Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3496 Esas 2022/1768 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Konya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde görülen bir dava sonucunda, davacı şirket ekonomik durgunluktan etkilendiği gerekçesiyle konkordato geçici mühleti verilmesini ve konkordatonun tasdikini talep etmiştir. İlk derece mahkemesi, konkordato tasdik talebini adi alacaklar bakımından kabul etmiş, birkısım alacaklıların istinaf başvurusu sonrasında Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi tarafından verilen kararda ise alacaklılar arasında ayrım yaratacak şekilde farklı vadelerden başlayıp, farklı taksit sayısı ve miktarında ödeme seçeneklerini içeren proje hazırlamak suretiyle konkordato talebinin reddedilmesi hukuka uygun görülmemiştir. Kararın açıklamasında konkordatonun ne olduğu, amaçları ve uygulama şartları hakkında ayrıntılı bilgiler de verilmektedir.
Kanun maddeleri:
- İİK'nın 285. ve TTK'nun 286. maddeleri: konkordato geçici mühleti verilmesi ve konkordato projesinin tasdikiyle ilgili hükümler içermektedir.
- İİK'nın 305. maddesi: konkordato koşullarının kümülatif olarak bir arada bulunması halinde mahkeme konkordatoyu tasdik edecektir.
- İİK'nın 308/h maddesi: rehinli alacaklının durumu açısından konkordato sürecinin farklılık gösterebileceğini düzenler.

MAHKEMESİ : Konya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki müdahiller Türkiye ... Bankası T.A.O., ... T.A.Ş., ... A.Ş. vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
Davacı vekili, davacı şirketin ekonomik durgunluktan etkilendiğini ileri sürerek, İİK'nun 285. ve TTK'nun 286. maddeleri hükümleri gereği konkordato geçici mühleti verilmesini ve konkordatonun tasdikini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince, davacı şirketin konkordato tasdik talebinin adi alacaklar bakımından kabulü ile tasdikine dair verilen kararın, birkısım alacaklılar vekillerinin istinaf başvurusu, Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi tarafından, konkordato projesi anlamındaki eşitlik kuralının mutlak eşitlik olarak anlaşılmaması gerektiği, alacaklılar tarafından kabul gören proje doğrultusunda kurulan hükmün hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, esastan reddedilmiştir.
Kararı, birkısım alacaklılar vekilleri temyiz etmişlerdir.
Dava, İİK’nın 285. vd. maddeleri uyarınca geçici ve kesin mühlet kararları verilmesi ve konkordato projesinin tasdiki istemine ilişkindir.
Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Konkordato ile alacaklılar, alacaklarının bir kısmından vazgeçerler ve/veya borçluya, ödeme konusunda belirli bir vade tanırlar. Bu durumdaki bir borçlunun iflas etmesi, faaliyetlerinin tümüyle sona ermesine ve alacaklıların alacaklarını büyük oranda tahsil edememelerine neden olur. İçinde bulunduğu mali koşullara göre borçluya borçlarını belirli bir oran veya vadeyle ödeme imkanı verilmesi hem borçlu bakımından ve hem de alacaklılar bakımından olumlu sonuçlar doğurur. Alacaklılar arasında eşitlik esasına dayalı bir ödeme sağlanır ve borçlu iktisadi faaliyetlerine devam eder. Böylece borçlu, piyasadaki varlığını sürdürürken, piyasadaki istikrar ve istihdam imkanları da korunmuş olur.
Konkordato süreci alacaklılar arasında eşitlik ilkesine dayalı olarak (İİK’nın 308/h maddesindeki rehinli alacaklının durumu ayrık tutulmak suretiyle) yürütülür. Konkordatoda alacaklılar arasında herhangi bir ayrım yapılmaksızın benzer durumda bulunan bütün alacaklıları kapsayan adil ve dengeli bir ödeme planının ortaya konulması gerekmektedir.
İİK'nın 305. maddesinde hükme bağlanan konkordato koşullarının kümülatif olarak bir arada bulunması halinde mahkeme konkordatoyu tasdik edecektir. Mahkemenin bu aşamada geniş bir takdir yetkisi bulunmaktadır ve tasdik yargılamasında re'sen araştırma ilkesi geçerlidir.
Mahkeme, tasdik yargılamasında konkordato projesini kontrol edecek, konkordato sürecinde yapılması gereken işlemlerin zamanında ve kanuna uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyecektir. Şekli inceleme kapsamında yapacağı en önemli tespit, komiserin süresi içinde dosyayı kendisine teslim edip etmediğidir. İçerik olarak dikkatle araştırması gereken husus ise, borçlunun alacaklılar arasında dengeyi koruyup korumadığıdır...Öztek S./Budak A.C./ Yücel M.T./Kale S./Yeşilova B., Yeni Konkordato Hukuku.... Baskı, Ankara 2019.... 539.)
Konkordatoda adil dağılımı, dengeyi sağlayacak projenin tasdiki gerekir. Alacaklıların alacak miktarlarına göre farklı vade ve ödeme seçenekleri öngören projenin nisap sağlanmasında bir kısım alacaklılar aleyhine olumsuz etki yaratabileceği nisap sağlayacak kadar alacaklıya kısa vade ve daha iyi ödeme seçeneği sağlanırken diğer bir kısım alacaklıya bu imkanın tanınmaması konkordatonun ruhuna aykırı olacaktır. Uygulamada daha çok alacaklı ile uğraşarak konkordato prosedürünün zorlanmaması açısından sayı çoğunluğuna sahip bir kısım küçük alacaklılara öncelik sağlayıp ödeme yapılmakta olup böyle bir uygulama projenin başarısı için gerekli olduğundan eşitlik ilkesine aykırı görülmemektedir. Ancak az yukarıda değinildiği gibi nisaba etkisi olabilecek projelerle konkordatonun tastikini sağlamak eşitlik ilkesine aykırı olacak adil dağılımı sağlamayacaktır. Somut olayda, alacaklılar arasında ayrım yaratacak şekilde, her bir adi alacaklı için farklı vadelerden başlayıp, farklı taksit sayısı ve miktarında ödeme seçeneklerini içeren proje hazırlamak suretiyle konkordatoda temel ilke olan eşitlik ilkesine aykırı davranılması yerinde olmamıştır.
Bu durumda mahkemece, alacaklılar arasında eşitsizlik yaratacak konkordato projesinin reddine ve İİK 292 maddesi ve davacının borca batık olup olmadığı hususları değerlendirilerek sonucuna göre karar vermesi gerekirken konkordatonun reddine karar verilmesi doğru olmamış kararının bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 31.03.2021 tarih ve 2020/572 Esas, 2021/428 Karar sayılı kararın kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine, HMK 373/1 maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine, 30.03.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.