Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3976 Esas 2022/1606 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın davalı ... yönünden reddine, diğer yönlerden kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davacılar ile davalı S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacılar vekili, müvekkilleri ile davalılar arasında yapılan anlaşmaya istinaden 1496 ada 2 parsel ve 1776 ada 1 parsel sayılı taşınmazların yapı ruhsatı, yapı ruhsatı tadilat, yapı ruhsatı izin belgesi işlerinin davacı ...ın "mimari", ...'nin "statik",, ...'ın "elektrik", ...'un "mekanik" fenni sorumlu olarak imza attıklarını, ancak yapılan işlerin bedellerinin kendilerine ödenmediğini ileri sürerek, her bir davacı için 5.000,00 TL’nin davalılardan alacağın doğum tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faizi ile tahsilini talep ve dava etmiş, 09.09.2020 tarihli ıslah dilekçesiyle davacılardan ... yönünden talebini 268.188,93 TL’ye, 10.09.2020 tarihli ıslah dilekçesiyle davacılardan ... yönünden talebini 536.377,87 TL’ye çıkartmıştır.
Davalı ... vekili, müvekkili ile davacılar arasında yapılmış herhangi bir sözleşme bulunmadığını, bahsi geçen inşaatın yapı müteahhitinin ... İnşaat Taahhüt ve Ticaret A.Ş. olduğunu, bu nedenle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddinin gerektiğini, davacı tarafın alacak talebinin 5 yıllık zamanaşımına tabi olmakla bu sürenin dolmuş olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi vekili, davacılar ile müvekkili arasında herhangi bir inşaat sözleşmesi bulunmadığını, bahse konu inşaatın yapım işlemlerinin müvekkili tarafından ... İnşaat Taahhüt ve Ticaret A.Ş.'ye verildiğini, davacıların muhattabının ... İnşaat Taahhüt ve Ticaret A.Ş. olması nedeniyle davanın husumet yönünden reddinin gerektiğini, 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalılardan S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi ile dava dışı ... İnş. Taah. ve Tic A.Ş. arasında 29.08.2002 tarihli sözleşmeye bağlı olarak 10.05.2007 tarihli protokol ile 2003 yılının sonundan itibaren duran inşaat işlerinin yeniden başlamasının ve devamının öngörüldüğü, Körfez ... mevkinde ve vaziyet planında 5. ada olarak yer alan arsada toplam 200, 6. adada toplam 260 adet daire inşaat yapım işi olduğu, protokolün 6. maddesine göre iş sahibi tarafından onaylanan projelerin her türlü ruhsat işlemleri ve masraflarının işverene ait olduğunun kararlaştırıldığını, davacıların 5. etap 1496 ada 2 parsel, 10 blok için, 6. etap 1776 ada 1 parsel, 13 blok için yapı ruhsatlarında ve yapı kullanım izin belgelerinde proje müellifi olarak ve fenni mesul olarak imza attıklarının görüldüğü, S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi ile dava dışı ... İnş. Taah. ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan sözleşme ve protokoller kapsamında proje müellifliği hizmet bedellerinin dava dışı ... İnş. A.Ş.’ye ait olduğu, fenni mesul hizmet bedellerinin ise yapı sahibi S.S. ... Konut Yapı Kooperatifine ait olduğu, diğer davalı ... Belediyesi'nin davacılar ile arasında ticari ve akdi herhangi bir iş ilişkisinin bulunmadığı gerekçesiyle, davacılar tarafından davalı ... aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davacılar tarafından davalı S.S. ... Konut Yapı Kooperatif aleyhine, Suna Eskiçırak tarafından açılan davanın kısmen kabulü ile 123.779,51 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, ... tarafından açılan davanın kısmen kabulü ile 92.834,63 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, ... tarafından açılan davanın kısmen kabulü ile 5.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, ... tarafından açılan davanın kısmen kabulü ile 5.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Kararı, davacılar vekili ve davalılardan S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi vekili temyiz etmiştir.
1-Davacılar vekilinin temyiz itirazları yönünden;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Davalılardan S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin temyiz itirazları yönünden;
Sözleşmelerin nispiliği ilkesi gereğince sözleşme, kural olarak o sözleşmede taraf olanları bağlar. Sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarda davanın tarafları ancak sözleşmenin taraflarıdır. Yargıtay içtihatlarında ve öğretide bu durum taraf sıfatı olarak adlandırılmaktadır.
Taraf sıfatı, bir başka deyişle husumet ehliyeti; dava konusu hak ile kişiler arasındaki ilişkiyi ifade eder. Sıfat, bir maddi hukuk ilişkisinde tarafların o hak ile ilişkisinin olup olmadığının belirlenmesi anlamına gelir. Davacı sıfatı, dava konusu hakkın sahibini, davalı sıfatı ise dava konusu hakkın yükümlüsünü belirler. Uygulamada davacı sıfatı, aktif husumeti, davalı sıfatı ise pasif husumeti karşılayacak şekilde kabul edilmektedir. Dava konusu şey üzerinde kim ya da kimler hak sahibi ise, davayı bu kişi veya kişilerin açması ve kime karşı hukuki koruma isteniyor ise o kişi veya kişilere davanın yöneltilmesi gerekir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir. Taraf sıfatı bu anlamda, def'i değil itiraz niteliğinde olup; taraflarca süreye ve davanın aşamasına bakılmaksızın her zaman ileri sürülebileceği gibi taraflar ileri sürmemiş olsalar bile mahkemece re'sen nazara alınmalıdır.
Yargıtay HGK'nın 27.11.2013 gün ve 2013/439 Esas ve 2013/1595 Karar sayılı kararında da vurgulandığı üzere; bir davada taraf olarak gösterilen kişiler, taraf ve dava ehliyetine ve davayı takip yetkisine sahip olsalar bile, bu kişilerden birinin o davada gerçekten davacı veya davalı sıfatı yoksa, dava konusu hakkın esasına ilişkin bir karar verilemez. Dava sıfat yokluğundan (husumetten) reddedilir.
Bir sübjektif hakkı dava etme yetkisi (dava hakkı) kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bu nedenle, o hakka ilişkin bir davada davacı olma sıfatı (aktif husumet ehliyeti) da o hakkın sahibine aittir. Bir sübjektif hak kendisinden davalı olarak istenebilecek olan kişi, o hakka uymakla yükümlü (borçlu) olan kişidir (pasif husumet ehliyeti). (Kuru Baki/Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder, Medeni Usul Hukuku, 22. Baskı, Ankara 2011, s. 234; Ejder Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012, s. 530; Abdurrahim Karslı, Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 2. Bası, İst. 2011, s. 311- 312).
Somut olayda, davacılar ile davalı arsa sahibi arasında sözleşme bulunmadığı, projelerin hazırlanması ve devamı aşamalarının dava dışı yüklenici ... İnş. Taah. ve Tic. A.Ş’nin sorumluluğunda olduğu, proje müellifliği hizmet ve fenni mesul hizmet bedellerinin arsa sahibi kooperatiften talep edilemeyeceği göz önünde bulundurularak davalı arsa sahibi kooperatif yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılardan S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün davalı S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi yararına BOZULMASINA, fazla yatırılan harcın istek halinde davacılara iadesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 23.03.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.