL bedelle davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San. ve Tic. A.Ş.'ye devrettiğinin tespit edildiğini, davalılar arasında iş ve menfaat ilişkisi bulunduğunu belirterek davalı ...'nin davalı ... şirketine yaptığı tasarrufi işlemin davacı banka alacağı yönünden iptaline, davacı bankaya cebri icra yetkisinin tanınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... şirketi vekili; dava konusu taşınmazı müvekkilinin 275.000,00 TL ödeyerek satın aldığını, satın alma esnasında taşınmaz üzerinde Odea Bank A.Ş.'nin 1. derecede ipoteği bulunduğunu, satış bedelinin doğrudan diğer davalı ...'nin ortağı olduğu ... şirketinin borcuna karşılık ilgili bankaya ödendiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, dava dışı ... şirketinin davalı ... şirketi ile bir dönem iş ilişkisi olduğu, davalı borçlu ...'in ortağı olduğu ... şirketi ile davalı şirket arasında ticari ilişki bulunması sebebiyle davalı 3. kişinin borçlunun mali durumunu ve alacaklılara zarar verme kastını bilen veya bilmesi gereken kişilerden olduğu, tasarrufun iptali koşullarının gerçekleştiği belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Bursa Bölge Adliye Mahkemesince, tüm dosya kapsamına göre, davalı ... şirketi vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava İİK'nın 277 ve devamı maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
İİK'nun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz yada iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır. Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nispi nitelikte, yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Somut olayda mahkemece; dava dışı ... Makina Elektronik San ve Tic. Ltd. Şti.'nin bir dönem ortaklarından olan davalı ...'nin diğer davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San. Ve Tic. A.Ş. ile bir dönem iş ilişkisi olduğu, davalılar arasında bu nedenle ticari ilişki bulunduğu sabit olup, davalı borçlunun ortağı olduğu şirket ile, diğer davalı şirket arasında ticari ilişki bulunması nedeniyle davalı 3.kişi borçlunun mali durumunu ve alacaklılara zarar verme kastını bilen veya bilmesi gereken kişilerden olduğundan davanın kabulüne karar verilmişse de, varılan sonuç dosya kapsamı ve mevcut delil durumuna uygun düşmemektedir.
Dava konusu taşınmaz üzerine; 15/05/2015 tarihinde dava dışı ... A.Ş.lehine ipotek tesis edilmiş, davalı 3.kişi ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş. vekili davaya cevabında taşınmazın satış bedelinin doğrudan diğer davalı ...'nin ortağı olduğu ... şirketinin ipotek borcuna karşılık olarak ilgili bankaya ödendiğini beyan etmiş olup, davalı 3.kişi şirket taşınmazın satış bedelini taşınmaz üzerindeki rüçhan alacaklı olan ... A.Ş. lehine olan ipotek borcuna karşılık ödediğine göre, davalıların mal kaçırma kastı olmadığının anlaşılmasına göre davanın reddine karar verilmesi gerekirken hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyize konu yerel mahkeme kararının HMK 371. maddesi gereğince BOZULMASINA; HMK 373/1 maddesi gereğince istinaf mahkemesinin esastan red kararının kaldırılarak dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 3.815,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş.'ye verilmesine ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Uluslararası Dış Ticaret Makina San.ve Tic. A.Ş.'ye geri verilmesine 07/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.