I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, anonim şirketin mal varlığına el konulması ve yönetiminin kayyıma devredilmesi nedeniyle bazı anayasal hakların ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurular 16/2/2018 ve 4/2/2019 tarihlerinde yapılmıştır.

3. Başvurular, başvuru formları ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin birer örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

6. 2019/4598 numaralı bireysel başvuru dosyasında Av. Halil İbrahim Yılmaz Bakanlık görüşüne karşı Şirket adına beyanlarda bulunmuştur.

7. 2019/4598 numaralı bireysel başvuru dosyası konu ve kişi yönlerinden hukuki irtibat bulunması nedeniyle 2018/5307 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmiş, 2019/4598 numaralı bireysel başvuru dosyası kapatılmış ve inceleme 2018/5307 numaralı bireysel başvuru dosyası üzerinden yürütülmüştür.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

9. Adına bireysel başvuruda bulunulan Aynes Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (Şirket), merkezi Denizli"nin Acıpayam ilçesinde olan bir tüzel kişiliktir. Şirketin kurucularından biri N.S.dir. N.S. aynı zamanda Şirketin Yönetim Kurulu üyesidir.

10. Acıpayam Cumhuriyet Başsavcılığı (Başsavcılık) tarafından Şirketin bir kısım hissedarı ile -N.S. dâhil- yöneticileri hakkında Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanmasına üye olma suçlamasıyla soruşturma başlatılmıştır. Bu kapsamda Başsavcılığın 8/12/2016 tarihli talebi üzerine Acıpayam Sulh Ceza Hâkimliği (Hâkimlik) aynı tarihte Şirketin mal varlığına el konulmasına karar vermiştir.

11. Başsavcılık 9/12/2016 tarihinde bu sefer Şirkete kayyım atanması talebinde bulunmuştur. Hâkimlik tarafından aynı tarihli kararla Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu"nun (TMSF) Şirkete kayyım olarak atanmasına hükmedilmiştir. Denizli 2. Ağır Ceza Mahkemesi (Ağır Ceza Mahkemesi) 10/12/2018 tarihinde TMSF"nin kayyımlık yetkilerinin kaldırılmasına karar vermiştir.

12. Denizli Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine Ağır Ceza Mahkemesinin 19/12/2018 tarihli kararıyla Şirkete yeniden kayyım atanmış, kayyım olarak Denizli defterdarı A.S., Denizli Barosu avukatlarından R.A. ve yeminli mali müşavir K.Ç.nin görevlendirilmesine karar verilmiştir. Ağır Ceza Mahkemesi 2/1/2019 tarihli kararıyla ise kayyımı TMSF olarak değiştirmiştir.

13. Av. Recep Seyhan tarafından 16/2/2018 ve 4/2/2019 tarihlerinde Şirket adına bireysel başvuru yapılmıştır. Başvurular N.S. tarafından Av. Recep Seyhan adına düzenlenen 7/3/2017 tarihli vekâletnameye istinaden yapılmıştır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Anayasa Mahkemesinin 20/10/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvuru Formundaki İddialar ve Bakanlık Görüşü

15. Başvuru formunda, Şirketin mal varlığına el konulmasının ve TMSF"nin Şirkete kayyım olarak atanmasının bazı anayasal hakları ihlal ettiği ileri sürülmektedir.

16. Bakanlık görüşünde, öncelikle başvurucunun mağdur statüsünün bulunup bulunmadığının ve olağan hukuk yollarının tüketilip tüketilmediğinin incelenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bakanlık, esasa ilişkin olarak ise açık bir ihlalin bulunmadığını savunmuştur.

17. Bakanlık görüşüne karşı Av. Halil İbrahim Yılmaz -N.S. tarafından 7/3/2017 tarihinde verilen vekâlete istinaden- Şirket adına beyanda bulunmuştur. Beyan dilekçesinde genel itibarıyla başvuru formundaki iddiaları tekrarlamıştır. Dilekçede, yönetimi kayyıma devredilmiş olsa da Şirketin tüzel kişiliğinin hukuksal varlığını sürdürdüğünü belirtilmiştir. Ayrıca başvurunun Şirketin en büyük hissedarı ve yöneticisi tarafından yapılmasının makul olduğunu, TMSF"nin Anayasa Mahkemesine başvurmasının beklenemeyeceğini ifade etmiştir.

B. Değerlendirme

18. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun"un "Bireysel başvuru hakkına sahip olanlar" kenar başlıklı 46. maddesinin (1) numaralı fıkrası ile (2) numaralı fıkrasının ikinci cümlesi şöyledir:

"(1) Bireysel başvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenenler tarafından yapılabilir.

 (2)...Özel hukuk tüzel kişileri sadece tüzel kişiliğe ait haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunabilir."

19. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü"nün (İçtüzük) "Başvurucunun temsili" kenar başlıklı 61. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

"Bireysel başvuru, bizzat başvurucu, kanuni temsilcisi ya da avukatı tarafından yapılabilir. Avukat veya kanuni temsilci aracılığıyla yapılan başvurularda temsile dair yetki belgesinin sunulması zorunludur."

20. 6216 sayılı Kanun’un 46. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca bireysel başvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenenler tarafından yapılabilir.

21. Buna göre bir kişinin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilmesi için üç temel ön koşulun birlikte bulunması gerekmektedir. Bunlar, başvuruya konu edilen kamu gücü eylem veya işleminden ya da ihmalinden başvurucunun güncel bir hakkı nedeniyle kişisel olarak ve doğrudan etkilenmesidir. Bu çerçevede ortaya çıkan sonuç nedeniyle başvurucunun mağdur olduğunu ileri sürmesi gerekir (Onur Doğanay, B. No: 2013/1977, 9/1/2014, § 42).

22. Somut olayda N.S.nin ortağı ve temsilcisi olduğu Şirketin mal varlığına tedbiren el konulmuş ve Şirketin mallarının yönetimi için TMSF kayyım olarak atanmıştır. Kural olarak tüzel kişilerin mal varlığına kamu makamlarınca müdahale edilmesi hâlinde doğrudan mağdur şirket olup bireysel başvurunun da şirket tarafından yapılması gerekir. Bununla birlikte istisnai hâllerde şirket aleyhine tesis eden işlemden menfaati etkilenen kişiler de şirket tüzel kişiliğinden ayrı olarak bireysel başvuruda bulunabilir.

23. Olayda kayyım atama kararıyla Şirketin yönetimi TMSF"ye geçmiştir. TMSF"nin gerek kamu otoritesinin bir parçası olması gerekse müdahale sürecinde taraf olması hususları gözetildiğinde Şirket adına bireysel başvuruda bulunması beklenemez. Anayasa Mahkemesi -somut olayın koşulları çerçevesinde- Şirketin ortağı ve temsilcilerinin Şirketin mal varlığına yönelik olarak kamu gücü tarafından gerçekleştirilen müdahaleyle ilgili olarak bireysel başvuruda bulunma ehliyetini haiz olduğunu kabul etmiştir (Özgür Güleç, B. No: 2014/11503, 1/2/2017, § 37; Hamdi Akın İpek, B. No: 2015/17763, 24/5/2018, § 79).

24. Bununla birlikte ortak veya temsilcinin mağdur statüsünün tartışılabilmesi için öncelikle adlarına yapılmış bir başvuru bulunmalıdır. Bu bağlamda somut olaydaki başvuruların ortak veya temsilci adına değil Şirket adına yapıldığının altı çizilmelidir. Başvuru formlarında başvurucu olarak Şirket gösterilmiştir. Bu sebeple ortak ve temsilci olan N.S.nin mağdur statüsünün bulunup bulunmadığının tartışılması mümkün görülmemiştir. Bu durumda Anayasa Mahkemesince incelenecek mesele Şirket adına usulüne uygun olarak yapılmış bir başvurunun bulunup bulunmadığıdır.

25. İçtüzük"ün 61. maddesinin (1) numaralı fıkrasında bireysel başvurunun kanuni temsilci veya avukat tarafından yapılabileceği, avukat veya kanuni temsilci aracılığıyla yapılan başvurularda temsile dair yetki belgesinin sunulmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

26. Mevcut başvuruda bireysel başvurular Av. Recep Seyhan tarafından Şirketi temsilen yapılmıştır. Ancak başvuru dosyasında Şirket tarafından Av. Recep Seyhan"ın vekil tayin edildiğini gösteren herhangi bir vekâletname bulunmamaktadır. Başvuru formlarının ekindeki 7/3/2017 tarihli vekâletname incelendiğinde bunun N.S.nin kendi şahsı adına Av. Recep Seyhan"ın vekil tayin edilmesine ilişkin olduğu görülmektedir. N.S.nin şahsi olarak vekil tayin ettiği avukatın Şirket adına bireysel başvuruda bulunması mümkün değildir. Diğer bir ifadeyle N.S. adına takip yetkisi içeren vekâletname Av. Recep Seyhan"a Şirket adına bireysel başvuruda bulunma yetkisi vermemektedir. Kaldı ki vekâletnamenin düzenlendiği tarihte N.S.nin Şirketi temsil yetkisi bulunmadığından Şirket adına vekâletname vermesi de olanaksızdır.

27. Özetle Şirketin temsilcileri tarafından usulüne uygun olarak yetkilendirildiği gösterilemeyen bir avukat tarafından Şirket adına yapılan bireysel başvurunun kişi bakımından yetki kuralına uygun olduğunun kabul edilmesi mümkün değildir.

28. Açıklanan gerekçelerle Av. Recep Seyhan tarafından Şirket adına yapılan başvurunun kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

29. Başvurunun kabul edilemez olduğuna karar verilmesi sebebiyle yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerekir. Bununla birlikte 2018/5307 başvuru numaralı dosya için adli yardım talebinin reddi üzerine 6/1/2020 tarihinde 2020 yılı tarifesi esas alınarak 446,90 TL harç yatırıldığı görülmektedir. Başvuru harcının tutarının belirlenmesinde başvuru tarihinin esas alınması gerektiğinden 2018 yılı tarifesine göre ödenmesi gereken 294,70 TL"yi aşan harç tutarının -152,20 TL"nin- istemi hâlinde Av.Recep Seyhan"a iadesine hükmedilmelidir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvuruda bulunanın üzerinde BIRAKILMASINA,

C. Fazladan ödendiği anlaşılan 152,20 TL başvuru harcının istemi hâlinde Av. Recep Seyhan"a iadesine 20/10/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.